Tình hình xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn Global Gap cho cá tra bột và cá tra giống của trung tâm giống thủy sản An Giang
Trong giai đoạn hội nhập, xuất khẩu thủy sản nói riêng và sản phẩm nông nghiệp nói chung luôn đối mặt trước những áp lực mới từ phía các nước nhập khẩu, các nhà bán lẻ, người tiêu dùng và những luật định đặt ra các yêu cầu mới cho phía các nhà trồng trọt và nuôi trồng thủy sản; đó là những yêu cầu về việc sử dụng những công nghệ sản xuất đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng thời có thể làm giảm những tác động của việc canh tác lên môi trường đất và nước, giảm thiểu việc sử dụng hóa chất, sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên đồng thời bảo vệ được sức khỏe của người lao động và vật nuôi.
Từ những yêu cầu trên, để nghề nuôi và chế biến thủy sản xuất khẩu của tỉnh tiếp tục phát triển một cách bền vững và hiệu quả, vấn đề chất lượng sản phẩm từ ao nuôi đến bàn ăn được đặc biệt quan tâm và trở thành mục tiêu chính của ngành nông nghiệp An Giang. Để phát triển theo hướng bền vững, lãnh đạo tỉnh và ngành nông nghiệp An Giang đã đưa ra nhiều giải pháp để ổn định và phát triển bền vững nghề nuôi cá tra của tỉnh; nổi trội trong đó là giải pháp xây dựng hệ thống quản lý chất lượng trên sản phẩm cá tra theo các tiêu chuẩn quốc tế đặc biệt là việc thực hiện tiêu chuẩn GLOBAL GAP để đưa ra lời cam kết cho việc thực hành sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản tốt là một yếu tố cần thiết để đáp ứng các yêu cầu trên và để sản phẩm thâm nhập thị trường các nước trên toàn cầu.
I. Quá trình xây dựng thực hiện theo tiêu chuẩn GLOBAL GAP:
Trên cơ sở định hướng phát triển thủy sản bền vững, từ đầu năm 2003, cùng với đội ngũ được tỉnh và ngành nông nghiệp đào tạo, các cán bộ kỹ thuật của Trung tâm Giống Thủy sản đã được đào tạo về HACCP, tiêu chuẩn SQF 1000 CM. Bên cạnh đó Trung tâm cũng đã chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, trang bị phù hợp với những yêu cầu về chất lượng, vệ sinh an toàn sản phẩm, an toàn về môi trường.
Năm 2005, lãnh đạo Sở NN&PTNT An Giang đã giao cho Trung tâm Giống Thủy sản xây dựng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn SQF 1000 CMtrên sản phẩm cá tra bột và cá tra giống tại đơn vị.
Tháng 3/2006, Trung tâm Giống Thủy sản đã được cấp chứng nhận tiêu chuẩn SQF 1000 CMcho sản phẩm cá tra bột và cá tra giống. Trung tâm duy trì áp dụng tiêu chuẩn SQF 1000 CMvào sản xuất 2 đối tượng này và hàng năm Công ty SGS liên tục tái đánh giá và cấp chứng nhận tiêu chuẩn SQF 1000 CMcho 2 sản phẩm trong suốt 3 năm liền (2006 - 2008).
Từ khi được chứng nhận tiêu chuẩn SQF 1000 CM, tình hình cung cấp con giống gặp nhiều thuận lợi, chất lượng con giống được thị trường tín nhiệm, uy tín của Trung tâm được các hộ nuôi và tổ chức thủy sản trong và ngoài tỉnh biết đến.
Với những thành quả Trung tâm đạt được khi thực hiện theo tiêu chuẩn SQF 1000 CM, trong năm 2007 và 2008, được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT An Giang và sự hỗ trợ một phần của Chương trình GTZ (Tồ chức hợp tác Kỹ thuật của Đức), Trung tâm đã cử một số cán bộ đào tạo tập huấn tiêu chuẩn EUREPGAP, GLO-BAL GAP và Trung tâm đã xây dựng thử nghiệm mô hình sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá tra theo tiêu chuẩn GLOBAL GAP với mong muốn của ngành thủy sản An Giang là hướng tới việc lựa chọn và áp dụng một tiêu chuẩn quốc tế mang tính toàn cầu và có thể được thị trường nhiều nước trên thế giới chấp nhận.
Tiếp tục trên nền tảng đó, năm 2009 Trung Tâm đã xây dựng và dần dần hoàn chỉnh hệ thống quản lý chất lượng sản xuất cá tra bột và cá tra giống theo tiêu chuẩn GLOBAL GAP; đồng thời Trung tâm đã đăng ký với tổ chức SGS về việc đánh giá chứng nhận tiêu chuẩn này. Đầu năm 2010 Trung tâm chính thức được Công ty SGS đánh giá chứng nhận tiêu chuẩn GLOBAL GAP cho các đối tượng cá tra bố mẹ, cá tra bột và cá tra giống của đơn vị.
Tiêu chuẩn GLOBAL GAP là tiêu chuẩn tập trung vào quản lý chất lượng, an toàn và truy nguyên nguồn gốc trong lĩnh vực nông nghiệp. Lợi ích của việc áp dụng tiêu chuẩn này là chứng minh được với khách hàng về việc các sản phẩm được sản xuất tuân theo phương pháp thực hành nông nghiệp tốt; tạo sự tin cậy đối với người tiêu dùng; sản phẩm thủy sản được truy xuất nguồn gốc rõ ràng; Làm tăng giá trị sản phẩm xuất khẩu, đảm bảo khả năng thâm nhập thị trường nhất là các thị trường khó tính như thị trường Châu Âu, Nhật Bản,.. .
Trước những biến động về giá cả của thị trường trên cá tra, về dịch bệnh, về ô nhiễm môi trường, về con giống bị thoái hóa... Nhưng với phương châm "đảm bảo chất lượng" và xác định chất lượng con giống là một mắc xích quan trọng trong chuỗi giá trị cá tra; Trung tâm đã tuyển chọn đàn cá tra bố mẹ có đánh dấu bằng thẻ từ, có nhận diện và truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Sản phẩm cá tra bột và cá tra giống của đơn vị tạo được lòng tin của khách hàng trong và ngoài tỉnh. Chính từ việc tập trung cho thực hiện nâng cao chất lượng con giống cá tra, từ đầu năm 2009 đến nay Trung tâm đã cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh hơn 750 triệu con cá tra bột và hơn 26 triệu con cá tra giống có hồ sơ truy xuất nguồn gốc. Bên cạnh việc tổ chức sản xuất, thực hiện chức năng của một Trung tâm Giống cấp I trực thuộc tỉnh, Trung tâm đã thực hiện các dự án chuyển giao công nghệ sản xuất giống cá tra theo tiêu chuẩn SQF 1000 CM, tiêu chuẩn GLOBAL GAP cho một số đơn vị trong và ngoài tỉnh (như Trung tâm Giống thủy sản Bến Tre, Công ty XNK Thủy sản Bến Tre - tỉnh Bến Tre; Công ty cổ phần Thủy sản Bình An - Cần Thơ; Công ty TNHH SX - TM - DV Thuận An, Công ty XNK Thủy sản An Mỹ - tỉnh An Giang).
II. Định hướng trong thời gian tới:
Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục nâng cao năng lực sản xuất giống cá tra nói riêng và 1 số đối tượng thủy sản có giá trị kinh tế nói chung cả về chất lượng lẫn số lượng, trong đó tập trung cho các công việc như:
1 - Mở rộng và nâng cấp các trại sản xuất giống thuộc Trung tâm để nâng cao năng lực sản xuất (thực hiện dự án nâng cấp trại giống cấp I Bình Thạnh, gồm các cơ sở 1, cơ sở 2 và cơ sở 3);
2 - Trung tâm tiếp tục duy trì và cải tiến hệ thống quản lý chất lượng nhằm đảm bảo mắc xích đầu tiên (cá bố mẹ, cá bột, cá giống) của đơn vị trong chuỗi liên kết có chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu của khách hàng và những qui định về an toàn và chất lượng sản phẩm. Đồng thời, Trung tâm sẽ mở rộng thêm vệ tinh sản xuất giống cá tra chất lượng nhằm đáp ứng đủ nhu cầu con giống tốt cho người nuôi, trước mắt là đủ đáp ứng nhu cầu con giống chất lượng cho dự án xây dựng mô hình chuỗi giá trị trong sản xuất và tiêu thụ cá tra của tỉnh An Giang;
3 - Tập trung thực hiện các Chương trình: Nâng cao chất lượng con giống cá tra; Xã hội hóa sản xuất giống thủy sản; Đa dạng hóa đối tượng nuôi thủy sản có hiệu quả kinh tế cao;
4 - Chuyển giao công nghệ sản xuất giống thủy sản theo tiêu chuẩn chất lượng quốc tế cho các cơ sở trong và ngoài tỉnh;
5 - Tiếp tục thực hiện chương trình hợp tác phát triển giống thủy sản các nước trong khu vực.
