Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 20/03/2008 15:12 (GMT+7)

GS.TS. Phạm Gia Khải - Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam: Để trái tim đừng làm khổ con người

Làm thầy thuốc phải biết yêu thương bệnh nhân


Giáo sư Khải mở đầu câu chuyện bằng một kỷ niệm buồn nằm lòng hơn 30 năm qua. Đã 72 tuổi, đã đi đến nhiều nước trên thế giới, nổi tiếng cả trong và ngoài nước, được phong tặng những danh hiệu cao quí nhất: Thầy thuốc Nhân dân, Nhà giáo Nhân dân, Giáo sư-Tiến sĩ khoa học... Nhưng để có thể đi đến ngày hôm nay, ông đã trải qua nhiều nỗi đau, sự vất vả trong nghề... mà khi nhắc lại, ông không thể kìm được sự xúc động.


Năm 1960, chàng thanh niên Phạm Gia Khải 24 tuổi vào học tại Trường đại học Y Hà Nội, khóa 2 để thực hiện ước mơ nhỏ của mình: làm một nghề nào đó để cứu người. Lẽ ra anh đã ở lại Pháp, sau khi tốt nghiệp tú tài toàn phần tại Pháp, nhưng từ bỏ lời mời được cấp học bổng để học tiếp tại Pháp, anh trở về Việt Nam . Sau khi tốt nghiệp khóa II của Trường đại học Y Hà Nội năm 1966 anh được giữ lại trường và đi vào chuyên ngành tim  mạch, là học trò của cố GS. Đặng Văn Chung. BS. Khải nói: “Thầy Chung giỏi lắm. Mặc dù thầy chỉ học ở Việt Nam , không học ở nước ngoài, nhưng thầy đã truyền lại cho những người trò chúng tôi nhiều bài học quý. Tôi luôn ghi nhớ lời thầy dạy: Làm người thầy thuốc phải trung thực, biết thương yêu bệnh nhân, mới có thể trung thực nghiên cứu khoa học. Thế hệ chúng tôi trưởng thành trong chuyên môn là nhờ thầy Chung”.


Cánh chim đầu đàn và nhạc trưởng tài hoa


BS. Khải ngày ấy, sau này (từ năm 1995 đến 2007) là Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, một trong những người đứng đầu trong ngành tim mạch ở Việt Nam . Trong suốt thời gian ấy ông làm việc trên nhiều cương vị: Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, Chủ nhiệm Bộ môn Tim  mạch-Trường đại học Y Hà Nội, Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam ... Ở đâu ông cũng theo đuổi nghiệp: Dạy học, viết sách, làm nghề cứu người. Để chuyên ngành tim mạch phát triển ngang tầm các nước trên thế giới, ông đã cùng đồng nghiệp tham gia biên soạn nhiều tài liệu, sách giáo khoa, sách chuyên ngành tim mạch có giá trị như cuốn Bệnh học nội, Điều trị học, Thực hành bệnh tim mạch... phục vụ tốt cho công tác giảng dạy, nghiên cứu, tham khảo... Ông luôn đóng vai trò chủ đạo trong việc cùng các đồng nghiệp tích cực nghiên cứu nhiều đề tài khoa học cấp Nhà nước, cấp bộ và cấp cơ sở có giá trị cao trong chăm sóc và điều trị các bệnh lý tim mạch... Những bản tham luận có giá trị của ông trong các hội nghị, hội thảo về tim mạch trong nước và quốc tế đã được các tạp chí nghiên cứu lớn của quốc tế đăng tải. Với vai trò là “Nhạc trưởng” trong Viện, ông cùng các đồng nghiệp luôn xác định rõ nhiệm vụ chính của mình là nghiên cứu có hệ thống các phương pháp phòng chống và điều trị các bệnh tim mạch ở Việt Nam nhằm hạ thấp tỷ lệ mắc và tỷ lệ chết. Theo dõi, hướng dẫn về chuyên môn kỹ thuật chuyên khoa tim mạch cho các địa phương và cơ sở trong cả nước. Khám và điều trị các bệnh tim mạch do tuyến dưới chuyển lên, thực hiện các biện pháp thăm dò chức năng tim mạch cho toàn khu vực Bạch Mai và các bệnh viện, cơ sở có nhu cầu. Hợp tác về khoa học thuộc lĩnh vực chuyên khoa với các nước và  với Tổ chức Y tế Thế giới nhằm phát triển nâng cao kỹ thuật chuyên khoa tim ở Việt Nam . Ông luôn trăn trở, làm thế nào cứu sống được nhiều người mắc bệnh tim hiểm nghèo. Ông kể rằng, trước năm 1995, nước ta chưa có cơ sở nào thực hiện kỹ thuật nong động mạch vành, nong van hai lá, đốt các đường dẫn truyền gây rối loạn nhịp tim. Vì thế tính mạng của những bệnh nhân bị bị hở van hai lá, tắc động mạch vành, nhồi máu cơ tim, thông liên thất, thông liên nhĩ, còn ống động mạch, rối loạn nhịp tim... luôn bị đe dọa, thậm chí tử vong. Phương pháp duy nhất có thể cứu họ lúc bấy giờ là phẫu thuật, nhưng hiệu quả của phương pháp này quá thấp, nhiều rủi ro, tỷ lệ tử vong vẫn cao. Ông nhận thấy cùng thời gian đó trên thế giới, kỹ thuật tim mạch can thiệp đã hình thành và có nhiều ưu điểm vượt trội trong điều trị, đó là cứu sống được nhiều người bệnh. Nhằm bắt kịp với y học thế giới, ngay khi nhận chức Viện trưởng (năm 1995), lập tức ông quyết định cử cán bộ trẻ, đủ năng lực đi đào tạo ở nước ngoài về chuyên ngành này. Không phụ công thầy, các trò trẻ, giàu nghị lực của ông khi được cử đi học rất chăm, chịu khó học hỏi, dù ở Mỹ, Pháp, Trung Quốc, Hàn Quốc hay Singapore ... Họ học với tất cả nhiệt huyết, để xứng đáng niềm tin của người thầy đáng kính.

Được tiếp cận với kỹ thuật tim mạch can thiệp, hàng nghìn người bệnh tim hiểm nghèo đã được viện cứu sống càng  làm uy tín của viện tăng lên. Đến nay khi nói đến sự “quá tải” bệnh nhân tim ở viện, nhiều người đều hiểu và biết rằng, đây là cơ sở chuyên ngành mũi nhọn điều trị các bệnh tim nội, ngoại khoa, tim mạch can thiệp, trình độ và kỹ thuật tay nghề của cán bộ trong viện có thể sánh kịp với sự phát triển của thế giới. Không dừng ở việc đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ trong viện, GS. Khải còn cùng đồng nghiệp đi giảng dạy và giúp các cơ sở tim mạch trong bệnh viện ở 64 tỉnh thành.

72 tuổi vẫn chưa hết việc


GS. Phạm Gia Khải giảng lâm sàng cho học viên.
GS. Phạm Gia Khải giảng lâm sàng cho học viên.
Không chỉ giỏi chuyên môn, GS. Khải còn là tấm gương sáng về lòng say mê khoa học, khát vọng tự vươn lên, y đức trong sáng, tình thương yêu đối với học trò và lòng tận tụy với người bệnh. Đãnhiều lần ông lo ngại mà khuyến cáo rằng, bệnh tim đang “trẻ hóa”, xuất hiện ở những người chưa đến tuổi 40. Xơ vữa động mạch là nguyên nhân dẫn đến những cơn nhồi máu cơ tim cấp. Bệnh tiến triển âmthầm, nếu không kiểm tra thường xuyên thì không thể phát hiện được. Những người trẻ cũng có những biểu hiện của bệnh xơ vữa động mạch, nhưng dễ bỏ qua như  thoáng cảm giác tức nghẹn ở ngực, hoạtđộng thấy nhanh mệt mỏi, đôi khi có cơn đau ngực khó chịu... Qua kinh nghiệm điều trị, ông lo ngại bởi bệnh xuất hiện ở những người làm công tác lãnh đạo, trí thức, ít vận động. Ông giải thích, nhữngngười thường làm việc căng thẳng hay bất thường đã vô tình tạo điều kiện làm tăng men tim, gây tổn thương ở tim. Một số người tưởng mình hoàn toàn khỏe mạnh, nhưng cũng có thể bị một cơn nhồi máu cơtim. Biểu hiện rõ nhất là cơn đau ngực, đau vùng xương ức (có khi diễn ra từng cơn), cảm giác nghẹn. Có người không đau, chỉ thấy mệt thỉu, vã mồ hôi. Những cơn nhồi máu nhẹ có biểu hiện tái diễn,đau ngực kéo dài, mỗi lần đau vài chục giây rồi hết. Một số người bị suy động mạch vành mạn nhiều khi không có cơn đau thắt ngực mà thấy khó thở khi gắng sức hoặc mệt, kiệt sức. Tuy nhiên, biểu hiệnlâm sàng thường gặp của bệnh suy động mạch vành là nhồi máu cơ tim và đau thắt ngực. Trên thực tế có những người đã bị mắc một số bệnh lý ở phổi, dạ dày, ruột, thành ngực, kể cả tâm thần cũng có cáccơn đau ngực. Nhưng nếu cơn đau thắt ngực xảy ra với những người có một trong các tiền căn như cao huyết áp, đái tháo đường, nghiện thuốc lá thì chắc chắn là đã bị bệnh động mạch vành. Ngược lại, ởngười lớn tuổi, hoặc bệnh nhân đái tháo đường thường ít khi có biểu hiện cơn đau thắt ngực mặc dù đã bị bệnh động mạch vành. Vì vậy mọi người hãy quan tâm và cảnh giác với bệnh này. Khi thấy đau thắtvùng ngực, mệt mà nghi bị nhồi máu cơ tim thì tốt nhất người bệnh phải nằm bất động, sau đó gọi xe cấp cứu để chuyển đến viện sớm. Không nên lo lắng, sợ hãi chạy đi chạy lại sẽ càng làm động mạchvành tắc nghẽn mạnh thêm, nguy cơ tử vong nhanh... Cứ miên man lo lắng cho người bệnh, cho sự nghiệp, ông luôn có tâm trạng thấy mình chưa làm hết việc, hụt hơi mà vẫn chưa đáp ứng hết yêu cầu củamọi người. Chính vì thế dù đã nghỉ hưu (năm 2007), nhưng hàng ngày ông vẫn cùng các trò của mình đi buồng thăm bệnh, “hóa giải” nhiều ca phức tạp, tham gia hội chẩn các ca khó tại Bệnh viện ThanhNhàn, Bệnh viện Tim-Hà Nội, cùng Ban Bảo vệ sức khỏe Trung ương chăm sóc sức khỏe cho các cán bộ lãnh đạo của Đảng, kết hợp cùng Công ty dược Đông Á tổ chức nhiều đợt khám và cấp thuốc miễn phí chongười bệnh tim nghèo ở các tỉnh phía Bắc... Tâm nguyện của ông và các đồng nghiệp là trong cuộc đời làm sao cứu sống được nhiều người, làm vơi đi nỗi đau của người bệnh.


Trò chuyện với giáo sư tuổi 72, tôi có cảm giác ngoài sở trường của những bậc cao niên, uyên thâm, lịch lãm... thì sức làm việc, sự ham hiểu biết... đã không còn là đặc quyền của tuổi trẻ. Khi được hỏi về chuyên khoa tim mạch mà ông đeo đuổi bao năm ròng, ông hóm hỉnh bảo “Trái tim bao giờ cũng làm khổ con người”.


Nguồn: suckhoedoisong.vn (28/02/08)

Xem Thêm

Nữ tiến sĩ Tây học đầu tiên của Việt Nam
Người phụ nữ này là nữ tiến sĩ Tây học đầu tiên của Việt Nam. Tên tuổi của bà từng nổi đình nổi đám, thậm chí cánh mày râu trước khi gặp cũng phải chuẩn bị lời ăn tiếng nói cẩn thận.
Tôn vinh và tri ân một nghề cao quý nhất
Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 hằng năm là dịp để toàn xã hội tôn vinh và tri ân những người thầy, người cô đã tận tụy cống hiến cho sự nghiệp trồng người. Đây không chỉ là ngày lễ ý nghĩa trong ngành giáo dục mà còn mang tính nhân văn sâu sắc, gắn kết tinh thần “tôn sư trọng đạo” - truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Tin mới

CHỦ TỊCH VUSTA PHAN XUÂN DŨNG CHÚC MỪNG NĂM MỚI XUÂN ẤT TỴ 2025
Nhân dip Xuân Ất Tỵ 2025, TSKH Phan Xuân Dũng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) đã viết thu tay chúc mừng năm mới gửi tới các Hội thành viên, các tổ chức KH&CN trực thuộc; các nhà khoa học, hội viên, cán bộ, viên chức, người lao động thuộc hệ thống VUSTA. Ban biên tập Vusta.vn xin trân trọng đăng toàn bộ nội dung bức thư.
Hà Giang: Tổng kết hoạt động năm 2024 triển khai nhiệm vụ năm 2025
Ngày 16/01, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) tỉnh Hà Giang đã tổ chức hội nghị Ban chấp hành (BCH) Liên hiệp hội nhằm tổng kết hoạt động năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025; tham dự hội nghị có đại diện Ban Dân vận Tỉnh uỷ, một số sở, ngành, hội thành viên Liên hiệp hội tỉnh.
TSKH Nghiêm Vũ Khải: Thách thức lớn của Nghị quyết 57-NQ/TW là thể chế, hạ tầng và nhân lực
Nếu không có một cuộc cách mạng thực sự về khoa học và công nghệ, chúng ta sẽ không thể vượt qua tình trạng tụt hậu. Điều này đòi hỏi sự đầu tư bài bản, định hướng rõ ràng và cam kết lâu dài từ cả hệ thống chính trị, các doanh nghiệp và cộng đồng khoa học.