Thành phố Hồ Chí Minh tăng cường năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu

Hiện tượng biến đổi khí hậu xảy ra như nước biển dâng, gia tăng nhiệt độ khí quyển, hạn hán, lũ lụt, mưa bão trái mùa, trước mắt sẽ làm ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất nông nghiệp và các ngành công nghiệp chế biến liên quan, ảnh hưởng đến các vùng biển, hải đảo, vùng sinh thái của thành phố. Những tác động này làm cho đời sống vật chất, tinh thần của xã hội sẽ có nguy cơ suy giảm, đặc biệt là các vấn đề an sinh xã hội. Hiện tượng biến đổi khí hậu không xảy ra tự nhiên, mà luôn liên quan đến sự gia tăng dân số, sử dụng năng lượng, khai thác sử dụng tài nguyên, quy hoạch sử dụng đất, xử lý chất thải của chúng ta hiện nay. Vì vậy, biến đổi khí hậu không chỉ dừng lại ở vấn đề thời sự, mà nó đang diễn ra trước mắt chúng ta, buộc chúng ta phải có hành động thích hợp ngay từ bây giờ, để bảo vệ cho tương lai con cháu chúng ta.

TP Hồ Chí Minh đã thành lập Ban chỉ đạo về biến đổi khí hậu của thành phố, bao gồm các sở ngành, các quận huyện, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân đã chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hành động của thành phố trong việc thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây là một kế hoạch cụ thể có tính chủ động cao, trong đó chú trọng đến quy hoạch đô thị, thực thi các chương trình giảm thiểu để có hiệu quả về mặt năng lượng, sử dụng nhiên liệu hóa thạch, tập trung xây dựng hoàn thiện hệ thống giao thông công cộng, xử lý tái chế rác, cải tạo mặt nước, tăng cường mạng lưới y tế hoạt động có hiệu quả…

Mặc dù ở TPHCM lượng phát thải khí nhà kính không lớn, nhưng thành phố luôn nỗ lực cùng cộng đồng quốc tế tham gia vào việc giảm phát thải khí nhà kính, cả bằng hành động cũng như tham gia vào các hiệp định quốc tế về biến đổi khí hậu. Thành phố cũng đang cố gắng thực hiện các dự án CDM trong xử lý nước, trong ngành nông nghiệp, thực thi Nghị định thư Kyoto, tham gia thị trường Carbon quốc tế, cũng là xây dựng nền tảng góp phần giảm thiểu trong tương lai. Bên cạnh đó, TPHCM cũng đang thực hiện nhiều biện pháp ngăn ngừa giảm thiểu rủi ro thảm họa về bão lũ, chống ngập…

Về thích ứng với biến đổi khí hậu, thành phố cũng đang phối hợp với Ngân hàng ADB hỗ trợ thành phố xây dựng các phương thức hoạt động để tăng cường nâng cao năng lực thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu. Thích ứng với biến đổi khí hậu là sự điều chỉnh trong các hệ thống tự nhiên và con người khi ứng phó với các yếu tố kích thích thực tế hay dự kiến của khí hậu, hoặc các tác động mà chúng gây ra, có ý nghĩa làm trung hòa những tác hại và khai thác các cơ hội có lợi.

Trong thời gian qua, TPHCM đã nỗ lực cùng với sự hỗ trợ giúp đỡ của Tổ chức Sáng kiến khí hậu của quỹ Willam J.Clinton (CCI) ngày 18-25/5/2009, tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 3 của Tổ chức C40 diễn ra ở Hàn Quốc đã chính thức kết nạp TPHCM cùng 4 thành phố khác vào Tổ chức C40. Tổ chức C40 là tổ chức của nhà lãnh đạo các thành phố lớn trên thế giới với các hoạt động chính là cam kết giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tổ chức này là nơi trao đổi những kiến thức, kinh nghiệm và nguồn lực (kỹ thuật công nghệ, tài chính) giữa các thành phố với nhau để hỗ trợ cùng nhau ứng phó với biến đổi khí hậu.

Sự chủ động gia nhập vào Tổ chức C40 của TPHCM là mong muốn hợp tác rộng rãi với các thành phố lớn trên thế giới trong việc bảo vệ môi trường nhằm đáp ứng cho chiến lược phát triển bền vững của thành phố. Đây là bước đầu tiên của thành phố thể hiện tinh thần hợp tác quốc tế trong lĩnh vực biến đổi khí hậu, đồng thời cũng là thiện chí hội nhập quốc tế của thành phố trong quá trình phát triển kinh tế xã hội. Qua tổ chức này, thành phố cũng có những cơ hội để học tập, trao đổi kinh nghiệm với các thành phố lớn và đồng thời tranh thủ được sự hỗ trợ giúp đỡ về mặt kỹ thuật công nghệ, chuyên gia tư vấn, tài chính và năng lực quản lý trong các hoạt động liên quan đến ứng phó biến đổi khí hậu.

Với vai trò là thành viên của Tổ chức C40, để góp phần vào hoạt động của Tổ chức, đồng thời cũng là nhiệm vụ của TPHCM trong việc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã thành lập Ban chỉ đạo thực hiện kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu để xây dựng thực hiện Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh kinh tế xã hội của thành phố. Chương trình đề ra các nhiệm vụ, giải pháp nhằm đánh giá được mức độ tác động của biến đổi khí hậu với các lĩnh vực và ngành nghề trong từng giai đoạn và xây dựng được kế hoạch hành động có tính khả thi để ứng phó biến đổi khí hậu cho từng giai đoạn ngắn hạn và dài hạn, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của thành phố, tận dụng các cơ hội phát triển nền kinh tế theo hướng các-bon thấp và tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong nỗ lực giảm nhẹ biến đổi khí hậu, bảo vệ hệ thống khí hậu trái đất.

Ngoài ra, thành phố còn tăng cường hợp tác quốc tế, tranh thủ sự hỗ trợ kinh nghiệm, công nghệ và tài chính của các quốc gia trong lĩnh vực biến đổi khí hậu. Đồng thời, TPHCM đã phối hợp với thành phố Rotterdam tổ chức thành công Hội thảo "Thành phố Hồ Chí Minh phát triển hướng ra biển" ngày 14/06/2010 nhằm trao đổi ý tưởng cho việc phát triển Chiến lược dài hạn về thích ứng với biến đổi khí hậu của TPHCM. Kết quả, thành phố Rotterdam cam kết sẽ hỗ trợ thành phố Hồ Chí Minh thực hiện dự án xây dựng chiến lược phát triển đô thị ứng phó biến đổi khí hậu bao gồm rà soát lại toàn bộ quy hoạch, cập nhật thông tin cơ sở dữ liệu nền và đề xuất các giải pháp về ứng phó với biến đổi khí hậu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Biến đổi khí hậu đạt ra mối đe dọa nghiêm trọng ở các quốc gia có mật độ dân số cao, hoạt động kinh tế ở những vùng nhạy cảm như vùng biển, vùng ven biển, vùng đồng bằng TPHCM, đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long cũng nằm trong vùng bị ảnh hưởng này. Biến đổi khí hậu đang diễn ra rất quyết liệt của lãnh đạo thành phố, Sở TN-Mt là đơn vị đầu mối đang nhanh chóng hoàn thiện kế hoạch hành động của thành phố. Có điều, muốn kế hoạch hành động sớm được đưa vào thực hiện nhanh chóng đòi hỏi phải có các hành động phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan ban ngành và các địa phương. Trước mắt, các ngành kinh tế từng bước thay đổi công nghệ, có các chính sách vận động người dân tham gia, sự phối hợp đồng bộ giữa các quy hoạch vùng, đo thị, ngành… sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển của thành phố trong bối cảnh thích ứng với biến đổi khí hậu.