Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ tư, 07/09/2011 20:43 (GMT+7)

Mặt tối của khoa học

Ghế điện

Thomas Edison có thể là nhà phát minh nổi tiếng nhất mọi thời đại. Bóng đèn điện do ông sáng chế cũng như các phát minh của ông về máy quay đĩa và dạng máy ghi lại hình ảnh chuyển động đã tạo nên một cuộc cách mạng trên thế giới.

Tuy nhiên, Edison đã không chỉ mang tới cho thế giới các tiến bộ kỹ thuật, làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. Ông cùng với một số nhân viên của mình được ghi nhận đã tạo ra một sáng chế công nghệ gây tranh cãi: ghế điện. Và sản phẩm này đã trở thành một phần của cuộc chiến cay đắng giữa Edison với đối thủ George Westinghouse - người có bằng sáng chế cho phát minh dòng điện xoay chiều từ Nikola Tesla.

Edison tin rằng, dòng điện một chiều là ưu việt cho tương lai. Tuy nhiên, tổng số đồng cần thiết để tạo nên một dây dẫn điện một chiều lại quá lớn và quá tốn kém. Trong khi đó, dòng điện xoay chiều của Westinghouse tỏ ra hiệu quả hơn. Cuộc tranh cãi nảy lửa về dòng điện một chiều và dòng điện xoáy chiều này đã trở thành "cuộc chiến của các dòng điện". Và nạn nhân của cuộc chiến này là dòng điện một chiều cùng vô số tù nhân bị kết án.

Edison đã cố gắng chứng minh rằng dòng điện xoay chiều nguy hiểm như nó vốn có. Tuy nhiên, sau khi không thu hút mấy sự chú ý của công chúng về cách cho điện giật chết các động vật nhỏ, ông cùng với một số nhân viên của mình đã tìm kiếm các đối tượng thử nghiệm lớn hơn: con người.

Các ghi chép cho thấy, vụ hành quyết đầu tiên bằng ghế điện vào năm 1890 là một thảm họa. Phải mất khoảng 8 phút để William Kemmler, một kẻ giết người bị kết án, chết trong đau đớn. Phạm nhân này bị quay chín từ trong ra ngoài, theo nghĩa đen. Ghế điện sau đó tiếp tục được sử dụng như một phương pháp tử hình trong hơn một thế kỷ.

Gây mê

Horace Wells không bao giờ muốn làm tổn thương bất cứ ai. Trong thực tế, ông nổi tiếng vì đã cứu mọi người khỏi sự đau đớn. Ông là bác sĩ đầu tiên sử dụng việc gây mê hiện đại trong phẫu thuật.

Là một nha sĩ sống ở Boston hồi đầu thế kỷ 19 ở Boston, Wells đã chế ra nitơ oxit (khí gây cười) và ête - hai chất gây tê ưa chuộng của chúng ta, thậm chí nhổ răng của mình trong lúc gây tê để chứng minh quan điểm của bản thân.

Tuy nhiên, quan điểm rằng phẫu thuật có thể được tiến hành một cách không đau đớn của ông không dễ dàng được chấp nhận. Và khi người ta chấp nhận nó, hai bác sĩ khác đã tìm cách xin cấp bằng sáng chế cho thủ thuật này. Năm 1847, Wells đã quyết định chỉnh sửa hồ sơ và giải thích lý do tại sao ông đã không tìm kiếm một bằng sáng chế của riêng mình. "Tôi đã mong muốn rằng nó phải được sử dụng tự do như không khí chúng ta hít thở ...", Wells đã viết như vậy trong cuốn "Một lịch sử về khám phá ứng dụng của oxit nitơ, ête và các khí khác đối với hoạt động phẫu thuật" của mình.

Những thất vọng về nghề nghiệp cuối cùng đã dẫn tới các cuộc thử nghiệm gây mê trên chính bản thân Wells. Các kết quả thu được rất thảm hại. Trong một cơn cuồng loạn do thuốc gây ra, Wells đã ném axit vào hai gái mại dâm. Ông đã bị bắt, bị tống giam và không lâu sau đó đã tự tử.

Trong thư tuyệt mệnh để lại cho vợ mình, Wells nói rõ rằng, ông đã nhận ra hậu quả không thể tránh khỏi của cơn nghiện và các cuộc thử nghiệm của mình: "Tôi đã sống theo cách trở thành một tên điên loạn". Theo ghi chép, Wells đã hít chloroform lần cuối cùng để giảm bớt sự đau đớn từ việc cắt qua động mạch đùi tự sát.

Não của Einstein

Albert Einstein được biết đến như một trong những bộ óc vĩ đại nhất mọi thời đại. Và liệu bạn có muốn biết chính xác những gì đã tạo nên bộ óc của nhà khoa học tài danh này? Đó là những gì tiến sĩ Thomas Harvey đã thực hiện vào năm 1955 với bộ não của Einstein.

Harvey quả quyết rằng, ông đã nhận sự chỉ đạo của tiến sĩ Harry Zimmerman (hình trên), một người bạn thân của Einstein, để lấy đi bộ não của Einstein ngay cả khi gia đình của nhà thiên tài khoa học này không cho phép việc đó.

Những gì xảy ra tiếp sau đó được ghi chép không rõ ràng trong các cuốn sách lịch sử. Bộ não của Einstein dường như được lưu giữ trong tầng hầm của Harvey trong nhiều thập kỷ. Sau đó, nó tiếp tục rong ruổi trong một chuyến đi xuyên quốc với Harvey và một phóng viên, mang lại kết quả cuối cùng là sự ra đời của cuốn sách "Driving Mr. Albert".

Một phần của bộ não của Einstein về sau rơi vào tay (và phòng thí nghiệm) của một chuyên gia thần kinh học thuộc trường Đại học California tại Los Angeles, Mỹ (UCLA) có tên là Marian Diamond. Bà Marian phát hiện ra rằng, não Einstein có số lượng các tế bào thần kinh đệm vô cùng lớn và khác biệt đáng kể với người bình thường. Bà đã cho công bố một bài viết về đề tài này.

Bất chấp cuộc hành trình dài của bộ não Einstein, nguồn gốc tài năng của ông hầu như vẫn còn là một bí ẩn cùng với lý do tại sao hài cốt của ông lại được lưu giữ tuỳ tiện đến như vậy trong nhiều thập kỷ.

Cấy ghép đầu

Mặt tối của khoa học không chỉ thể hiện trong quá khứ. Nếu bạn cần bằng chứng về việc thường xuyên vượt qua các làn ranh giới mỏng manh của đạo đức khoa học, hãy gặp tiến sĩ Robert White. Trong những năm 1970 và cho đến khi ông qua đời vào năm 2010, White là chuyên gia hàng đầu trong việc cấy ghép đầu.

Cụ thể là, White - một nhà thần kinh học, là người đầu tiên cấy ghép đầu của một con khỉ sang cơ thể của một con khỉ khác. Mặc dù những con khỉ vẫn sống nhưng nó bị mất quyền kiểm soát đối với cơ thể mới.

Mặc dù quá trình thực hiện rất khủng khiếp nhưng ý định của ông White đáng được trân trọng. Ông là một tín đồ Công giáo sùng đạo và đã nỗ lực tìm cách cứu những người bị bệnh nan y và bại liệt. Khác xa với hình ảnh một nhà khoa học "quỷ dữ" nhốt mình trong phòng thí nghiệm, ông White đã được biết đến như một người đàn ông nhìn chung khiêm tốn và yêu thích đồ ăn nhanh McDonald.

Xem Thêm

Thúc đẩy ứng dụng AI trong quản lý năng lượng - Giải pháp then chốt giảm phát thải nhà kính
Ngày 17/12, tại phường Bà Rịa, thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM), Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp cùng Sở Công Thương TP.HCM, Trung tâm Chứng nhận Chất lượng và Phát triển Doanh nghiệp và Công ty Cổ phần Tập đoàn Vira tổ chức Hội thảo khoa học “Giải pháp thúc đẩy ứng dụng AI trong quản lý, sử dụng năng lượng hiệu quả nhằm giảm phát thải khí nhà kính”.
Thúc đẩy vai trò của Liên hiệp các Hội KH&KT địa phương trong bảo tồn đa dạng sinh học và thực thi chính sách
Trong hai ngày 12-13/11, tại tỉnh Cao Bằng, Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) và Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Cao Bằng tổ chức Chương trình chia sẻ “Thúc đẩy vai trò của Liên hiệp các Hội KH&KT địa phương trong bảo tồn đa dạng sinh học và thực thi chính sách”.
Thúc đẩy ứng dụng thực tiễn của vật liệu tiên tiến trong sản xuất năng lượng sạch
Ngày 24/10, tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp với Hội Khoa học Công nghệ Xúc tác và Hấp phụ Việt Nam (VNACA) tổ chức Hội thảo khoa học “Vật liệu tiên tiến ứng dụng trong sản xuất nhiên liệu tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính”.
Dựa vào thiên nhiên để phát triển bền vững vùng núi phía Bắc
Đó là chủ đề của hội thảo "Đa dạng sinh học và giải pháp dựa vào thiên nhiên cho phát triển vùng núi phía Bắc" diễn ra trong ngày 21/10, tại Thái Nguyên do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta) phối hợp với Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PANNATURE) phối hợp tổ chức.
Muốn công tác quy hoạch hiệu quả, công nghệ phải là cốt lõi
Phát triển đô thị là một quá trình, đô thị hoá là tất yếu khách quan, là một động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Trong kỷ nguyên vươn mình, quá trình đô thị hoá không thể tách rời quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước...
Hội thảo quốc tế về máy móc, năng lượng và số hóa lần đầu tiên được tổ chức tại Vĩnh Long
Ngày 20/9, tại Vĩnh Long đã diễn ra Hội thảo quốc tế về Máy móc, năng lượng và số hóa hướng đến phát triển bền vững (IMEDS 2025). Sự kiện do Hội Nghiên cứu Biên tập Công trình Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VASE) - hội thành viên của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) phối hợp cùng Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long (VLUTE) tổ chức.
Ứng dụng công nghệ số toàn diện là nhiệm vụ trọng tâm của VUSTA giai đoạn tới
Ứng dụng công nghệ số toàn diện, xây dựng hệ sinh thái số là bước đi cấp thiết nhằm nâng cao hiệu quả quản trị và phát huy sức mạnh đội ngũ trí thức của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA). Qua đó cho thấy, VUSTA không chỉ bắt kịp xu thế công nghệ mà còn chủ động kiến tạo những giá trị mới, khẳng định vai trò tiên phong của đội ngũ trí thức trong thời đại số.

Tin mới

An Giang: Hoàn thiện khung hệ giá trị văn hóa trong kỷ nguyên mới
Ngày 26/12, Trường Chính trị Tôn Đức Thắng phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy tổ chức hội thảo: “Xây dựng và phát huy hệ giá trị văn hóa, con người An Giang thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong kỷ nguyên mới”. TS. Hồ Ngọc Trường - Tỉnh ủy viên, Hiệu trưởng Trường Chính trị Tôn Đức Thắng; Bà Nguyễn Thị Hồng Loan - Phó Trưởng Ban TG&DV Tỉnh ủy đồng Chủ trì hội thảo
Đảng, Nhà nước tặng quà nhân dịp chào mừng Đại hội XIV của Đảng và Tết Bính Ngọ
Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký công điện số 418 ngày 28/12/2025 về việc tặng quà của Đảng, Nhà nước nhân dịp chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026 cho người có công với cách mạng, các đối tượng bảo trợ xã hội, hưu trí xã hội và đối tượng yếu thế khác.
Lào Cai: Hội nghị triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026
Chiều 28/12, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh tổ chức hội nghị Ban Chấp hành nhằm đánh giá công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ năm 2025; thảo luận, thống nhất phương hướng nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 và quyết định một số nội dung theo thẩm quyền.
Vai trò nòng cốt, quy tụ trí tuệ, kết nối nguồn lực của VAA trong điều khiển và tự động hóa
Ngày 27/12 tại Hà Nội, Hội Tự động hóa Việt Nam (VAA) long trọng tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, nhiệm kỳ 2025-2030. Với chủ đề “Tiếp nối - Phát triển”, Đại hội thể hiện rõ định hướng kế thừa, đổi mới và quyết tâm của VAA trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi khoa học - công nghệ và tự động hóa giữ vai trò then chốt.
Gia Lai: Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tổng kết hoạt động năm 2025
Ngày 26/12/2025, tại phường Quy Nhơn, Hội nghị Ban Chấp hành Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Gia Lai (Liên hiệp hội) lần thứ III đã diễn ra với sự tham dự của đại diện lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, các ủy viên Ban Chấp hành, đại diện các đơn vị thành viên Liên hiệp hội.
Vĩnh Long: Tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành tổng kết hoạt động năm 2025 và phương hướng nhiệm vụ năm 2026
Sáng ngày 26/12, tại Hội trường Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị phường Phước Hậu, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Vĩnh Long (Liên hiệp hội) tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành năm 2025. Hội nghị do Ban Thường vụ Liên hiệp hội tỉnh chủ trì, với sự tham dự của các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành và đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan.
Thanh Hóa: Tổng kết Hội thi Sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh lần thứ 14 (2024 - 2025)
Sáng ngày 25/12/2025, Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật Thanh Hóa (Hội thi) tổ chức Lễ tổng kết và trao giải thưởng Hội thi lần thứ 14 (2024 - 2025). Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phạm Ngọc Linh đã tham dự, phát biểu chúc mừng Ban Tổ chức Hội thi và các tập thể, cá nhân đạt giải tại buổi lễ.
Đắk Lắk: TS. Phan Xuân Lĩnh được bầu làm Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh
Ngày 25/12/2025, Ban Chấp hành Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức Hội nghị về thực hiện quy trình công tác cán bộ. Tại Hội nghị, với 100% số phiếu nhất trí, Ban Chấp hành đã bầu TS. Phan Xuân Lĩnh tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh Đắk Lắk khóa I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Khối Khoa học xã hội tổng kết công tác năm 2025
Sáng 23/12, tại Hà Nội, Khối Khoa học xã hội (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức hội nghị tổng kết hoạt động năm 2025 và đề ra nhiệm vụ thực hiện năm 2026. Đến dự có đại diện Thường trực Hội đồng Thi đua- Khen thưởng Liên hiệp Hội Việt Nam; lãnh đạo của các đơn vị thành viện thuộc Khối Khoa học xã hội.
Ông Bùi Trung Kiên được tín nhiệm bầu giữ chức Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Hưng Yên nhiệm kỳ 2025-2030
Chiều ngày 24/12, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam), đã tới dự và phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Hưng Yên (Liên hiệp Hội tỉnh Hưng Yên) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030.
Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí Minh MTTQ, các đoàn thể Trung ương lần thứ I: Thống nhất trong đa dạng
Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh MTTQ, các đoàn thể TƯ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 không chỉ là một dấu mốc về mặt tổ chức, mà còn mang ý nghĩa lịch sử, mở ra chặng đường phát triển mới cho công tác Đoàn và phong trào thanh niên trong toàn khối. Đại hội thể hiện sâu sắc sự "thống nhất trong đa dạng" - đa dạng về hình thái các tổ chức đoàn trực thuộc và thống nhất về mục tiêu hành động.
Vĩnh Long: Tổng kết Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, Nhi đồng và Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Trần Đại Nghĩa
Sáng ngày 24/12/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, các đơn vị có liên quan tổ chức Hội nghị tổng kết và trao giải Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Vĩnh Long lần thứ XIV, năm học 2024-2025 và Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật Trần Đại Nghĩa lần thứ X, năm 2024-2025.