Đón các anh về sau 42 năm nằm trong đất lạnh

Vì Tổ quốc, chẳng tiếc máu xương

Để chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công và đồng loạt nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, đêm ngày mồng một, rạng sáng ngày mồng hai tháng 1/1968, Lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Ngãi gồm các đơn vị: Đại đội Đặc công 506A được tăng cường Trung đội 4 đặc công huyện Nghĩa Hành, Trung đội 65 đặc công huyện Tư Nghĩa và lực lượng vũ trang địa phương Nghĩa Hành nhận nhiệm vụ tấn công vào hướng đông chi khu quận lị Nghĩa Hành của quân đội ngụy chiếm đóng.

Tiểu đoàn 83 quân chủ lực đánh ấp Long Bàn và khu vực Gò Da sẵn sàng đánh địch chi viện từ Minh Long xuống. Tiểu đoàn 81 đánh địch từ phía bắc thị trấn Chợ Chùa, sẵn sàng đánh địch chi viện từ thị xã Quảng Ngãi lên. Mục đích là đánh chiếm quận lị nhằm tạo thế cho tiến công Xuân Mậu Thân.

Tại cửa mở phía đông do Đại đội Đặc công 506A và hai trung đội đặc công của huyện Nghĩa Hành và huyện Tư Nghĩa đảm nhiệm, khi khẩu đội DKZ 57 đang trên đường tiếp cận mục tiêu thì bị vướng mìn. Địch từ các hướng bắn ra như mưa trùm xuống toàn bộ đội hình tấn công của ta. Thương vong nhiều nhưng anh em quyết đánh. Đại đội phó Đại đội đặc công 506A Huỳnh Mau như con thoi đến từng vị trí kiểm tra tình hình, động viên anh em và quyết tâm xốc lại đội hình, tiếp tục tiến công.

Trận đánh diễn ra vô cùng ác liệt. Bọn địch trong đồn dùng đủ mọi loại hỏa lực chống trả quyết liệt. Đến 3h sáng lực lượng ta mới ổn định đội hình và mũi tiên phong với tinh thần quyết tử cũng đã tiêu diệt xong hệ thống lô cốt và bốt canh vòng ngoài của địch. Tuy nhiên, lúc này lực lượng còn lại mỏng, không đủ sức mở cuộc tấn công quyết định mặc dù cửa đã mở.

Ngược lại, sau cơn bất ngờ, địch càng tập trung hỏa lực, phi pháo bắn rát, đồng thời từng đàn trực thăng chi viện quần đảo, xả cơn mưa đạn xuống khiến cho các công sự của ta trở nên mất tác dụng. Hầu hết lực lượng của ta tại cửa mở phía đông đều hy sinh. Sau trận đánh không cân sức ấy, địch đã dùng xe ủi hất toàn bộ anh em chiến sĩ của ta bị hy sinh xuống hai hố chôn tập thể...

Nhớ lại thời khắc của trận đánh ấy, qua từng ký ức của đồng đội, Anh hùng LLVTND Phạm Đình Nghiệp, nguyên Chính trị viên Đại đội 506A không khỏi nghẹn ngào. Mặc dù là Chính trị viên, cán bộ Đại đội, nhưng đúng ngày đó chiến sĩ trẻ Phạm Đình Nghiệp đang đi dự Đại hội Chiến sĩ thi đua toàn miền. Khi trở về, thấy đội hình đơn vị vắng mặt nhiều anh em, đồng đội, người Chính trị viên đã không thể cầm lòng, òa khóc.

Nỗi đau tạm thời nguôi ngoai, bởi thời điểm ấy, phía trước còn biết bao nhiêu việc phải làm. Nhưng giải phóng rồi, càng ngày, từng khuôn mặt đồng đội, từng tính nết, nụ cười trong sáng của các anh cứ liên tục hiện về thôi thúc người cựu chiến binh, Anh hùng LLVTND phải tìm cho ra nơi bọn địch chôn vùi các đồng đội đã ngã xuống để đất nước có được như ngày hôm nay...

Những nỗ lực không mệt mỏi

Khu vực tìm kiếm tập trung được xác định là tại thôn Phố Vinh Trung, thị trấn Chợ Chùa, huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi. Một miệng hố rộng 6m, dài 38m, sâu hơn 2m được chuẩn bị sẵn theo mốc xác định làm cơ sở cho cuộc tìm kiếm. Nhà ngoại cảm Vũ Thị Thược được phân công điều hành rà soát phần phía bắc hố. Nhà ngoại cảm Điền Thị Dung điều hành mở rộng phía nam của hố khai quật.

Công cuộc tìm kiếm chính thức được tiến hành lúc 7 h sáng ngày 20/9/2010, sau khi đoàn đã vào lễ ở chùa Phước Quang. Điểm khai quật số 1 nằm trong vườn nhà một người đàn ông tên là Lịch. Điểm khai quật thứ 2 sẽ được nhắc đến sau, nằm trong khuôn viên trụ sở Công an huyện.

Đến ngoài 8h bắt đầu phát hiện nhiều mảnh xương nhỏ, tóc, một xương sọ... ở khu vực phía bắc hố khai quật. Lúc này nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn vẫn đang ở Duy Tiên, Hà Nam và đang sốt trên 40 ^oC nhưng vẫn nhiệt tình nghe thông tin từ đoàn tìm kiếm qua điện thoại. Bằng khả năng đặc biệt của mình, nhà ngoại cảm Tuấn khẳng định các liệt sĩ đều nằm tập trung chính ở khu vực này. Và mảnh xương đầu trên là của một liệt sĩ tên là Tuệ?. Lúc này, nhà ngoại cảm Tuấn cũng nói luôn ở đầu phía nam hố khai quật có hài cốt liệt sĩ nhưng ít. Tuy nhiên nhà ngoại cảm Điền Thị Dung vẫn tiếp tục như đã phân công và đúng là cũng có kết quả sau vài ngày.

Đến chiều, nhà ngoại cảm Vũ Thị Thược ở đầu phía bắc hố khai quật đã đưa lên được tổng cộng 26 liệt sĩ trước sự chứng kiến của đại diện chính quyền huyện như một sự khẳng định chắc chắn về kết quả của cuộc tìm kiếm cũng như khả năng thăm dò khá chính xác của các nhà ngoại cảm. Được biết buổi tối hôm ấy hai nhà ngoại cảm có mặt tại chỗ đã thử thực hiện giao lưu áp vong để xác định hài cốt nhưng không thành công vì không có thân nhân. Những người có mặt được gọi vào áp vong hầu hết là cán bộ huyện không thân thích với các liệt sĩ nên không thu được kết quả gì.

Lễ truy điệu các liệt sĩ được tổ chức trọng thể.

"Vong" thứ 2 xưng tên là liệt sĩ Nguyễn Hữu Tréc - cũng có thể nghe âm chưa đúng lắm - "quê ở Nam Đàn - Nghệ An hy sinh ở khe núi Tai Bèo, không phải ở đây. Nhưng đến đây để nói với mọi người là Liệt sĩ và đồng đội hy sinh ở khe núi Tai Bèo chờ lâu quá rồi!".

Suốt các ngày 20 và 21, hai nhà ngoại cảm Vũ Thị Thược và Điền Thị Dung luôn ở hiện trường, đích thân lội bùn và đào bới cùng mọi người để trực tiếp đưa các liệt sĩ lên, rất vất vả. Đến chiều tối ngày 21/9, nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn từ Duy Tiên, Hà Nam được huy động thêm vào đoàn tìm kiếm tiếp cận hiện trường.

Đến tối ngày 21/9/2010, cả 3 nhà ngoại cảm đều tập trung thực hiện áp vong để dò hỏi thông tin về các liệt sĩ. Có lẽ cũng do không mời được thân nhân liệt sĩ tham gia nên kết quả cũng không cao. Theo ghi lại của đoàn tìm kiếm, cả buổi tối hôm ấy cũng chỉ có 2 liệt sĩ "về". Một người xưng danh là Nguyễn Danh Tuệ, quê ở Sa Huỳnh - Đức Phổ, được xác định có tên trong danh sách Đại đội 506A. Một người là Huỳnh Trinh. Liệt sĩ bảo mình "đã được đón lên. Chờ đón được các đồng đội ở đây rồi hãy tổ chức an táng!".

Sau mấy ngày làm việc cật lực, cả đoàn mệt nhoài chìm vào giấc ngủ lấy sức. Tuy nhiên, 4 giờ 15 phút sáng ngày 22/9, nhà giáo Quan Lệ Lan lại ghi nhớ một sự kiện đặc biệt. Đúng lúc mọi người đang say giấc thì nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn lộc cộc gọi bà dậy và bảo, anh vừa "gặp" 2 liệt sĩ và có thêm một số thông tin: "Mới đón lên được 26 liệt sĩ. Ở vị trí phía bắc còn 21 liệt sĩ gồm 13 liệt sĩ đặc công. 8 liệt sĩ là bộ đội chủ lực nữa!". Đúng như mách bảo, hôm ấy cũng là một ngày làm việc khẩn trương và đến cuối ngày, số liệt sĩ tìm được đã tăng lên con số 58.

Sang đến ngày 23/9/2010, một sự việc tương tự lại lặp lại với nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn và nhà giáo Quan Lệ Lan. Khoảng 4 giờ sáng, Lê Trung Tuấn lại gọi nhà giáo Quan Lệ Lan dậy và thông báo: Liệt sĩ lại về và nói ở địa điểm khai quật số liệt sĩ nhiều hơn 64 người. Có một liệt sĩ tên là Đoàn Ram hay Rân (?) hình như ở huyện Tư Nghĩa yêu cầu đính chính giấy báo tử? Rằng liệt sĩ hy sinh đúng trận đánh ấy, tức là tháng 1/1968 chứ không phải như giấy báo tử đã viết!

Sau khi tiếp nhận thông tin, bán tín bán nghi, bà giáo Lan không ngủ được nữa bèn ngồi pha trà uống. Vừa hay cựu Chính trị viên Đại đội 506A Phạm Đình Nghiệp đi qua. Khi bà Lan vừa hỏi đơn vị có ai tên thế không, ông Nghiệp lập tức nói ngay: Có! Và rút trong túi ra bản copy tờ giấy báo tử mang theo từ nhà của liệt sĩ tên là Đoàn Râng, là Tiểu đội phó, nguyên quán thôn 1, Nghĩa Lâm, thị xã Quảng Nghĩa, Nghĩa Bình. Kỳ lạ là trên giấy báo tử ghi ngày hy sinh là 3/2/1967, và ngày ký xác nhận ở bên dưới tờ giấy là ngày 1/1/1978!

Theo thông tin mà nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn, không biết bằng cách nào, đã lấy được từ chính các liệt sĩ, cuộc tìm kiếm được mở rộng, hố khai quật cũng được đào rộng thêm và kết quả đã vượt trên cả dự kiến của toàn đoàn. Ngoài ra, cũng từ thông tin thu thập được, đoàn đã mở điểm khai quật thứ 2, nằm sau tòa nhà Công an huyện Nghĩa Hành như đã nói ở trên, cách điểm thứ nhất khoảng 400m và cũng tìm thấy hài cốt liệt sĩ.

Còn một sự kiện nữa đánh giá công sức rất lớn của các nhà ngoại cảm trong trong cuộc tìm kiếm các liệt sĩ ở Nghĩa Hành lần này. Đó là ngay từ trước khi đoàn xuất phát tìm kiếm, nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn đã cho biết có khoảng 8 đến 10 liệt sĩ đã bị đưa khỏi khu vực từ trước. Bảo lưu thông tin này, Anh hùng LLVTND Phạm Đình Nghiệp đã thông báo với chính quyền địa phương để vận động nhân dân trong khu vực tự chỉ chỗ những liệt sĩ này.

Khi chứng kiến các liệt sĩ lần lượt được đưa lên, người chủ khu vườn là người đàn ông tên Lịch đã phải thú nhận khi làm vườn đã nhờ một "thầy" soi được 8 bộ hài cốt liệt sĩ. Ông Lịch đã tự bốc các liệt sĩ này lên và đem ra chôn ở nghĩa trang, không bia mộ, không hương khói và cũng không báo cho chính quyền. Chính vì thế nên ông sợ, định giấu nhẹm chuyện này đi. Nhưng khi thấy hiệu quả của công tác tìm kiếm, ông Lịch đã không dám giấu nữa.

Các anh trở về trong vòng tay đồng đội

Nhà giáo Quan Lệ Lan thuộc Bộ môn Cận tâm lý, Trung tâm Nghiên cứu tiềm năng con người về sau này mới cho biết, để tổ chức cho được một cuộc tìm kiếm với đầy đủ sự hậu thuẫn của các ban, ngành Trung ương và tỉnh Quảng Ngãi như thế không phải là chuyện đơn giản như nhiều người nghĩ. Không phải cứ nói ở dưới có mộ liệt sĩ là muốn đào bới đâu cũng được. Có hỗ trợ của năng lực đặc biệt rồi nhưng mọi yếu tố liên quan đến kiểm tra, xác minh thông tin lịch sử các trận đánh của lực lượng đặc công huyện Nghĩa Hành đều được nghiên cứu kỹ lưỡng, kiểm chứng để tạo cơ sở chỉ đạo việc tìm kiếm, khai quật đúng quy định.

Khi đã có trong tay sự ủng hộ và đồng ý bằng văn bản của chính quyền địa phương và các đơn yêu cầu khai quật của gia đình các thân nhân và đồng đội cũng như của đơn vị, đoàn đi tìm mộ tập thể các liệt sĩ tại Nghĩa Hành, Quảng Ngãi mới thành lập. Chủ nhiệm bộ môn, Thiếu tướng Nguyễn Chu Phác trực tiếp nắm tình hình, theo dõi và chỉ đạo từ xa. Đoàn đi thực địa vào Quảng Ngãi có Trưởng đoàn là Phó chủ nhiệm bộ môn, Đại tá Hàn Thụy Vũ. Thư ký khoa học, nhà giáo Quan Lệ Lan làm phó đoàn. Hai nhà ngoại cảm Vũ Thị Thược và Điền Thị Dung được mời đi ngay từ đầu. Về sau mới có thêm nhà ngoại cảm Lê Trung Tuấn như đã kể ở trên.

Tính đến ngày tổ chức lễ truy điệu như một nghi thức cuối cùng cho lễ tái an táng các liệt sĩ vào ngày 25/9/2010 thì cuộc tìm kiếm đã có một kết quả thành công trên cả mong đợi. Tổng cộng đã có 93 hài cốt liệt sĩ được tìm thấy. Xác định được 14 tên liệt sĩ và quê quán. 9 liệt sĩ có gia đình tới nhận đưa về quê hương. Đúng như mong muốn của các liệt sĩ mách bảo, toàn bộ 25,5kg xương cốt thu được chia đều cho các phần mộ. Xương cốt của các anh giờ đây cũng đâu cần phân biệt nữa bởi đều là sự hy sinh cao cả với nghĩa tình đồng đội son sắt, thủy chung.

Tuy lần tìm kiếm này chưa phải đã quy tập đủ các liệt sĩ trên địa bàn, song với một số lượng lớn hài cốt được tìm thấy đã thể hiện những nỗ lực không mệt mỏi của toàn bộ tập thể những người tham gia tìm kiếm. Đó như là minh chứng cho lòng biết ơn vô hạn của những người đang sống đối với các liệt sĩ đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc.