Các loài khỉ lớn rất có văn hoá
Người ra biết rằng khỉ thông minh: vượn dùng que nâng cao đường dây điện để đi luồn qua đó, đười ươi đập vỡ hạt dẻ bằng hòn đá và hắc tinh tinh biết cách sử dụng nhúm lá cây vỡ vụn như miếng bọt biển để chấm lấy nước uống. Tuy nhiên, các con khỉ biết sử dụng công cụ này cũng có những dấu hiệu có truyền thống văn hoá, với mức độ của từng nhóm có khác nhau, giống như một số thói quen được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác ở các xã hội loài người. Theo một nhóm nhà nghiên cứu thuộc AAAS, công trình nghiên cứu mới đây đã nhấn mạnh các nền văn hoá phong phú của loài họ hàng gần gũi nhất của chúng ta.
Trong một công trình nghiên cứu không công bố, Tara Stoinski thuộc Quỹ Vượn Gorin Dian Fossey ở Atlanta đã nghiên cứu vượn Gorin trong các vườn thú và nhận thấy có hơn 40 tập tính văn hoá, ví dụ như vỗ tay khi có yêu cầu, khác nhau giữa các nhóm khỉ. Điều này chứng tỏ các truyền thống đã được truyền từ các con khỉ. Stonski nhận thấy, thậm chí các nhóm khỉ tách biệt trong cùng một vườn thú cũng có các tập tính khác nhau.
Theo Carel van Schaik thuộc trường Đại học Thuỵ Sĩ ở Zurich, đười ươi hoang dã cũng có những sự khác biệt về văn hoá. Trong một trường hợp, Schaik quan sát thấy các con khỉ ở một phía của bờ sông có kỹ thuật tách hạt ra khỏi quả khác với kỹ thuật của các con khỉ sống ở bên kia sông. Ở phía thượng lưu của con sông, các con khỉ không có một kỹ thuật nào hết. Schaik đã xác định được khoảng 40 tập tính văn hoá ở đười ươi. Schaik cho biết, sẽ lập kế hoạch sử dụng các thử nghiệm di truyền để xem đười ươi có cùng một tập tính có liên quan gì với nhau không. Hy vọng các thử nghiệm này cho thấy được một số truyền thống bắt nguồn từ bao lâu nay.
Hắc tinh tinh dường như là loài linh trưởng có văn hoá nhất, các nhà nghiên cúu đã nhận thấy rất nhiều tập tính của hắc tinh tinh trong thiên nhiên hoang dã, trong số đó có các kỹ thuật tích luỹ lương thực phức tạp. Thậm chí hắc tinh tinh còn thích nghi với kỹ thuật mà Whitten (Đại học St. Andrew, Scotland) gọi là “mốt thời thượng”, chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, như tập tính vỗ tay hoan hô ở các con tinh tinh con trong một thời gian ngắn. Các nhà nghiên cứu cho biết, phát hiện của họ sẽ hữu ích cho việc giải thích nguồn gốc của các nền văn hoá của con người. Chúng hỗ trợ giải thích một số điều bí ẩn của sự tiến hoá văn hoá ở người.
Nguồn: Sciencedaily; vista 9/6/2006