Tiếng ồn và sức khỏe

Tác động của tiếng ồn trên sức khỏe ảnh hưởng đến tai.

Tiếng ồn có hại cho sức khỏe, trước hết là tai của chúng ta. Vì toàn bộ tế bào bông tai trong (giúp ta nghe được) được sinh ra là trước khi bé chào đời và không sinh ra thêm nữa sau đó. Mọi dạng mất thính lực liên quan đến sự hủy hoại tế bào bông sẽ không thể chữa được. Máy trợ tính giúp phóng đại âm, nhưng kết quả sẽ rất hạn chế nếu sức nghe đã mất hoàn toàn (ở tai trong).

Tai mỏi mệt

Sau một buổi hòa nhạc, hay một cuộc vui ở hộp đêm ta có cảm giác nghe kém, có tiếng vo vo trong tai. Cảm giác “bông gòn bịt tai” ấy là do tai bị mệt khi nghe tiếng ồn quá lớn. Triệu chứng ấy thể hiện sự kiệt lực của hệ thống cảm giác, sự nhạy cảm suy giảm của cơ quan thính giác, nhưng có thể hồi phục. May thay, trong đa số trường hợp sự giảm sức nghe này biến mất vài giờ sau đó hay vào ngày hôm sau, vào lúc thức giấc. Nhưng nên thận trọng vì hiện tượng này có thể xuất hiện trước lại ngay cả khi tiếp tiếp xúc với tiếng động không quá lớn.

Ù tai: một cảm giác khó chịu khác là ù tai, một hiện tượng khởi phát ở tai trong. Cơ quan này truyền thông điệp nó nhận được đến dây thần kinh thính giác lên não. Nếu tai bị ù trong thời gian dài, não quen với nhận thức ấy, ù tai trở thành mạn tính. Ù tai là tiếng ồn ta nghe, nhưng âm thanh ấy không hiện hữu. Chứng này đôi khi chữa khỏi hay nhẹ đi, tùy vào xuất xứ được tìm ra. Nhưng trong trường hợp ngược lại nó để lại di chứng khó thể cứu chữa.

Nguy cơ điếc: Điếc không chỉ gặp ở người già mà sảy ra cả cho những người tiếp xúc với tiếng ồn quá lớn trong một thời gian dài. Chẳng hạn tại nơi làm việc. Bất kỳ tuổi tác, ai cũng có thể bị điếc không chữa được.

Mức độ điếc: có nhiều mức độ điếc. Người điếc nhẹ (giai đoạn 1) không ý thức sự giảm sức nghe của họ. Tần số âm của lời nói gần như nhau. Bệnh nhân không nhận ra tim và huyết áp. Nên stress là một tác dụng phụ của tiếng ồn mà ta không nên xem thường, vì nó gây những hệ quả có thể nặng nề về mặt tâm lý và tim mạch. Trong tình huống bị stress, hooc môn vỏ thượng tận cũng tiết ra, tác động đến biến đổi những chức năng khác nhau, làm biến đổi những chức năng này: chức năng tuần hoàn, hô hấp, tiêu hóa, miễn dịch và cả hệ thần kinh trung ương.

Tăng huyết áp: tiếng ồn được xem là yếu tố gây nguy cơ tăng huyết áp. Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người bị tiếp xúc với nhiều tiếng ồn trong một thời gian dài. Tại nơi làm việc, bị tăng huyết áp nhiều hơn so với những người bị phơi nhiễm tiếng ồn trong giai đoạn ngắn hơn. Tăng huyết áp liên quan đến tiếng ồn, tỷ lệ với thời gian tiếp xúc. Nên điều quan trọng là áp dụng những biện pháp giúp giảm sự tiếp xúc với tiếng ồn. Nhất là nơi những người có thâm niên làm việc.

Rối loạn giấc ngủ và nguy cơ tai nạn. Tiếng ồn trong lúc làm việc gây hệ quả về sau này trên giấc ngủ và nhất là chất lượng giấc ngủ. Với những công nhân làm việc ở nơi nhiều tiếng ồn, có sự giảm lượng và thời gian các chu kỳ của giấc ngủ. Tiếng ồn về đêm (xe cộ lưu thông, tiếng ngáy) tác động nghiêm trọng trên giấc ngủ: biến đổi thời gian các giai đoạn của giấc ngủ, làm tần số tim nhanh lên, làm tăng thời gian thiu thiu ngủ, thức giấc, khó ngủ lại. Tiếng ồn trong giấc ngủ, cũng như trong khi làm việc, tác động tiêu cực trên chức năng hồi phục sức của giấc ngủ.

Tiếng ồn cũng được xem là yếu tố tiềm ẩn đưa đến nguy hiểm xảy ra tai nạn, hay ít tạo ra thuận lợi cho sai lầm của con người, vì nhiều lý do. Che lấp những tín hiệu báo động, làm rối loạn sự truyền đạt và làm nhạt những thông điệp báo nguy, giảm khả năng học hỏi. Tiếng ồn còn làm chệch hướng sự chú ý và làm giảm khả năng tập trung.

Tự bảo vệ trước tiếng ồn:

Tại nhà: giảm cường độ âm thanh trong nhà. Tiếng ồn tác hại trực tiếp trên cơ thể chúng ta. Nên điều quan trọng là hạn chế tiếng ồn vì sức khỏe của bản thân, người thân, và cả láng giềng. Có một câu châm ngôn đáng nhớ “càng ít gây ồn, càng dễ sống hòa hợp”. Nếu bạn sống ở chung cư cao tầng, nên nhớ sàn căn hộ của bạn là trần nhà hàng xóm phía dưới. Ngoài trang bị vật liệu cách âm cho tường sàn, bạn cần lưu ý đến âm lượng trong nhà, giải thích với các con, giúp trẻ thay đổi một số thói quen không thích hợp. Không mở nhạc quá to, dù là trong cuộc vui tại nhà. Không chỉ để bảo vệ tai trẻ mà còn duy trì mối quan hệ tốt đẹp với hàng xóm. Một giàn hi-fi mở to độc hại không kém tai nghe cho máy nghe nhạc. Ở âm lượng tối đa hạ âm lượng khi xem truyền hình, buổi tối. Tường cách âm giúp giảm tiếng ồn từ ngoài vào và cả ngăn ồn trong nhà thoát ra. Tương tự, những cánh cửa đóng kín, theo cách không để không khí đi qua giữa ngoài và trong, cũng ngăn ồn.

Tại nơi làm việc: hạn chế phơi nhiễm trước ồn, công việc chiếm phần quan trọng trong cuộc sống thường ngày của chúng ta. Sự tiếp xúc với tiếng ồn xem ra phổ biến trong xã hội, khi các công trình xây dựng và phá hủy diễn ra suốt năm. Những công nhân làm việc trong xưởng máy, lái xe… chịu ồn trong suốt ngày làm việc. Cũng phải tính đến toàn bộ tiếng ồn vây quanh nơi làm việc, nói to, cãi vã, hệ thống thông gió, loa đài phường. Những nguồn gây ồn liên tục làm mệt tai. Cần tổ chức công việc sao cho chỉ phải chịu tiếng ồn khi cần thiết và trong thời hạn ngắn nhất. Chẳng hạn, để xem xét một bình đồ hay bàn bạc một thay đổi nên đến nơi ít ồn để dễ hiểu nhau và cũng để cho tai nghỉ ngơi. Trong trường hợp bất khả kháng, nhân viên phải biết tự bảo vệ. Chẳng hạn với người làm ở xưởng gò hay ở hộp đêm, cái trùm tai hay nút bịt tai là cách tối thiểu để bảo vệ tai. Điều quan trọng khác là tạo những khoảnh khắc lách ồn mỗi giờ để tai và cơ thể hồi sức. Tiếng ồn liên tục rất hại cho sức khỏe và sự chú ý. Nguy cơ tai nạn tại nơi làm việc do tiếng ồn là rất cao, không nên xem nhẹ.

Về phần chủn hân, theo luật họ cũng phải đề ra những biện pháp để loại bỏ hay giảm ồn, nhờ những tiến bộ kỹ thuật, chẳng hạn việc thay đổi phương pháp làm việc, chọn trang thiết bị thích hợp.

Vấn đề về tai và dấu hiệu báo động có những dấu hiệu báo động có những dấu hiệu gián tiếp khiến nghi ngờ có vấn đề thích giác, chẳng hạn như cần tăng âm thanh truyền hình hay radio, trong khi người thân chung quanh cho âm thanh đủ nghe. Cần cảnh giác trước dấu hiệu của những người khác để sớm nhận ra sự bất thường. Những dấu hiệu báo động vấn đề về nghe mà bản thân có thể tự nhận ra. Liên tục yêu cầu người đối thoại nhắc lại câu nói hay theo không kịp cuộc nói chuyện ở nơi hơi ồn. Những vấn đề về thính lực không có dấu hiệu đau nên cần chú ý để nhận ra kịp thời.

Ù tai liên quan đến tai trong và đã kéo dài nhiều tháng, thì hầu như không thể chữa được, nhưng có thể cải thiện sự dung nạp bằng cách “tập quen”. Ngược lại nếu ù tai do những vấn đề y khoa, bệnh có thể chữa được. Vì vậy, đi khám là việc cần thiết ít ra là để xác định nguyên nhân. Cần biết Stress và âu lo làm ù tai nặng thêm. Vì vậy, cần thư giãn và tránh cứ chú ý vào bệnh, khiến bệnh càng tăng.

Điều được thừa nhận là một bệnh nghề nghiệp. Nên cần khám định kỳ hay khi có dấu hiệu bất thường để kịp cứu chữa. Trong trường hợp do một tai, bệnh được chữa khỏi hoàn toàn. Nếu điếc kéo dài (trên 7 ngày) cơ may hồi phục thường ít. Trong trường hợp điếc do chấn thương cơ điếc kéo dài trên 12h. Những phương pháp điều trị hiện có, có thể giúp lấy lại phần nào thính lực.

Trong trường hợp toàn bộ tế bào lông tai trong bị hư hại, điếc không thể chữa được và nếu máy trợ thính truyền thông tỏ ra không đủ tái tạo sức nghe, ta có thể nhờ đến cách kích thích dây thần kinh thính giác bằng mảnh cấy ốc tai, dù vậy âm thanh khuếch đại không giống âm thanh nghe tự nhiên.