Kỹ thuật nuôi ong nội địa

1. Lợi ích của nghề nuôi ong mật :

Sản phẩm ong mật có giá trị dinh dưỡng cao, dễ sử dụng, có tác dụng bồi bổ sức khỏe, chữa bệnh. Vốn đầu tư sản xuất ít. Tận dụng thời gian rỗi, lao động dư thừa. Hiệu quả kinh tế cao. Ong có tác dụng thụ phấn cho cây trồng.

2. Chọn mua đàn ong nội :

Đàn ong có ít nhất 3 cầu tiêu chuẩn, số lượng ong phủ kín hai mặt cầu. Bánh tổ còn mới, màu vàng, có mật, phấn dự trữ. Các bánh tổ có đủ các giai đoạn : trứng, ấu trùng, nhộng. Phần nhộng nhiều, vít nắp bằng. Ong chúa khỏe, to dài, cân đối, nhanh nhẹn. Đàn ong không bị bệnh.

3. Chọn địa điểm đặt thùng ong :

Gần cây nguồn mật, phấn. Chỗ đặt yên tĩnh, khô ráo, có bóng râm hoặc làm mái che nắng. Không đặt trên sân gạch, nền xi măng. Mùa hè tránh quay cửa về hướng Tây. Mùa đông tránh gió Đông Bắc lùa vào cửa tổ. Không đặt gần chuồng gia súc, bếp. Thùng ong kê cao 40-50 cm.

4. Nhập đàn ong :

Mỗi đàn ong có mùi chúa và mùi đàn khác nhau. Nếu nhập trực tiếp, chúng sẽ đánh nhau chết, chết chúa. Vì vậy, cần :

-                      Nhập đàn không chúa vào đàn có chúa.

-                      Nhập hai đàn yếu với nhau hoặc đàn yếu vào đàn mạnh.

-                      Nếu đàn cần nhập có chúa thì bắt chúa trước khi nhập sáu giời.

-                      Nhấc toàn bộ cầu đặt cách vách ngăn đàn được nhập 3-4 cm.

-                      Nhập vào buổi tối, thao tác nhẹ nhàng. Qua đêm, hai đàn sẽ đồng mùi. Sáng hôm sau sẽ dồn hai đàn làm một.

5. Chia đàn ong mới :

- Chia song song : chia đàn ong mạnh ra làm đôi, có đều ong thợ, nhộng, thức ăn. Đặt hai đàn song song cách đều vị trí đặt đàn cũ. Dần dần nhích hai đàn xa ra và xoay hướng cửa tổ có hướng khác nhau. Khi ong chúa già cần được thay thế bằng cách kích thích để đàn ong tự tạo ong chúa mới hoặc đưa mũ ong chúa tốt từ đàn khác sang.

- Chia đàn rời chỗ : chia đều đàn ong mạnh ra làm hai hoặc ba đàn, rồi chuyển đi nơi mới cách chỗ cũ trên 1,5 km.

6. Kỹ thuật tạo chúa :

Muốn có ong tốt phải tạo chúa và ong đực từ các đàn giống tốt, như vậy, năng suất mật sẽ cao, quân đông, không bị bệnh, hiền lành…

- Sử dụng các mũ chúa chia đàn từ các đàn mạnh hoặc cho các đàn này ăn thêm để chúng xây mũ chúa sớm. Khi mũ chúa già, cắt trên gốc mũ chúa 1,5 cm theo hình tam giác rồi đem gắn vào đàn ong cần thay chúa.

- Tạo chúa cấp tạo : tách chúa khỏi đàn giống để ong xây mũ chúa cấp tạo. Cho ăn thêm nước đường 3-4 tối. Hai ngày sau, vặt bỏ các mũ chúa đã vít nắp và mũ có trên bề mặt bánh tổ. Tiếp đến 9-10 ngày sau, cắt mũ chúa để sử dụng.

- Tạo chúa di trùng : tách chúa khỏi đàn mạnh, không bệnh. Sau 24 giờ di ấu trùng một ngày tuổi vào các chén sáp gắn trên các thang của cầu tạo cho vào đàn đã bắt chúa. Sau hai ngày, vặt bỏ các mũ cấp tạo. Sau 9-10 ngày, tách mũ chúa sử dụng.

- Gắn các mũ chúa vào đàn mới chia hoặc đàn có chúa già cần thay. Khoảng 10-12 ngày sau chúa mới sẽ đẻ trứng. Nếu chúa tơ bị mất, cần giới thiệu mũ chúa khác hoặc nhập lại.

- Định kỳ 6-9 tháng thay chúa một lần.

7. Phòng chống ong bốc bay :

- Nguyên nhân chính : Ong bị đói, bị bệnh, ong bị ong rừng, kiến tấn công. Bánh tổ quá cũ, sâu ăn sáp, xâm nhập phá hoại. Đặt chỗ quá nóng, quá lạnh, bị người, vật nuôi gây chấn động. Bị đàn bốc bay khác kích động hoặc đàn khác cướp mật.

- Hiện tượng ong bốc bay : Khi sắp bốc bay, ong chúa ngừng đẻ trứng. Đàn ong làm việc uể oải hoặc ngừng hẳn. Ngoài cửa tổ không có hoặc có rất ít ong bảo vệ, quạt gió. Trước lúc bốc bay, ong ăn hết thức ăn trong tổ. Sau đó ùn ùn ra khỏi tổ, bay vút lên cao, phát ra âm thanh náo động. Khi khoảng 1/3 ong thợ bay ra, ong chúa bay theo và đàn ong bay hết khỏi tổ.

- Biện pháp đề phòng : Đàn ong phải thường xuyên có ong chúa khỏe. Nuôi ở nơi có đầy đủ nguồn hoa, chủ yếu là phấn hoa. Tổ ong phải luôn ấm về mùa đông và mát về mùa hè, thoáng, không bị chấn động… Phòng, trị bệnh triệt để. Điều chỉnh toàn bộ đàn ong để có đàn đồng đều.

- Biện pháp xử lý : Khi thấy đàn ong chuẩn bị bốc bay phải đóng cửa tổ lại.