Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ năm, 24/03/2022 09:20 (GMT+7)

Đắk Lắk: Giải pháp canh tác giảm thiểu xung đột giữa voi với người

Trong hơn một thập niên gần đây, voi rừng thường xuất hiện và gây thiệt hại cho tài sản, hoa màu trên đất canh tác của người dân ở các huyện: Buôn Đôn, Ea Súp, Ea H’Leo và Cư M’gar tỉnh Đắk Lắk.

Để hạn chế xung đột với voi, người dân thường dùng cách truyền thống là đốt lửa, tạo âm thanh bằng cách gõ các vật dụng có sẵn. Một số hộ tự làm chỗ trú tạm thời trên các cây cao để tránh khi có voi xuất hiện ở các khu vực canh tác. Có doanh nghiệp đã đào hào quanh khu đất với mục đích ngăn chặn sự xâm nhập của voi rừng vào phá cây trồng, mặt dù biết việc đào hào là vi phạm những nguyên tắc về môi trường, cảnh quan, ảnh hưởng đến hành lang di chuyển của voi và các loài thú lớn cần bảo tồn.

Nhiều hộ dân đã liên kết với nhau, dùng máy cày, máy cưa,… đồng loạt tạo tiếng nổ lớn, liên tục, hoặc dùng đất đèn đốt vừa tạo tiếng nổ vừa tạo ánh sáng…để xua đuổi voi. Các hộ dân người dân tộc thiểu số nhập cư từ các tỉnh phía Bắc còn dùng súng tự chế để bắn voi hoặc dùng các loại chông để bẫy voi.

Tuy nhiên, tất cả các cách làm trên cũng chỉ là giải pháp tạm thời để ngăn chặn, xua đuổi mà không hiệu quả vì voi không những quen và không còn sợ, ngược lại biểu hiện của voi khi nghe âm thanh lớn trở nên hung hăng và phá phách nhiều hơn.

tm-img-alt

Tác giả nhân Giải thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk lần thứ VIII

Xuất phát từ thực tế nói trên, để “chung sống hòa bình” với voi, TS. Cao Thị Lý và các cộng sự tại trường Đại học Tây Nguyên đã nghiên cứu, lựa chọn những loài cây voi không thích ăn, ít phá hoặc không phá khi gặp trên đường di chuyển để xây dựng mô hình canh tác ở khu vực thường có voi rừng xuất hiện.

Sau hai năm thực nghiệm, nhóm nghiên cứu của TS. Cao Thị Lý đã xây dựng được mô hình trồng xen các loài cây ngắn ngày (Môn sọ, Cà ri), với cây dài ngày cho gỗ (Tếch) hoặc cho quả (Me thái), đều là những loài cây voi không ưa thích, giúp tận dụng đất đai, tránh bỏ hóa đất canh tác, góp phần mang lại thu nhập cho người dân địa phương.

Giải pháp canh tác này giúp “lấy ngắn nuôi dài”, tạo ra thu nhập trước mắt cho người dân từ thu hoạch sản phẩm cây ngắn ngày, trong khi chờ cây dài ngày cho sản phẩm có thu như gỗ Tếch và quả Me thái. Điều này càng đặc biệt cần thiết và có ý nghĩa đối với các hộ người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng đệm vườn quốc gia Yốk Đôn. Đây cũng là một trong những giải pháp đóng góp cho hướng giải quyết hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. Bảo tồn trực tiếp đối với voi, loài thú lớn, quý hiếm còn phân bố ở Đắk Lắk, và cũng là biểu tượng của tỉnh.

Kết quả bước đầu sau 02 năm thực hiện giải pháp đã góp phần cải thiện suy nghĩ tiêu cực của các hộ dân đã từng bị thiệt hại trong việc ngăn ngừa, phòng tránh voi rừng; nhận thức của các hộ dân về bảo tồn voi cũng thay đổi theo hướng thân thiện và hài hòa hơn. Các hộ dân tham gia thử nghiệm mô hình đã biết cách trồng, chăm sóc các loài cây đúng kỹ thuật. Một số hộ, sau khi thu hoạch đã tự để giống các loại cây ngắn ngày như Môn sọ, Cà ri để trồng lại trong năm sau. Một số hộ trong buôn và các buôn khác trong xã đã tự đầu tư để trồng thêm Môn sọ và Me thái ngoài diện tích thử nghiệm.

Dự kiến, sau 5 - 15 năm, khi có thu nhập ổn định từ cây dài ngày, kết quả của giải pháp sẽ được chính các hộ dân tự phát triển và chia sẻ kinh nghiệm để nhân rộng trên các diện tích đất rẫy đang còn bị bỏ hóa hoặc canh tác chưa hiệu quả do thiệt hại tại địa phương. Khi sinh kế ổn định, thu nhập được cải thiện thì người dân sẽ yên tâm canh tác và phát triển kinh tế hài hòa; góp phần cùng vườn quốc gia trong bảo tồn Voi.

Vương Hữu Nhi, Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT tỉnh, nhận xét: Giải pháp của TS. Cao Thị Lý có tính sáng tạo trong việc chọn lựa và phối trí cây trồng cho phù hợp với từng điều kiện canh tác khác nhau; linh hoạt giữa tiếp cận có sự tham gia mang tính xã hội với tiếp cận kỹ thuật; có sự kết hợp kỹ thuật của các ngành: Lâm nghiệp và quản lý bảo tồn tài nguyên rừng; kết hợp bảo tồn loài voi với phát triển nông nghiệp và nông thôn; có thể triển khai được ngay với trình độ canh tác, khả năng kinh phí của các hộ tại các khu vực rẫy đã từng bị thiệt hại do voi; Giải pháp này cũng có thể được áp dụng cho các địa phương có các khu vực rẫy bị thiệt hại do voi, có điều kiện sinh thái tương đồng, hoặc phù hợp với các loài cây trồng của mô hình, tại các địa phương khác trong cả nước.

Giải pháp này đã đạt giải Ba Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk lần thứ VIII (2020-2021).

Xem Thêm

Hà Tĩnh: Trao thưởng Hội thi Sáng tạo kỹ thuật, Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng
Sáng 24/6, Ban tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật, Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hà Tĩnh tổ chức Lễ tổng kết, trao giải Hội thi Sáng tạo kỹ thuật lần thứ 13, Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên, nhi đồng lần thứ 16 năm 2025. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Tất Thắng và Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Trần Văn Kỳ tham dự buổi lễ.
Hà Tĩnh: 30 công trình sáng tạo được vinh danh
Sáng 24/6, Hà Tĩnh đã tổ chức Lễ tổng kết trao giải Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật lần thứ 13 và Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh thiếu niên nhi đồng lần thứ 16 năm 2025, 30 công trình, giải pháp sáng tạo xuất sắc đã được vinh danh.
Kon Tum: Phát huy sức sáng tạo trong thanh thiếu niên, nhi đồng
Thời gian qua, Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên-Nhi đồng tỉnh Kon Tum (Cuộc thi) đã khơi dậy tiềm năng và phát huy tư duy sáng tạo của Thanh, Thiếu niên và Nhi đồng trong toàn tỉnh, giúp các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo, xây dựng ước mơ trở thành nhà sáng chế trong tương lai.
An Giang: 25 giải pháp của Hội thi Sáng tạo kỹ thuật được vinh danh
Ngày 14&15/6, tại TP. Long Xuyên, Hội đồng Giám khảo Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh lần thứ XIV (năm 2024–2025) đã tổ chức chấm chọn vòng chung khảo với sự tham gia của các chuyên gia đến từ các sở, ban, ngành cấp tỉnh, doanh nghiệp, giảng viên Trường Đại học An Giang, Trường Cao đẳng Nghề An Giang cùng các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh.
Đồng Tháp: Lan tỏa tinh thần sáng tạo trong Thanh Thiếu niên, Nhi đồng
Sáng ngày 16/6, Ban Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Thanh Thiếu niên, Nhi đồng tỉnh đã tổ chức Lễ Tổng kết và Trao giải Cuộc thi lần thứ 18, năm 2025. Tham dự có Thường trực Ban Tổ chức Cuộc thi; đại diện lãnh đạo các sở ngành Tỉnh, UBND các huyện, thành phố; quý thầy cô giáo và các học học sinh.
Hà Giang: Tập huấn ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI)
Ngày 13/6, Liên hiệp hội tỉnh đã phối hợp với các chuyên gia thuộc Học viện AI tổ chức tập huấn phổ biến kiến thức khoa học kỹ thuật về “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong công tác quản lý, điều hành và tác nghiệp…

Tin mới

Xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tập hợp, đoàn kết trí thức KH&CN phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới
Kể từ khi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) được thành lập ngày 26/03/1983, Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam đã trải qua 9 kỳ Đại hội, mỗi kỳ Đại hội đã thực sự trở thành những mốc son quan trọng, đánh dấu bước phát triển cả về tư duy chính trị lẫn phương thức hoạt động của toàn hệ thống.
Hành trình phát triển văn hóa, ngôn ngữ, giáo dục bền vững của Viện CLEF
Ngày 9/7, Viện Nghiên cứu Phát triển Văn hóa, Ngôn ngữ và Giáo dục (Viện CLEF) đã tổ chức lễ kỷ niệm 5 năm thành lập. Đây là dịp để nhìn lại hành trình hình thành và phát triển của Viện, là lời tri ân sâu sắc gửi tới các đối tác, chuyên gia và cộng đồng học thuật đã luôn đồng hành, hỗ trợ và tiếp sức cho những bước tiến của Viện trong suốt thời gian qua.
Tìm giải pháp thực hiện hiệu quả các dự án viện trợ không hoàn lại
Thủ tục hành chính thực hiện và quản lý các dự án viện trợ không hoàn lại hiện nay còn phức tạp; quy trình xét duyệt, giải ngân còn chậm, ảnh hưởng đến tiến độ và sự hài lòng của đối tác; năng lực quản lý hạn chế; một số đơn vị thành viên thiếu chuyên môn về giám sát tài chính, báo cáo theo chuẩn quốc tế; biến động kinh tế, chính trị toàn cầu khiến nguồn viện trợ không ổn định....
Chủ tịch Phan Xuân Dũng tiếp xúc cử tri tỉnh Khánh Hòa sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV
Ngày 9-10/7, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa gồm ông Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, bà Đàng Thị Mỹ Hương, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh và ông Nguyễn Văn Thuận đã có các buổi tiếp xúc cử tri tại xã Bác Ái Tây và xã Phước Hà sau kì họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.