Nuôi dưỡng ong qua đông
Để nuôi dưỡng đàn ong qua đông được an toàn và khoẻ mạnh bà con cần chú ý một số vấn đề sau:
+ Tạo ong đực khoẻ mạnh:Vụ thu – đông đàn ong thường không tự tạo được ong đực nhất là đầu vụ, ong đực còn lưu lại từ vụ trước thì chất lượng kém cho nên muốn tạo chúa, chia đàn có kết quả thì vụ này người nuôi ong phải chủ động tạo ong đực.
+ Tạo ong chúa và thay chúa mới:Tạo ong chúa từ đầu tháng 10, khi đàn ong đã đủ mạnh và ong đực đã sắp nở. Nếu tạo nhiều chúa và chia đàn quá sớm, đàn ong nhỏ phát triển chậm, nhưng nếu trại ong có vài chục đàn thì cũng tìm cách thay chúa hoặc chia một số đàn ong để đàn có chúa mới làm đàn chủ công xây tầng.
Cần tạo ong chúa làm nhiều đợt, đợt sau vừa để sử dụng cho việc thay chúa, chia đàn vừa để bổ sung mũ chúa cho đàn giao phối đợt trước bị mất.
Mỗi đợt tạo ong chúa tính toán số lượng đàn ong chia ra, số đàn cần thay chúa cộng với số mũ chúa để dự trữ mà tạo nhiều hoặc ít, tạo tập trung vào thời điểm thuận lợi. Cần tránh các ngày mưa dài 5-7 ngày ảnh hưởng đến việc giao phối của ong chúa.
Nên thay chúa mỗi năm 1 – 2 lần, dùng ong chúa 6-9 tháng tuổi. Thay chúa cuối vụ thu, vụ đông ong chúa đẻ tốt và vụ xuân năm sau ong phát triển tốt ít chia đàn. Vụ thu – đông nên thay chúa làm nhiều đợt và tập trung vào lúc thời tiết tốt. Dùng phương pháp chia đàn kết hợp với thay chúa bằng cách nhốt ong chúa, tách đàn gắn hai mũ chúa nếu ong chúa giao phối được cả hai con thì giết chúa cũ và chia đàn, được một con thì thay chúa.
Có thể dùng phương pháp thay chúa tự nhiên, bẻ què chân sau hoặc làm xước cánh chúa cũ rồi gắn mũ chúa để đàn ong tự thay thế, bằng cách này vụ đông có thể có hai ong chúa cùng đẻ và vụ xuân đàn phát triển tốt.
+ Chống rét và chống hanh khô:Từ tháng 10 -11 trở đi cần chống rét cho ong. Cần đặt ong nơi kín gió tránh hướng Bắc, đặt các vật chống rét cho đàn ong, trên trải báo, ngoài ván ngăn đặt các tấm rơm, rạ, lá chuối khô, bao tải. Ở thành phố thì dùng các tấm xốp. Đàn trung bình trở lên đặt chống rét ngoài ván ngăn, đàn yếu dồn ong vào giữa chống rét hai bên. Cần chú ý điều chỉnh các dụng cụ chống rét theo tình hình thời tiết và đàn ong, trời ẩm nắng phải lấy ra phơi khô và làm vệ sinh thùng. Ngoài ra ong còn bị hanh khô vào các tháng 10 – 11, hanh khô làm cho đàn ong mất ổn định dễ bị bốc bay, có thể đặt máng nước dưới thung, tốt nhất là để thùng ong trên thảm cỏ ở quanh trang trại và tưới nước ở mặt đất. Hanh khô và rét, ong chúa tơ nhiều có thể gây bốc bay dây chuyền cần phải đề phòng tốt: Chia nhiều đợt, kết thúc sớm cho ăn no và lúc nào đàn ong cũng có nhộng, ấu trùng. Ngoài ra, vụ thu – đông thường xuyên tạo ong chúa cho nên cần thay ngay ong chúa ở đàn chớm bệnh, giải quyết triệt để chuẩn bị vượt đông.
Nguồn: Khoa học và Đời sống, số 96, 2/12/2005.