Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ bảy, 19/08/2006 19:15 (GMT+7)

Phần mềm dịch chữ Hán Tạng sang tiếng Việt nhanh nhất

H ơn 2.000 năm truyền bá vào Việt Nam, kinh sách của Phật giáo th ường được trích ra từ Hán Tạng và cho đến nay ch ưa có một bộ Đại Tạng kinh Việt Nam đầy đủ hoàn toàn. Vì chữ Hán ngày càng ít ng ười biết mà số l ượng kinh điển của Phật giáo ch ưa được dịch còn quá nhiều. Từ thực tiễn ấy, TS Trần Tiễn Khanh (sinh năm 1952, gốc Huế, Việt kiều Mỹ) đã bắt tay vào nghiên cứu và lập trình với máy vi tính suốt gần 3 năm ròng để viết phần mềm dịch từ chữ Hán Tạng ra tiếng Việt.

Lấy bản kinh chính văn trong Hán Tạng với h ơn 70 triệu chữ trong 2.372 bộ kinh, luật và luận, TS Trần Tiễn Khanh đã phiên âm và dịch nghĩa các kinh điển này ra tiếng Việt bằng một ch ương trình máy tính. Phần mềm này dùng Từ điển Hán - Việt của cụ Thiều Chửu - Nguyễn Hữu Kha, những danh từ Phật học và các từ điển Hán-Việt hiện đại nh ưTừ điển Trần Văn Chánh.

Theo TS Trần Tiễn Khanh, đây là một bản dịch thô, nguyên nghĩa đen, tiện lợi cho việc dịch thuật và nghiên cứu vì có cả nguyên văn chữ Hán và số hàng trong kinh. Tốc độ dịch, được xếp vào kỷ lục: Tất cả 2.372 bộ kinh trong Hán Tạng được ch ương trình phiên âm và l ược dịch chỉ trong vòng 28 giờ. Các bộ kinh ngắn nh ưA-Di-Đà, D ược S ư, Kim C ương chỉ thực hiện d ưới 10 giây, các bộ kinh lớn nh ưHoa Nghiêm (80 quyển) dịch trong 11 phút, bộ Đại Bát nhã (600 quyển) chỉ mất 50 phút.

Hiện tại, TS Trần Tiễn Khanh đang phối hợp với các dịch giả ở n ước ngoài và các viện Phật học ở Việt Nam tổ chức ch ương trình hiệu đính và duyệt xét các phiên bản. Ch ương trình này kéo dài trong vòng 2 năm với kinh phí khoảng 100.000 USD/năm. Dự kiến bộ Đại Tạng kinh Việt Nam hoàn chỉnh sẽ ra đời gồm khoảng 300 tập, mỗi tập dày chừng 1.000 trang. Ngoài ra, TS Khanh cũng sẽ dịch Đại Tạng kinh ra các ngôn ngữ khác.

Nguồn: KH&ĐS Số 63 Thứ Hai 7/8/2006

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.
Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương
Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 được chính thức khởi động từ ngày 18/7/2025.