Phú Yên: Sáng tạo mô hình từ thực tiễn cuộc sống
Nguyễn Tấn Tùng (1978) và Dương Thế Huy (1979) là hai kỹ sư hiện đang công tác ở Trường Cao đẳng nghề tỉnh Phú Yên. Dù rất bề bộn giảng dạy nhưng với sự đam mê sáng tạo 2 kỹ sư tranh thủ thời gian sáng chế nhiều mô hình dự thi ở trường và ở tỉnh ...tại Chung khảo Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Phú Yên lần thứ 8 (2018-2019) mô hình “Máy gọt vỏ và thái hạt lựu Nha Đam (Lô Hội)”của KS Tùng và Huy được Hội đồng giám khảo đánh giá cao.
Giám khảo chấm điểm “Máy gọt vỏ và thái hạt lựu Nha Đam” của KS Huy và Tùng tại Chung khảo Hội thi
Khởi nguồn ý tưởng
Tiếp xúc với KS Dương Thế Huy tại Chung khảo Hội thi STKT Phú Yên lần thứ 8 (tổ chức ngày 07/8/2019). KS Huy trải lòng “Nhìn mẹ ngồi gọt vỏ từng miếng Nha đam rồi xắc (thái) từng viên nhỏ (hình hạt lựu) để làm ly Nha đam lạnh, bồi dưỡng cho cả nhà vào những trưa hè. Tôi liền chợt nghĩ thương mẹ và ấp ủ nảy ra ý tưởng sáng tạo ra chiếc máy vừa gọt vỏ vừa thái ra hạt lựu của Nha đam...”
Còn KS Nguyễn Tấn Tùng cho biết “Cách đây 14 năm 2 chúng tôi vừa tốt nghiệp Kỹ sư đã tham gia Hội thi STKT lần thứ 2 của tỉnh (2004-2005) với giải pháp “ Sản xuất hàng mỹ nghệ tận dụng phế phẩm vỏ gáo dừa” đạt giải Ba và giải pháp “ Chế tạo máy rang cà phê mini” đạt giải Khuyến Khích. “Nói thật, kỳ Hội thi này chúng tôi tiếp tục tham gia tiếp là bắt nguồn từ ý tưởng của KS Huy chia sẻ khi nhìn mẹ mình gọt vỏ từng miếng Nha đam để làm ly nước giải khát cho gia đình...”. KS Tùng trải lòng thêm.
Chợt nhớ ở quê tôi là vùng đất cát gia đình nào cũng có một hai luống trồng Nha đam để làm món giải khát cho gia đình, có nhà trồng thành vườn để mỗi dịp hè về bán để cải thiện thu nhập gia đình...Có những quán nước giải khát khi khách cần gọi ly Nha đam, chủ quán tốn thời gọt vỏ và xắc nhỏ miếng Nha đam để phục vụ khách trông rất không chuyên nghiệp lắm...
Cho nên khi thuyết minh với Hội đồng Giám khảo Khoa học, KS Huy và Tùng khẳng định rằng: “Những thiết bị hiện có trên thị trường chỉ đáp ứng được hoặc ở công đoạn tách vỏ hoặc ở công đoạn cắt hạt lựu Nha đam, chưa có một thiết bị nào có thể vừa gọt vỏ vừa cắt hạt lựu Nha đam Vậy làm thế nào chế tạo ra một loại máy gọt vỏ và cắt hạt lựu Nha đam là vấn đề cấp thiết, cần phải nghiên cứu thực nghiệm.
Hai kỹ sư Huy và Tùng vừa thao tác thị phạm để Hội đồng giám khảo chấm điểm vừa thuyết minh dẫn chứng để so sánh tính mới của mô hình của mình: “Máy tách vỏ Nha đam của Cty Cơ khí Gia Long công suất 500kg đến 600kg/ giờ; máy Bảo Châu công suất 600kg đến 800kg/ giờ hay máy của Cty CP thiết bị MCBROTHER với công suất 300kg đến 500kg/ giờ...” ; “ Trên thị trường Việt Nam chưa có loại máy nào vừa gọt vỏ vừa cắt hạt lựu Nha đam cho nên chúng tôi sáng tạo ra mô hình máy gọt vỏ và cắt hạt lựu Nha đam đạt năng suất từ 400kg đến 600kg (nha đam nguyên liệu)/ giờ ”KS Huy và Hùng, khắng định.
Hướng đến cộng đồng
Nhìn nét mặt phấn khởi của 2 KS Huy và Tùng khi đem mô hình “ Máy gọt vỏ và thái hạt lựu Nha Đam” tại Chung khảo Hội thi và lắng nghe 2 chàng kỹ sư trẻ thuyết trình phần thiết kế kỹ thuật, đặc biệt là tính mới và tính sáng tạo đó là: So với các máy tách vỏ Nha đam hoặc máy cắt hạt lựu Nha đam đơn thuần, thi máy gọt vỏ và cắt hạt lựu Nha đam của 2 anh có kích thước nhỏ gọn hơn (dài 1.6m; rộng: 0,40 m; cao: 1,2 m) Quy trình sản xuất hạt lựu Nha đam thông qua các bước như sau: Lá Nha đam được cắt bỏ hai đầu, cắt mép gai hai bên tự động, tách lớp vỏ trên và dưới tự động, và cắt hạt lựu Nha đam.
Theo hình dáng, kích thước ở lá Nha đam có đầu lớn, đầu nhỏ nên thiết kế thân dao có dạng hình thang, đầu lớn đầu nhỏ và làm hai. Khi chưa cắt thân dao được ghép lại. Khi cắt thân dao được tách làm hai để phù hợp với hình dáng lá Nha đam.
Dao được gắn ở phần sau thân dao và có rãnh thoát vỏ, lá Nha đam cuốn đến thân dao, thân dao được tách ra lá ra rồi đẩy qua dao cắt hai mép gai và đến cơ cấu tách vỏ trên dưới...Sau khi lá Nha đam tách vỏ hoàn toàn được chạy ra máng dẫn rồi qua hệ thống băng tải vận chuyển đến dao cắt và miếng Nha đam được cắt theo hình hạt lựu...
Đánh giá hiệu quả của mô hình, 2 chàng kỹ sư trẻ Huy và Tùng cho biết “ Về hiệu quả kỹ thuật thì máy này kết hợp được cả 02 công đoạn tách vỏ và thái hạt lựu. Về hiệu quả kinh tế cơ sở kinh doanh sẽ tốn ít chi phí đầu tư, còn về hiệu quả xã hội giúp cho một số người gia nhập ngành về sản xuất Nha đam, tạo thêm công ăn việc làm cho người dân từ sản xuất cho đến bán hàng.
ThS. Đào Lý Nhĩ, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp&PTNT tỉnh Phú Yên, thành viên Giám khảo chấm điểm lĩnh vực:Nông-Lâm-ngư nghiệp và Tài nguyên môi trường đã đánh giá mô hình “Máy gọt vỏ và thái hạt lựu Nha Đam” theo ông cho rằng: “ Tính mới của mô hình tiện ích vừa cắt vừa gọt. Tác giả có đầu tư sáng tạo, hy vọng mô hình được nhân rộng để phục vụ cộng đồng nhất là kinh doanh giải khát...”