Hà Nội: Hành động để giảm tải ô nhiễm môi trường

Hà Nội - Ô nhiễm cục bộ

Các báo cáo tham luận của các chuyên gia, các nhà quản lý về môi trường đều nhận định: Môi trường Hà Nội đang bị ô nhiễm cục bộ, nhiều nơi, nhiều chỗ đã ở mức "báo động đỏ", gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng môi trường sống và sức khỏe của người dân.

GS. Vũ Hoan, Chủ tịch Liên hiệp Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội, dẫn chứng: Chỉ tính riêng rác thải sinh hoạt, mỗi ngày toàn thành phố thải ra khoảng 5.000 tấn, nhưng mới vận chuyển xử lý được khoảng 3.000 tấn/ngày. Tương tự, với chất thải công nghiệp, mỗi ngày ước 750 tấn được thải ra nhưng số thu gom chỉ đạt 85%, trong đó chất thải nguy hại thu gom được khoảng 70%. Với tổng lượng phế thải xây dựng thải ra khoảng 1.000 tấn/ngày, GS. Vũ Hoan khẳng định số lượng phế thải này hiện cũng chưa được xử lý triệt để. Điều này khiến mức độ ô nhiễm không khí do bụi đang ở mức báo động đỏ.

Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Hà Nội, tình trạng ô nhiễm môi trường không khí do bụi hiện nay trên địa bàn thành phố đang ở mức "báo động đỏ" bởi nồng độ bụi lơ lửng ở các quận nội thành đều vượt quá tiêu chuẩn cho phép (TCCP) từ 2-3 lần. Đường Nguyễn Trãi có hàm lượng bụi lơ lửng vượt TCCP tới 11 lần, đường Nguyễn Văn Linh vượt TCCP tới 10,8 lần… Kết quả quan trắc năm 2008 cho thấy có tới 6/34 ngã tư nồng độ khí CO trung bình vượt TCCP từ 1,03 - 1,55 lần; có 3/34 ngã tư có nồng độ SO ₂vượt TCCP từ 1,02-2 lần; có 32/34 ngã tư có nồng độ C ₆H ₆vượt TCCP từ 1,1-3 lần…

Toàn thành phố mới chỉ có 4 trạm xử lý nước thải sinh hoạt nước thải tập trung với công suất thiết kế 48.500 m ³/ngày đêm nên chỉ giải quyết được 6,9% nhu cầu. Trong số 48 bệnh viện và trung tâm y tế do thành phố quản lý, mới chỉ có 8 cơ sở có hệ thống nước thải đang hoạt động. Bên cạnh đó, Hà Nội đang có 1.310 làng nghề và tất cả nước thải của những làng nghề này đều đổ thẳng ra môi trường mà không có hệ thống xử lý.

Thành phố hiện có 26 khu công nghiệp, 40 cụm công nghiệp và trên 50 điểm công nghiệp làng nghề hàng ngày thải ra khoảng 100.00 - 120.000m ³, nhưng mới chỉ có 3 khu công nghiệp và 2 cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Cũng theo GS. Vũ Hoan, tình trạng ô nhiễm nguồn nước cục bộ trên cả bốn con sông trong nội thành là Tô Lịch, Kim Ngưu, Sét và Lừ là hệ quả tất yếu của việc phát triển thiếu đồng bộ, thiếu quy hoạch về môi trường của thành phố. Các con sông này mỗi ngày phải hứng chịu gần 700.000m ³nước thải đô thị và sản xuất, trong đó phần lớn chưa qua xử lý khiến các con sông này bị ô nhiễm rất nghiêm trọng.

Giảm tải bằng hành động

Theo một số chuyên gia, cấp chính quyền Hà Nội cần phải nhìn nhận thực trạng môi trường để giải quyết triệt để vấn đề rác thải, nước thải và ô nhiễm không khí, đồng thời phải có giải pháp giữ được diện tích mặt nước và tăng cường diện tích màu xanh tại khu vực nội thành.

Các tham luận khẳng định, tình trạng ô nhiễm môi trường nêu trên đã được các cấp, các ngành thấy rõ và đã xây dựng chương trình, kế hoạch nhằm từng bước kiềm chế, ngăn chặn tình trạng gia tăng ô nhiễm và cải thiện cảnh quan môi trường hướng đến xây dựng thủ đô xanh, sạch đẹp.

Chính quyền thành phố cũng đã công bố hàng loạt các văn bản pháp quy, xây dựng các chương trình, đề án bảo vệ môi trường. Theo đó, hàng loạt mục tiêu đã được các cấp lãnh đạo chính quyền thành phố cũng như ngành Tài nguyên và Môi trường nêu ra như: Phấn đấu thu gom và xử lý 100% chất thải rắn y tế nguy hại; thu gom 95% và xử lý 70% chất thải công nghiệp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đầu tư mở rộng khu xử lý chất thải rắn Nam Sơn, khu xử lý Xuân Sơn và xây dựng một số bãi chôn lấp hợp vệ sinh mới; triển khai dự án xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt dự kiến đặt tại Nam Sơn hoặc Đồng Ké; nước thải công nghiệp ở các khu công nghiệp phải được xử lý trước khi đưa vào hệ thống nước thải chung; phấn đấu 100% các bệnh viện và trung tâm y tế do thành phố quản lý có hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường; tách hệ thống nước mưa và nước thải sinh hoạt riêng biệt… Tuy nhiên, vấn đề là thành phố phải kiên quyết hơn trong hành động để cụ thể hóa các kế hoạch, chỉ tiêu trong đời sống.

Bên cạnh đó, thành phố cần huy động sự tham gia của người dân vào công tác bảo vệ môi trường. Theo GS. TS Lê Văn Khoa (ĐHQG Hà Nội), đây là giải pháp căn cơ, lâu dài để tạo nên những chuyển biến trong thói quen, nếp sống theo hướng thân thiện với môi trường, giúp Hà Nội thực hiện thành công định hướng phát triển thủ đo xanh - sạch - đẹp và thành phố vì hòa bình.

GS.TS Lê Văn Khoa cũng chỉ ra những giải pháp để thành phố triển khai, như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm và tăng cường năng lực cho người dân. Cụ thể, xây dựng và nhân rộng các mô hình trình diễn về bảo vệ môi trường theo phương pháp 3R: giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế (Dự án do Chính phủ Nhật Bản tài trợ); đưa các phong trào bảo vệ môi trường vào các trường học; áp dụng các công cụ kinh tế trong giám sát va thực thi công tác bảo vệ môi trường…

Bảo vệ môi trường hướng tới mục tiêu thủ đô "xanh, sạch, đẹp" để thiết thực kỷ niệm đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội là nhiệm vụ cấp bách, thiết thực. Tuy nhiên, chỉ còn khoảng hơn hai tháng nữa là đến đại lễ mà những việc cần làm ngay để bảo vệ và giữ gìn cho môi trường Hà Nội xanh, sạch, đẹp vẫn đang là những "dư lệnh" như vừa nêu thì việc làm sạch cho môi trường trong ngày đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội vẫn còn là thách thức lớn cho các cấp chính quyền và người dân Hà Nội. Đã đến lúc, Hà Nội phải có những hành động quyết liệt, thiết thực, cụ thể làm sạch môi trường!