Những sự thật khoa học vẫn bị hiểu lầm từ trước đến nay (Phần I)
Tóm tắt bài viết:
- Khoa học giúp giải thích rất nhiều điều bí ẩn từ trước tới nay, tuy nhiên có một số vấn đề khoa học không thật sự chính xác nhưng lại được nhiều người tin vào.
- Trong phần I của bài viết này chúng ta sẽ được biết sự thật về việc vắc-xin có gây bệnh hay không, hay lý thuyết bigbang có phải cội nguồn của vũ trụ, sữa có thực sự làm chúng ta cao hơn?
Khoa họcluôn là lời lý giải hợp lý, được tin tưởng trong việc giải thích các hiện tượng diễn ra trong cuộc sống. Tuy nhiên đôi khi các phát ngôn về khoa học cũng không được chính xác lắm. Một số những vấn đề chưa được thử nghiệm kỹ trước khi công bố hoặc đơn giản là những thông tin mạo danh khoa học sẽ gây ra những hiểu lầm sai trái đáng tiếc. Trong bài viết này, hãy cùnggenkđiểm qua một số vấn đề khoa học không thật sự chính xác nhưng lại được nhiều người tin vào.
Tiêm phòng cúm sẽ khiến bạn bị ốm nhẹ
Bệnh cúm là bệnh viêm nhiễm cấp tính đường hô hấp gây nên bởi virus cúm lây truyền nhanh, gây ra những dịch cúm. Với công nghệ y học hiện đại, con người đã phát minh ra những loạivắc-xin giúp phòng ngừa bệnh tật. Đặc biệt là một số chủng của căn bệnh cúm, thứ đã giết chết nhiều thế hệ con người trong lịch sử do những biến chứng nghiêm trọng của nó. Việc tiêm phòngvắc-xin cúm thường được khuyến cáo cho tất cả mọi người bởi hầu hết trường hợp tử vong do cúm và các căn bệnh nguy hiểm thường xảy ra ở trẻ nhỏ hoặc người già, tuy nhiên ngay cả những người khỏe mạnh vẫn có thể bị chết bởi bệnh cúm. Một số người nghĩ rằng mình mạnh khỏe lại tiềm ẩn một số nguy cơ bệnh lý cao mà bản thân không biết.
Điều mọi người lo ngại thường xuyên là trong một số trường hợp, sau khi tiêm xong vắc-xin phòng cúm vài ngày lại có phát sinh những biểu hiện của bệnh cúm. Điều này làm cho mọi người nghĩ rằng những vắc-xin này là nguyên nhân gây bệnh cho họ. Trong khi các loại vắc-xin thường là những virus gây bệnh đã được làm suy yếu, để hệ thống miễn dịch của chúng ta có thể làm quen và loại trừ chúng ra khỏi cơ thể, giúp tạo nên sức đề kháng trước các loại virus này. Chính vì thế mà càng nhiều người tin rằng việc tiêm vắc-xin khiến cho họ bị các triệu chứng của bệnh cúm như nhức đầu, sổ mũi ở mức nhẹ.
Việc bạn có thể bị cúm sau khi tiêmvắc-xin cúm là việc hoàn toàn có thể xảy ra, tuy nhiên lý do không phải vì các virus có trong vắc-xin. Mà thực tế là sau khi tiêm vắc-xin, hệ thống miễn dịch của cơ thể cũng bị suy yếu do phải chống chọi lại các virus mới này. Do đó nếu cơ thể bạn tiếp xúc với nguồn lây nhiễm trước khi tiêm chủng thì nguy cơ phát bệnh là rất cao. Điều này thường gây ra cho mọi người tâm lý hoang mang tiêmvắc-xin gây ra bệnh cúm. Triệu chứng của cúm và cách mọi người định nghĩa về cúm rất khác nhau. Do đó có thể có những loại virus có thể gây ra các triệu chứng giống như cúm nhưng thực sự không phải là bệnh cúm. Và thuốc chủng ngừa cúm theo mùa không giúp bạn chống lại những loại virus đó.
Thuyết “vụ nổ lớn" là lời giải thích cho sự xuất hiện của vũ trụ
Lý thuyết Vụ Nổ Lớn (Big Bang) là mô hình vũ trụ học nổi bật miêu tả giai đoạn sơ khai của sự hình thành Vũ trụ. Theo lý thuyết này, Vụ Nổ Lớn xảy ra xấp xỉ cách đây 13,798 ± 0,037 tỷ năm. Sau giai đoạn này, vũ trụ ở vào trạng thái cực nóng và đặc, bắt đầu giãn nở nhanh chóng.. Thuyết Vụ Nổ Lớn là một lý thuyết khoa học đã được kiểm chứng và được cộng đồng khoa học chấp nhận rộng rãi. Nó đưa ra cách giải thích hoàn thiện về nhiều loại hiện tượng quan sát thấy trong vũ trụ, bao gồm sự có mặt của những nguyên tố nhẹ, bức xạ nền vi sóng vũ trụ, cấu trúc vĩ mô của vũ trụ… Lý thuyết này được rất nhiều người tin tưởng rằng đó là khởi nguồn của vũ trụ.
Tuy nhiên sự thật chính xác là giới khoa học chỉ chấp nhận lý thuyết này như một sự giải thích về sự mở rộng của vũ trụ, nó không giải thích được sự phát sinh từ ban đầu của vũ trụ. Cho đến nay sự phát sinh của vũ trụ vẫn chưa được lý giải nhưng người ta coi vũ trụ trước khi vụ nổ lớn xảy ra như một đại dương cực kỳ đặc và nóng. Thứ hỗn hợp này gồm những hạt quark (những hạt duy nhất tương tác trong cả 4 lực của vũ trụ) và electron chuyển động theo một hướng, gần bằng với vận tốc của ánh sáng. Tùy theo những va chạm không ngừng diễn ra, một số hạt tiêu hủy lẫn nhau, một số khác lại sinh ra. Trong thời kỳ đầu tiên, thứ đó bao gồm các đối tượng lượng tử mang điện tích, quark và phản quark; sau đó có thêm những hạt và phản hạt nhẹ được gọi chung là lepton (electron, nơtron và những phản hạt của chúng). Và rồi qua một quá trình vận động nào đó, vụ nổ lớn đã xảy ra và đem tới một loạt hệ quả về vật lý hóa học …. Và qua thời gian dẫn tới một vũ trụ như chúng ta thấy hiện nay.
Dù thế nào đi chăng nữa, lĩnh vực khoa học vũ trụ còn quá nhiều điều bí ẩn và dù cho tới hiện nay lý thuyết này vẫn được tin tưởng nhưng cũng không thể khẳng định được trong tương lai chúng ta sẽ không có những giả thuyết xác đáng hơn để thay thế cho nó.
Sữa giúp bạn cao lớn và khỏe mạnh hơn
Uống sữa giúp bạn cao lớn và xương chắc khỏe, đó là những lời chúng ta hay nghe được từ cha, mẹ, bạn bè, thầy cô và … công ty sản xuất sữa. Chính xác thì sữa chính là nguồn cung cấpcanxitốt cho cơ thể. Một số nhà khoa học và chuyên gia dinh dưỡng đã lập luận với các hướng dẫn sữa của Mỹ: 3 ly ( 0,7 lít ) sữa hoặc các sản phẩm tương đương ( như sữa chua hay phô mai ) một ngày cho bất cứ ai lớn hơn 8 tuổi. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu tại Đại học Havard và Cornell lại lưu ý rằng chả có chứng minh nào cho thấy rằng lượng sữa tăng sẽ làm xương chắc khỏe hơn cả, dù nó có thể cung cấpcanxigiúp xương phát triển. Rõ ràng vấn đề này đang có những quan niệm trái chiều nhau.
Người Mỹ uống sữa từ khi ra đời đến lúc chết nhưng mỗi năm có 10 triệu người bị loãng xương (8 triệu phụ nữ và 2 triệu nam giới). Có ý kiến phản bác: liệu dùng sữa và các sản phẩm từ sữa hiệu quả tới đâu trong khi chúng làm tăng tỉ lệ béo phì, bệnh lý tim mạch và ung thư tiền liệt tuyến? Bởi casein trong sữa là một protein chứa phosphor, nó dễ tiêu hóa, lactose trong sữa lại kích thích quá trình hấp thu canxi trong ruột. Quan trọng nhất vẫn là việc trừ những lời công bố từ nhà sản xuất và nhận định trên mức độ dinh dưỡng của sữa, không có nghiên cứu nào chỉ ra được rằng uống sữa sẽ làm bạn cao và xương chắc hơn. Để có được thành quả như vậy, rõ ràng còn khá nhiều yếu tố như thể dục, hấp thụ từ các loại đồ ăn khác, bộ gen, môi trường và cả cách sinh hoạt chứ không thể dựa vào sữa.
Hiệu ứng Coriolis điều khiển hướng bồn cầu thoát nước
Đã có rất nhiều người tin rằng không chỉ giật bồn cầu mà ngay cả việc đổ nước vào la-va-bô (lavabo) thì nước chảy theo hướng nào (ngược chiều kim đồng hồ hay thuận chiều kim đồng hồ) sẽ tùy thuộc vào việc bồn cầu/bồn la-va-bô đó đang được đặt ở phía Nam hay phía Bắc của bán cầu. Tuy vậy, đây là một kết luận sai lầm nhưng lại được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trên các chương trình TV hoặc trong các cuốn sách khác nhau. Lý giải sai lầm của các chương trình TV hoặc các cuốn sách này dựa vào một hiện tượng vật lý gọi là hiệu ứng Coriolis.
Hiệu ứng Coriolis là hiệu ứng xảy ra trong các hệ quy chiếu quay so với các hệ quy chiếu quán tính, được đặt theo tên của Gaspard-Gustave de Coriolis-nhà toán học, vật lý học người Pháp đã mô tả nó năm 1835 thông qua lý thuyết thủy triều của Pierre-Simon Laplace. Nó được thể hiện qua hiện tượng lệch quĩ đạo của những vật chuyển động trong hệ qui chiếu này. Sự lệch quĩ đạo do một loại lực quán tính gây ra, gọi là lực Coriolis.
Trái Đất chuyển động theo quỹ đạo tròn, do vậy tất cả các vật chuyển động trên Trái Đất đều chịu tác động của lực Coriolis. Tuy nhiên vì Trái Đất quay rất chậm nên lực này chỉ tác động đáng kể tới những vật có khối lượng nặng hoặc vận tốc nhanh. Ví dụ để chứng minh được hiệu ứng này, Foucault đã dùng một quả lắc nặng 31kg thả từ độ cao 68m. Đối với nước được chảy ra từ bồn cầu hoặc la-va-bô thì tốc độ và khối lượng đều nhỏ để có thể bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng này. Hiệu ứng Coriolis cần được xét tới với các vật di chuyển nhanh, có khối lượng nặng (ví dụ như tên lửa).
Trên thực tế, chiều quay của nước sau khi được xả phụ thuộc hoàn toàn vào hình dáng của bồn, hướng của vòi xả … Cho dù là ở bán cầu Nam hay Bắc thì người ta đều có thể điều chỉnh được các thông số này để nước xả ra theo chiều kim đồng hồ hay ngược chiều kim đồng hồ tùy ý mà không phụ thuộc nhiều vào lực Coriolis.
(Còn tiếp ..)
