Huyệt phong trì và đơn huyệt liệu pháp

Tuy nhiên, trong thực tiễn điều trị và nghiên cứu người ta thường phối hợp sử dụng huyệt phong trì với các huyệt vị khác trong một phác đồ được tính toán kỹ, bởi vậy khó có thể đánh giá một cách chính xác tác dụng đơn độc của huyệt vị này. Kể từ năm 1989 đến nay nhiều nhà nghiên cứu Trung Quốc đã mạnh dạn dùng độc huyệt phong trì để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau và đã thu được kết quả rất đáng lưu ý. Dưới đây xin được đưa ra một số ví dụ điển hình để bạn đọc tham khảo:

1. Cảm mạo:dùng phong trì cả hai bên, sát khuẩn tại chỗ, bôi 1 chút va-dơ-lin rồi dán các lát tỏi dày 3mm, cố định bằng băng dính. Mỗi ngày một lần, mỗi lần kéo dài 2-4 giờ rồi bóc ra, không cần xử lý gì thêm. Đã khảo sát trên 50 ca, đạt hiệu quả 100%.

2. Viêm đường hô hấp trên:dùng dung dịch tiêm ngư tinh thảo và bản lam căn, mỗi loại 1-2ml, trộn lẫn, thuỷ châm phong trì cả hai bên, mỗi bên 1-1,5ml cách nhật, liên tục 3-4 lần. Đã khảo sát trên 50 ca, đạt hiệu quả 100%.

3. Hội chứng tiền đình do hư xương sụn cột sống cổ:dùng kim hào châm số 28 châm chuẩn xác vào huyệt phong trì cả hai bên, sau khi đạt đắc khí tiến hành thủ pháp vê kim sao cho người bệnh có cảm giác tức chướng lan từ cổ lên đầu và ra vai là được, lưu kim 30 phút, 10 phút vê kim một lần, mỗi liệu trình 10 ngày, giữa các liệu trình nghỉ 3 ngày. Đã khảo sát trên 33 ca, đạt hiệu quả 30 ca. Hoặc dùng kim tiêm số 6 thuỷ châm dung dịch tiêm đan sâm vào cả 2 huyệt, mỗi huyệt 1ml, mỗi ngày 1 lần, 10 ngày. Đã khảo sát trên 60 ca, đạt loại tốt 32 ca, loại khá 16 ca, loại trung bình 11 ca, không kết quả 1 ca.

4. Đau đầu:căn cứ vào tình hình cụ thể, tiến hành thuỷ châm một hoặc cả hai huyệt bằng vitamin B12 500, nếu cả 2 bên có thể trộn thêm 1-2ml dung dịch glucose, mỗi ngày một lần, 3 lần là 1 liệu trình, cần chú ý châm kim nhanh, khi đạt đắc khí thì kiểm tra trước khi bơm thuốc để tránh tiêm vào mạch máu. Đã khảo sát trên 82 ca, đạt hiệu quả 78 ca, không đạt 4 ca. Hoặc có thể thuỷ châm bằng dung dịch tiêm đương quy vào cả hai huyệt, mỗi huyệt 2ml, cách ngày thuỷ châm 1 lần, 10 lần là một liệu trình, giữa 2 liệu trình nghỉ một tuần. Đã khảo sát trên 139 ca, đạt hiệu quả 135 ca, không đạt 4 ca.

5. Đau nửa đầu do mạch máu:sau khi sát trùng huyệt phong trì bên bệnh dùng kim hào châm số 28 dài 2,5 thốn, đặt mũi kim ngang dái tai rồi châm hướng về phía mắt đối diện, tiến kim từ từ, khi kim đã vào sâu 2 thốn thì nhẹ nhàng tiến thêm một chút nữa khi đó kỹ thuật viên có cảm giác nhẹ bỗng, người bệnh đột nhiên run nhẹ và có cảm giác như điện giật lan ra phía trước trán. Lúc này cơn đau sẽ lập tức biến mất và đồng thời cũng tiến hành rút kim. Nếu đau đầu cả hai bên cũng chỉ cần châm một bên là đủ cắt cơn đau. Đã khảo sát trên 240 ca, khỏi 216 ca, đỡ nhiều 18 ca, đỡ ít 16 ca.

6. Đau dây thần kinh chẩm lớn:dùng hỗn dịch novocain 2% 2ml, dexamethasone 5mg, vitamin B1 100mg thuỷ châm vào huyệt phong trì bên bệnh, mũi kim hướng về phía mắt bên đối diện, 3 ngày thuỷ châm 1 lần. Đã khảo sát trên 14 ca, chỉ sau 1-5 lần thuỷ châm tất cả đều khỏi bệnh. Hoặc có thể thuỷ châm bằng dung dịch tiêm đương quy vào huyệt bên bệnh, mỗi ngày 1 lần, 3-7 ngày là 1 liệu trình. Đã khảo sát trên 62 ca, đạt hiệu quả 57 ca, không đạt 5 ca.

7. Đau dây thần kinh tam thoa:mỗi lần dùng 2-3ml lidocain 1% thuỷ châm vào huyệt phong trì bên bệnh, mũi kim hướng về phía nhãn cầu bên đối diện, mỗi ngày một lần. Đã khảo sát trên 32 ca, đạt hiệu quả 100%.

8. Hư xương sụn đốt sống cổ thể động mạch:dùng kim hào châm số 28 châm hướng về phía mắt bên đối diện sâu 1 thốn, sau khi đắc khí tiến hành vê kim tả pháp trong 1 phút rồi lưu kim 20 phút. Sau đó tiếp tục tiến kim theo hướng lên trên 0,5 thốn, thực hiện thủ pháp tước trác (chim sẻ mổ thóc) trong 1 phút rồi rút kim. Mỗi ngày châm 1 lần, 10 lần là 1 liệu trình. Đã khảo sát trên 46 ca, đạt hiệu quả 42 ca, không đạt 4 ca.

9. Hư xương sụn cột sống cổ (tất cả các thể):dùng hỗn dịch gồm pretnisolon 1ml (chứa 25mg) và novocain 2% 2ml thuỷ châm vào cả hai huyệt phong trì với độ sâu chừng 1,2-1,5 thốn. Sau khi rút kim dùng hai ngón tay cái day ấn huyệt từ nhẹ đến nặng trong 3-5 phút rồi bảo bệnh nhân vận động cột sống cổ. Mỗi tuần làm một 1, 3-4 lần là 1 liệu trình. Đã khảo sát trên 112 ca, khỏi 49 ca, đỡ nhiều 53 ca, có tiến bộ 7 ca, không kết quả 3 ca.

10. Đau lưng cấp tính:để bệnh nhân đứng thẳng, hít vào và bịt mũi nín thở, nhanh chóng châm huyệt phong trì bên bệnh, tiễn nhanh kim để đạt đắc khí rồi cho bệnh nhân thở lại bình thường, lưu kim 10 phút, thỉnh thoảng vê kim nhẹ và bảo bệnh nhân vận động cột sống. Khi rút kim, người bệnh dùng miệng hít sâu, thủ thuật viên rút kim thật nhanh. Đã khảo sát trên 10 ca, đạt hiệu quả 100%.

11. Hội chứng suy nhược do căn nguyên cột sống cổ:châm huyệt phong trì, tiến kim sâu 0,8-1 thốn, vê kim để đạt đắc khí rồi cứu độc kim bằng mồi ngải trong khoảng 30 phút, mỗi ngày làm 1 lần, 5 lần là 1 liệu trình. Đã khảo sát trên 85 ca, đạt hiệu quả 83 ca, không đạt 2 ca.

Nhìn chung, các nghiên cứu trên đều dựa vào cơ sở lý luận cổ truyền và những công trình nghiên cứu thực nghiệm trên người và động vật. Người ta nhận thấy rằng châm cứu huyệt phong trì có ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống mạch máu thuộc hệ động mạch đốt sống - thân nền: mạch máu giãn ra, lưu lượng tuần hoàn tăng, lượng máu đưa lên não được cải thiện rõ rệt. Mặt khác còn có tác dụng điều hoà hệ thống thần kinh thực vật, nâng cao phản xạ đối với ánh sáng.

Những nghiên cứu về huyệt phong trì theo hướng “đơn huyệt liệu pháp” nêu trên chỉ là một phần trong số hàng trăm công trình nghiên cứu theo dạng này mà các nhà y học cổ truyền Trung Quốc đã tiến hành. Tính đến nay, đã có hơn 170 huyệt được khảo sát một cách có hệ thống. Thiết nghĩ, đây cũng là một vấn đề mà các nhà châm cứu nói riêng và các nhà y học cổ truyền Việt Nam nói chung nên lưu tâm.

Nguồn: T/c Đông y, số 362, 25/7/2004, 31