Sơ lược về các chòm sao và danh sách 88 chòm sao của thiên văn học hiện đại
Ngày nay ở Việt Nam đã khá phổ biến các bản đồ và danh mục các chòm sao. Tuy nhiên vì nhiều lí do, mà chủ yếu do sự pha trộn giữa cả hai dòng văn hoá phương Tây và phương Đông (chủ yếu từ Trung Quốc) nên cách gọi tên các chòm sao còn chưa hoàn toàn thống nhất, thậm chí có một số chòm sao có những cách gọi tên không hợp lý hoặc là dễ gây nhầm lẫn như vài ví dụ sau:
1. Chòm sao Cung thủ - Sagittarius, một trong 12 chòm sao Hoàng Đạo có hình một nhân mã đang dương cung, chòm sao này theo tiếng Anh là Archer, tức là người bắn cung. Trong khi đó gần chòm sao này có chòm sao Centaurus cũng có hình nhân mã, bản thân từ Centaur có nghĩa là nhân mã. Tuy nhiên khi sang tiếng Việt, người Việt thường gọi luôn Sagittarius là Nhân Mã còn Centaurus lại là Bán Nhân Mã (thêm chữ “bán”), cách gọi này thứ nhất gây khó khăn trong việc phân biệt 2 chòm sao này và thứ hai là người đọc không nghiên cứu kĩ khi đọc các văn bản tiếng Anh hay một số ngôn ngữ khác của châu Âu sẽ nhầm tưởng chòm sao Centaur (Centaurus) là Sagittarius trong khi gặp khó khăn để tìm hiểu về chòm sao Archer (Sagittarius)
2. Nhiều người vẫn thường nhầm lẫn chòm sao Con Bọ Cạp (Scorpius) với chòm sao Thần Nông của người Việt Cổ. Trên thực tế 2 chòm sao này không hề đồng nhất. Chòm sao Thần Nông của người Việt cổ chỉ gồm một phần của Scorpius và thêm một số ngôi ao khác không thuộc Scorpius, do đó hiện nay, thiên văn học hiện đại không chấp nhận sự tồn tại của chòm sao Thần Nông.
3. Chòm sao Gấu Lớn (Ursa Major - Đại Hùng) gồm có nhiều ngôi sao và chiếm một diện tích khá rộng. Trong số đó có 7 ngôi sao sáng nhất có hình dạng hơi giống chòm sao Con Gấu Nhỏ (Ursa Minor - Tiểu Hùng). Điều đặc biệt là 7 ngôi sao sáng nhất này cũng chính là 7 ngôi sao tạo nên chòm sao Bắc Đẩu Thất Tinh trong thiên văn học cổ Trung Quốc (thường gọi là chòm sao Bắc Đẩu). Điều này dẫn đến việc chòm sao Bắc Đẩu này thường bị đánh đồng với Ursa Major trong khi thực chất 7 ngôi sao của Bắc Đẩu chỉ là một bộ phận của Ursa Major.
Dưới đây là hình vẽ so sánh 2 chòm sao này
Danh sách chính thức của thiên văn học hiện đại hiện nay gồm 88 chòm sao. Khác với trước kia, 88 chòm sao này không đơn giản chỉ là đường nối giữa các ngôi sao mà tương ứng với 88 vùng trời có diện tích xác định trên thiên địa cầu, mỗi vùng trời chứa một chòm sao tương ứng. Tên các chòm sao được thống nhất dùng trên toàn thế giới là tên bằng tiếng La Tinh. Ở Việt Nam các chòm sao này thường được gọi bằng tiếng phiên âm từ Hán - Việt, cũng có một số chòm sao của thiên văn hiện đại được gọi theo tên dịch tiếng Việt thông thường hoặc gọi theo nguyên âm mẫu La tinh.
Giới thiệu vài nét về các chòm sao nổi tiếng nhất và sáng nhất
1. Các chòm sao Hoàng đạo
Các chòm sao Hoàng đạo chính là những chòm sao quen thuộc nhất trong hiểu biết của hầu hết các bạn mới tiếp xúc hay thậm chí là chưa bao giờ tiếp xúc với thiên văn học. Không chỉ có ý nghĩa trong thiên văn học, chúng được biết tới còn nhờ vị trí dễ quan sát, độ sáng của hầu hết các ngôi sao và cả những ý nghĩa của chúng trong chiêm tinh học.
Hoàng đạo là gì?
Hoàng đạo là đường chuyển động của Mặt trời trên Thiên cầu (mặt cầu tưởng tượng bao quanh Trái Đất, trên đó là hình chiếu của các thiên thể - các hành tinh, ngôi sao, thiên hà…) trong 1 nă. Chúng ta đã biết rằng Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời mỗi vòng hết 365,4 ngày (gọi là 1 năm). Thiên cầu lại là một khái niệm gắn liền với Trái Đất và do đó khi Trái Đất chuyển động như thế, ta có thể tưởng tượng ra một mặt cầu Thiên Cầu chuyển động cùng Trái Đất, với biên của Thiên cầu ở rất xa, cũng do việc hướng nhìn thay đổi, chúng ta sẽ thấy vị trí của Mặt trời thường xuyên thay đổi so với các chòm sao trên Thiên Cầu. Mỗi thời gian khác nhau, Mặt Trời sẽ “lướt” qua một vị trí khác nhau trên Thiên Cầu. Trong 1 năm, đường đi đó tạo thành một vòng tròn khép kín và người ta từ thời xa xưa đã gọi vòng tròn đó là Hoàng đạo, chia nó thành 12 phần, 12 cung ứng với 12 chòm sao gồm: Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Trinh Nữ, Thiên Bình, Bọ Cạp, Cung Thủ, Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư.
Bạn có thể dễ dàng hình dung hiện tượng thay đổi vị trí của Trái Đất nằm tại vị trí gầm chòm sao Song Tử, tại sao lại nói tháng 1 tương ứng với chòm sao Cung Thủ? Nhìn kỹ hình trên sẽ thấy rằng trong tháng 1, khi bạn hướng về phía Mặt Trời thì chòm sao Cung Thủ sẽ nằm phía sau Mặt Trời, do đó mà có sự tương ứng đó, còn ban đêm thì bạn sẽ quan sát thấy Song Tử toả sáng vào lúc nửa đêm.
Giới thiệu 12 chòm sao Hoàng đạo:
Bạch DươngTên Latin: Aries
Chòm sao đầu tiên của Hoàng đạo. Aries là con cừu có bộ lông vàng trong thần thoại Hy Lạp, bộ lông của nó là báu vật mà người anh hùng Jason đã lên đường trên còn tàu Argos để đoạt lại.
Đây cũng là chòm sao đơn giản nhất trong số các chòm sao Hoàng đạo. Các ngôi sao của nó cũng khá khó để quan sát được. Hầu hết thời gian trong năm, bạn nếu có quan sát được chòm sao này cũng đều vào thời gian rạng sáng các ngày. Chòm sao này chỉ có 2 ngôi sao sáng là alpha và beta. Các sao còn lại đều có độ sáng rất yếu. Đặc biệt, rất nhiều sao trong số các ngôi sao của chòm sao này là các cặp sao đôi.
Kim NgưuTên Latin: Taurus
Thần Zeus đem lòng yêu nàng Europa đã tự biến mình thành một con bò trắng để tránh sự theo dõi của vợ Hera. Europa cưỡi trên con bò trắng đó và thần Zeus đã đưa nàng đến một vùng đất mới, xây dựng nó thành châu Âu như ngày nay. Cũng có truyền thuyết kể rằng Taurus là con bò mộng đã tấn công chàng thợ săn Orion.
Kim Ngưu là một trong số những chòm sao lớn và sáng nhất. Sao sáng nhất của nó là Aldebaran, một trong những ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm, phía trên cái sừng của nó một chút là nhóm sao Hyades. Ngoài ra, trong vùng trời của chòm sao này bạn có thể nhìn thấy 2 tinh vân rất nổi tiếng là M1 (tinh vân Con Cua) và M45 (Pleides - Thất Tinh).
Khác với Bạch Dương, các ngôi sao của Kim Ngưu đều khá sáng nên bạn có thể nhìn thấy và xác định chòm sao này khá dễ dàng, mặc dù vậy, nếu quan sát vào khoảng thời gian phù hợp nhất trong năm, mùa hè và mùa thu, bạn sẽ phải quan sát nó vào sau nửa đêm vì nó sẽ không xuất hiện vào những khoảng thời gian phù hợp nhất trong ngày để bạn có thể quan sát nó.
Song Tử Tên Latin: Gemini
Castor và Pollux là 2 anh em ruột cùng mẹ khác cha. Cha của Castor là người thường trong khi cha của Pollux là thần Zeus. Cả 2 anh em đều là những dũng sĩ nổi tiếng về sức mạnh và võ thuật, riêng Pollux thì có được sự bất tử do mang trong mình dòng máy của thần Zeus. Trong một cuộc chiến, Castor trúng đòn và chết. Thần Zeus hiện ra cho phép con trai Pollux của mình lựa chọn hoặc lên thiên đình sống cuộc sống bất tử vĩnh viễn hoặc chia sẻ một nửa cuộc sống bất tử đó với Castor. Không muốn phải xa người em trai, Pollux đã lựa chọn đặc ân thứ 2, vì thế cứ một ngày 2 anh em Pollux, Castor sống trên thiên đình cùng các vị thần thì ngày hôm sau lại sống một ngày dưới thế giới âm phủ.
Castor và Pollux cũng là 2 ngôi sao sáng nhất của chòm sao Song Tử, tượng trưng cho đầu của 2 người anh hùng. Các buổi tối mùa xuân, nếu đẹp trời bạn sẽ quan sát được chòm sao này toả sáng trên bầu trời. Ngoài 2 ngôi sao sáng nhất đã nói tới, các sao khác của Gemini đều có độ sáng khá cao, ngoài 2 cánh tay hướng ra phía ngoài, bạn có thể dễ dàng nhận ra chòm sao này như một hình đa giác khá khép kín.
Cự GiảiTên Latin: Cancer
Kì công thứ hau của người anh hùng Heracles (Hercules) là tiêu diệt con mãng xà nhiều đầu Hydra. Trong lúc Heracles giao đấu với con quái vật này nữ thần Hera do căm ghét đứa con của chồng mình nên đã giúp Hydra bằng cách sai con cua Cancer chạy đến tấn công Heracles, tuy nhiên con cua này đã bị Heracles dùng chuỳ giết chết ngay sau đó.
Chòm sao này chiếm diện tích khá nhỏ trên thiên cầu so với các chòm sao còn lại của Hoàng đạo. Các ngôi sao của nó tương đối sáng và bản thân chòm sao cũng tương đối đơn giản nên bạn có thể dễ dàng xác định được nó trên bầu trời.
Sư TửTên Latin: Leo
Đây là chòm sao mang hình ảnh con sư tử Nemean, kì công đầu tiên của người anh hùng Heracles. Heracles được giao nhiệm vụ đi tiêu diệt con sư tử Nemean này, con sư tử có móng sắc hơn mọi loại dao kiếm và bộ da dày và cứng đến mức ngay cả kiếm và tên của Heracles bắn vào nó đề vô hiệu. Cuối cùng người anh hùng phải giết nó bằng cách vật nhau và đè lên trên, bóp cổ nó cho đến chết.
Đây có thể là một trong số những chòm sao sáng nhất và đẹp nhất của Hoàng đạo hay thậm chí là trong số tất cả 88 chòm sao của thiên văn hiện đại. Chòm sao này chiếm một diện tích khá lớn trên thiên cầu với những ngôi sao rất sáng, đặc biệt là sao Regulus – một trong các ngôi sao sáng nhất bầu trời. Ngôi sao này được đặt tên bởi nhà thiên văn Copernicus, với ý nghĩa trái tim của con sư tử. Các buổi tối từ tháng 4 đến tháng 6, bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy chòm sao này hiện diện trên bầu trời gần như cả buổi tối (từ 7 giờ đến 10 giờ tối).
Trinh NữTên Latin: Virgo
Chòm sao này có nhiều truyền thuyết kể khác nhau. Có người nói đó là chòm sao tượng trưng cho nữ thần lúa mì Demeter, một trong 12 vị thần tối cao của thế giới Olympia . Một chuyện khác kể rằng Virgo là con gái của một người nông dân được thần rượu nho Dyonisos dạy cho cách nấu rượu. Men rượu làm cho những người uống nó tưởng mình bị đầu độc nên đã giết chết người nông dân đó. Con gái của ông và con chó trung thành đều đã tự tử theo. Thần Dyonisos cảm động đã đưa cả 3 lên thành các chòm sao trên bầu trời. Ông bố trở thành chòm sao Mục Phu (Bootes), cô con gái trở thành Trinh nữ (Virgo) còn con chó trở thành chòm sao Chó Lớn (Canis Major). Lại có một truyền thuyết khác nói rằng Virgo vốn là nữ thần công lí sống cùng loài người để bảo vệ lẽ phải. Nhưng rồi loài người ngày càng giả dối, tráo trở làm nữ thần không chịu nổi phải bay về trời, thế nên từ đó chúng ta chỉ còn có thể tìm thấy công lý nơi bầu trời và những vì sao.
Chòm sao Trinh Nữ chiếm một diện tích rất lớn trên thiên cầu (trong số 88 chòm sao, nó chỉ thua có Hydra về độ lớn). Nếu chưa quen, bạn sẽ khó xác định được nó do nó có khá nhiều sao sắp xếp khá rắc rói. Tuy nhiên nếu xác định được đường Hoàng đạo thì bạn sẽ dễ dàng nhận ra nó là một vùng trời gồm nhiều ngôi sao sáng nằm ngay phía sau cái đuôi của con sư tử Leo.
Thiên BìnhTên La tin: Libra
Trong cuộc chiến tranh thành Trois, số mệnh của nhiều dũng sĩ trong các cuộc đấu đã được định đoạt bằng cái cân Libra này. Mỗi khi các cuộc đấu cân tài cân sức diễn ra, thần Zeus thường lấy cân ra, 2 đĩa cân tượng trưng cho số mệnh của 2 đối thủ, khi thần nhấc cân lên, đĩa cân của người nào nặng hơn có nghĩa là người đó sẽ phải chấp nhận thất bại và từ gĩa cuộc sống trần gian.
Nằm ngay phía sau Trinh Nữ, chòm sao này chiếm một diện tích khá khiêm tốn với những ngôi sao tương đối sáng. Các buổi tối mùa hè, bạn đều có thể nhận ra chòm sao này một cách khá dễ dàng mặc dù nó chỉ có một vài ngôi sao là khá sáng, nếu chưa nhận ra ngay, bạn có thể xác định qua vị trí của nó nằm trên Hoàng đạo, giữa 2 chòm sao rất lớn và rất sáng là Trinh Nữ và Bọ Cạp.
Bọ Cạp Tên Latin: Scorpius
Để trừng phạt chàng thợ săn Orion, nữ thần đất Gaia đã sai một con bọ cạp đi giết chết chàng thợ săn này. Cuộc săn đuổi mà chàng thợ săn trở thành con mồi còn con bọ cạp lại trở thành thợ săn diễn ra dai dẳng đến khi thần Zeus đưa cả hai lên thành những chòm sao trên trời. Hằng đêm, chúng ta vẫn thấy con bọ cạp đuổi theo chàng thợ săn Orion nhưng không bao giờ đuổi kịp cả.
Trong số 88 chòm sao nói chung và 12 chòm sao Hoàng đạo nói riêng. Bọ Cạp có thể được coi là một trong số những chòm sao sáng nhất, nhất là với đặc điểm khí hậu Việt Nam . Các buổi tối mùa hè suốt từ tháng 6 đến tháng 9 hàng năm, bạn đều có thể quan sát chòm sao này trong thời gian gần như toàn bộ buổi tối. Nó thường nằm khá cao trên bầu trời, hơi chếch về hướng Nam và rất dễ nhận ra bởi thân hình uốn cong với cặp càng và cái đuôi dễ nhận diện của con bọ cạp, bạn có thể thấy một ngôi sao ở cái đuôi này và thực chất là một nhóm chi chít nhiều sao khá sáng, đó là tinh vân M7.
Cung ThủTên Latin: Sagittariuss
Chòm sao này cùng với chòm sao Nhân Mã (mà thường gọi là bán nhân mã - Centaurus) cùng là những chòm sao có hình ảnh của một giống người trong thần thoại Hy Lạp, giống người mà có toàn bộ phần thân của ngựa, nhưng thay bằng cái đầu và cổ của ngựa thì tại vị trí đó là nửa thân phía trên của người. Hầu hết các nhân mã đều rất hung hăng và man rợ, chỉ có một nhân mã được ca ngợi và đưa lên thành các chòm sao. Đó là nhân mã Chiron, vua của các nhân mã, và cũng là một nhân vật uyên bác, thầy dạy của người anh hùng Heracles. Do sơ ý trong một trận đánh, chính một mũi tên tẩm độc của Heracles đã bắn trúng Chiron và kết thúc cuộc đời của nhân mã này.
Nằm ngay kế bên Bọ Cạp, Cung Thủ cũng là một chòm sao rất sáng và chiếm diện tích khá rộng (nhỏ hơn bọ cạp một chút). Phần lớn của chòm sao này gồm những ngôi sao sáng nhất là phần có hình ảnh cây cung uốn cong của nhân mã, các ngôi sao còn lại hầu hết tương đối mờ và khó nhận diện. Cũng như Bọ Cạp, bạn có thể quan sát chòm sao này vào buổi tối trong một khoảng thời gian khá dài trong năm.
Ma KếtTên La tin: Capricornus
Trong cuộc tấn công của con quái vật Typoon nhằm lật dổ thần Zeus, thần Zeus ban đầu bị đánh bại, các vị thần sợ hãi bỏ trốn Typoon, họ biến thành các con vật để tránh bị truy đuổi. Thần Pan - vị thần nửa người nửa dê biến thành cá nhưng chỉ có cái đuôi là biến được, còn phần thân trên thì vẫn mang hình con dê. Đến khi thần Hermes giải thoát được cho thần Zeus và Typoon bị đánh bại thì các vị thần mới dám trở lại hình dạng như cũ và quay lại thiên đình.
Nằm tiếp theo trên Hoàng đạo sau Cung Thủ (Sagittarius), chòm sao này hơi mờ hơn một chút nhưng vào những buổi tối mùa hè trời trong, bạn vẫn có thể dễ dàng nhận ra nó nhờ vị trí và nhờ những ngôi sao xếp thành hình một tam giác khép kín. Chính xác là một tam giác vuông với góc vuông hướng về Cung thủ, nhưng cạnh góc vuông lại bị cắt xén đôi chút thành nhiều đoạn nhỏ gấp khúc.
Bảo BìnhTên La tin: Aquarius
Aquarius là tên chỉ chàng Ganimede, một chàng trai rất đẹp. Vẻ đẹp của chàng làm chính thần Zeus cũng yêu mến, thần đã sai con đại bàng Aquila bay xuống hạ giới bắt chàng lên thiên đình Olympia, ban cho chàng sự bất tử và chàng trở thành người mang bình rượu rót cho các thần uống trong các cuộc họp của thế giới các vị thần.
Chòm sao này nằm ngay sau Ma Kết, các ngôi sao của nó sáng hơn một chút nhưng cấu tạo lại khá rắc rối để nhận ra khi mới quan sát. Mặt khác, thời gian chòm sao này xuất hiện trên bầu trời vào buổi tối là lúc thời tiết đã bắt đầu vào mùa Đông và ở miền Bắc Việt Nam, độ sáng của các ngôi sao sẽ giảm nhiều do mật độ mây và sương đêm, bạn có thể cố gắng quan sát thấy nó qua việc xác định vài ngôi sao sáng nhất và qua vị trí của nó trên Hoàng đạo.
Song Ngư Tên La tin: Pisces
Cũng như truyền thuyết về chòm sao Ma Kết, Song Ngư là chòm sao mô tả cuộc bỏ trốn của các vị thần trong cuộc tấn công của Typoon. Nữ thần tình yêu và sắc đẹp Aphrodite và con trai là thần tình yêu Eros cũng biến mình thành cá và 2 con cá này cũng nhau bỏ trốn cuộc tấn công nói trên cho đến khi thần Zeus chiến thắng và quay lại thiên đình.
Nếu muốn quan sát chòm sao này một cách thuận lợi nhất vào các đêm mùa hè, bạn sẽ phải thức đến quá nửa đêm, vì chòm sao này chỉ xuất hiện trước nửa đêm vào thời gian mùa đông, khi đó điều kiện áng sáng trong khí quyển sẽ rất bất lợi cho quá trình quan sát của bạn.
Hoàng đạo và chiêm tinh học
Chiêm tinh học phương Tây ra đời từ hơn 2000 năm đã sớm đưa các chòm sao Hoàng đạo vào làm cơ sở chính cho những lí luận của mình. Khi được đưa vào chiêm tinh học, các chòm sao Hoàng đạo đã được biến đổi thành các cung Hoàng đạo. Theo đó, mỗi cung Hoàng đạo, là một cung thuộc vòng tròn Hoàng đạo, tương ứng với vị trí của 12 chòm sao trên đó. Số mệnh và tính cách của mỗi người sẽ tương ứng với chòm sao nằm phía sau Mặt Trời trong ngành sinh của mình. Mỗi khoảng thời gian trong năm tương ứng với một cung Hoàng đạo như sau (Tên La tinh để trước tên tiếng Việt do cơ sở của chiêm tinh là từ phương Tây, tên các lá số là tên La tin của các chòm sao chứ không phải tên bằng tiếng Việt):
21/03 - 19/04 : Aries (Bạch Dương)
20/04 - 20/05 : Taurus (Kim Ngưu)
21/05 - 21/06 : Gemini (Song Tử)
22/06 - 22/07 : Cancer (Cự Giải)
23/07 - 22/08 : Virgo (Trinh Nữ)
23/08 - 22/09 : Leo (Sư Tử)
23/00 - 23/10 : Libra (Thiên Bình)
24/10 - 21/11 : Scorpius (Bọ Cạp)
22/11 - 21/12 : Sagittarius (Cung Thủ)
22/12 - 19/01 : Capriconus (Ma Kết)
20/01 - 18/02 : Aquarius (Bảo Bình)
19/02 - 20/03 : Pisces (Song Ngư)
Điều đáng chú ý là Trái Đất còn có một chuyển động nhỏ nữa, gọi là hiện tượng tuế sai. Đây là sự chuyển động của trục Trái Đất, trục Bắc - Nam này chuyển động quét thành một đường hình nón có chu kỳ 25800 năm. Vì lí do này nên góc nhìn các ngôi sao từ Trái Đất sau hơn 2000 năm qua đã có nhiều thay đổi, vị trí biểu kiến của các chòm sao cũng đã sai khác đi so với trước, hay nói cách khác tương quan của vị trí của Mặt Trời tại mỗi thời điểm trong năm so với các chòm sao Hoàng đạo cũng không còn như trước nữa. Hiện nay, sự tương ứng về thời gian của các chòm sao đã trở thành như sau:
Capriconus 19/01 - 15/02
Aquarius 16/02 - 11/03
Pisces 12/03 - 18/02
Aries 19/04 - 13/05
Taurus 14/05 - 19/05
Gemini 20/06 - 20/07
Cancer 21/07 - 09/08
Leo 10/08 - 15/09
Virgo 16/09 - 30/10
Libra 31/10 - 22/11
Scorpius 23/11 - 29/11
Ophiuchus 30/11 - 17/12
Sagittarius 18/12 - 18/01
Sự sai khác này không hề làm ảnh hưởng đến các lá số chiêm tinh học, và do đó có thể nói chiêm tinh học đã bộc lộ sai sót cơ bản do giờ đây nó không còn phản ánh đúng tương quan giữa lá số và sự biến đổi của tự nhiên.
2. Một vài chòm sao sáng và nổi tiếng khác
Dưới đây vài nét giới thiệu về một vài chòm sao sáng dễ nhận biết có thể quan sát tại Việt Nam
Gấu Lớn(Ursa Major) và Gấu Nhỏ(Ursa Minor)
Thần Zeus trong mối tình với nàng Calisto đã sinh ra một người con trai là Arcas. Nữ thần Hera nổi cơn ghen đã trả thù bằng cách biến Calisto thành một con gấu, sau đó lại chính Hera sắp đặt cho Arcas gặp Calisto (khi đó đang là gấu) trong một cuộc đi săn. Arcas giương cung bắn, đúng lúc đó thần Zeus kịp nhìn thấy và ra tay kịp thời, thần kéo cả hai mẹ con lên bầu trời, biến Arcas thành một con gấu con và biến cả 2 thành 2 chòm sao Gấu Lớn và Gấu Nhỏ.
Chòm sao Gấu Lớn (Ursa Major) gồm nhiều ngôi sao, trong đó 7 ngôi sao sáng nhất của nó chính là 7 ngôi sao của chòm sao cổ Trung Quốc: Bắc Đẩu hay Bắc Đẩu Thất Tinh, bạn nên lưu ý để không nhầm 7 ngôi sao này là chòm sao Gấu Lớn, vì nó chỉ là một bộ phận của chòm sao này thôi. Hầu hết thời gian trong năm bạn đều có thể dễ dàng nhìn thấy chòm sao này, nó chiếm một vùng khá lớn ở bầu trời phía Bắc, đặc biệt 7 ngôi sao sáng nhất nói trên có độ sáng rất cao và không thể bị lẫn trong số các ngôi sao khác ở bầu trời Bắc.
Chòm sao Gấu Nhỏ (Ursa Minor) thực tế rất mờ và khó mà quan sát được nếu mắt bạn không thật sự tốt và không thường xuyên có thói quen quan sát bầu trời. Chỉ một ngôi sao của nó bạn có thể nhận ra dễ dàng, đó là sao Pollaris, hay còn gọi là sao Bắc Cực, bạn có thể tìm thấy nó là một ngôi sao đứng gần như đơn độc, tách biệt khỏi các chòm sao khác bằng cách kéo dài đoạn thẳng nối 2 ngôi sao sáng nhất lập thành cạnh ngoài cùng của hình tứ giác sáng của Gấu Lớn.
Thợ săn(Lạp Hộ/ Orion)
Chàng thợ săn tài giỏi Orion đã dám kiêu ngạo thách thức nữ thần săn bắn Artemix, việc này làm nữ thần nổi giận, nữ thần đã nhờ nữ thần đất Gaia sai con bọ cạp Scorpius đuổi theo giết Orion, thần Zeus đã đưa cả 2 lên trời thành những chòm sao và ở đó, cuộc đuổi bắt vẫn diễn ra, con bọ cạp vẫn mãi đuổi theo Orion.
Đây là một chòm sao rất nổi tiếng trong quan sát bởi cả vẻ đẹp, độ sáng các ngôi sao, khoảng thời gian có thể quan sát được là rất dài và cả những thành phần đáng chú ý bên trong của nó. Nếu quan sát bầu trời đêm vào đúng lúc đang có sự hiện diện của Orion, hầu hết các bạn mới quan sát đều chú ý đến một nhóm hồm 3 ngôi sao thẳng hàng và cách rất đều nhau. Đó chính là cái thắt lưng của chàng Orion, từ đó bạn sẽ có thể xác định được cái đầu, 2 vai, 2 chân và 2 cánh tay hướng ra hai hướng của Orion. Hầu hết thời gian trong năm, bạn đều có thể quan sát thấy chòm sao này.
Đại Bàng(Aquaila), Thiên Nga(Cygnus) và Thiên Cầm(Lyra)
Đại bàng Aquaila là con vật yêu quí của thần Zeusm từng được thần Zeus sai đi bắt cóc chàng Ganimede về thiên đình, và cũng là con đại bàng hàng ngày mổ bụng ăn gan của Promete, người đã trái lệnh thần Zeus mang lửa xuống cho loài người. Số phận con đại bàng này đã kết thúc khi người anh hùng Heracles (Hercules) đi ngang qua nơi giam giữ Promete, bằng mũi tên Sagitta, Heracles bắn hạ con đại bàng Aquila và trả tự do cho Promete.
Trong một cuộc tình, để trốn sự theo dõi của vợ, thần Zeus đã biến thành một con thiên nga (Cygnus), và vì thế kết quả của một mối tình đó không phải là một đứa con mà là một quả trứng. Quả trứng này nở ra 2 anh em sinh đôi, trai là Pollux (như đã nói ở Song Tử) và gái là này Helene, nguyên nhân của cuộc chiến tranh thành Trois.
Cây đàn Lyra là đàn của danh ca Orphée. Sau cái chết của người vợ thân yêu, Orphée chỉ còn biết hàng ngày đàn hát, và đến một ngày, do hiểu lầm mà chàng trai bị giết chết, thần Zeus đã đưa cây đàn Lyra lên trời trở thành một chòm sao.
3 chòm sao này đều rất dễ nhận diện trên bầu trời phía Đông vào các buổi tối mùa hè. Đặc biệt nhất cần nhắc đến ở đây là mỗi chòm sao đều có một ngôi sao rất sáng, đều là một trong số những ngôi sao sáng nhất của bầu trời, đó là Vega của Thiên Cầm (còn gọi là sao Chúc nữ), Altair của Đại Bàng (còn gọi là sao Ngưu Lang) và Deneb của Thiên Nga. 3 ngôi sao rất sáng này nổi bật hẳn lên trên bầu trời mùa hạ ở phía Đông, chúng giống như ba đỉnh của một tam giác, và người ta gọi tam giác đó là tam giác mùa hạ.
