Tạo giống lúa chịu hạn từ một số dòng thích nghi

Vào mùa nắng hạn, ở các tỉnh miền Trung thường có hàng ngàn ha đất bỏ hoang do nắng cháy và thiếu nước tưới. Làm gì để khắc phục tình trạng trên? Câu hỏi này đã có lời giải đáp. Tại Thừa Thiên-Huế vừa xuất hiện một giống lúa chịu hạn có thể trồng ở vùng đất khô hạn nhất giữa mùa hè nóng bỏng mà vẫn cho năng suất cao.

Những cây lúa đặc biệt không nảy mầm, bén rễ ở ngoài đồng ruộng, mà được tạo thành trong ống nghiệm. Để tạo giống lúa chống hạn ngay trong phòng thí nghiệm, ý tưởng của các nhà khoa học là dùng phương pháp chọn lọc các biến dị dòng soma - gây hạn sinh lý trong môi trường nuôi cấy. Các cây thu được trong điều kiện nuôi cấy invitro được chuyển ra trồng ở các lô thí nghiệm ngoài đồng ruộng hoặc trong chậu.

Tiến sĩ Trương Thị Bích Phượng - Khoa sinh học - Trường ĐHKH Huế cho biết: "Lô thứ nhất chúng tôi tiến hành cho cây sinh trưởng đến giai đoạn 50 ngày và ngừng tưới nước trong vòng 15 đến 20 ngày. Lô thứ hai, các cây được trồng trong điều kiện cho sinh trưởng 80 ngày, tức là thời gian trước lúc cây làm đòng thì tiến hành ngừng tưới nước trong 15 ngày. Kết quả cho thấy, sau khi giảm tốc độ sinh trưởng một thời gian, cây đã được phục hồi trở lại".

Năng suất cây lúa chịu hạn chỉ giảm nhẹ so với cây lúa được tưới nước đủ, riêng cây đối chứng tỷ lệ sống rất ít, hầu như mất khả năng trổ bông hoặc trổ bông với tỷ lệ hạt lép chiếm gần 80%. Tại phòng thí nghiệm, để xác định cơ chế chống chịu hạn ở mức phân tử, các nhà khoa học đã lấy mẫu tách từ các hạt chọn lọc được, đem chiết tách ADN và khuyếch đại nhờ các cặp mồi khác nhau. Kết quả trong các dòng lựa chọn được, xuất hiện gen có mức độ tương đồng cao với một gen chống chịu hạn đã được công bố trên ngân hàng gen của thế giới.

Bước tiếp theo, các nhà khoa học đang thiết kế cặp mồi để có thể tách được gen này đầy đủ, nó là bằng chứng cho sự tồn tại của gen. Sử dụng gen này vào mục tiêu chuyển gen đối với một số cây trồng khác.

Nguồn: vtv.vn