Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 29/08/2006 00:04 (GMT+7)

Biện chứng khẩu nhỡn oa tà

1. Đại cương

Khẩu nhỡn (nhãn) oa tà là một chứng bệnh của nhiều nguyên nhân tại chỗ, toàn thân hoặc do di chứng của các bệnh ở phủ kỳ hằng (não). Trong phần này chúng tôi chỉ trình bày các chứng trạng của khẩu nhãn oa tà do phong hàn, phong nhiệt và ứ huyết. Nói chung là nguyên nhân tại chỗ (YHHĐ gọi là bệnh liệt thần kinh VII ngoại biên). Còn các phần khác đã trình bày ở chứng trúng phong.

2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

* Do cảm nhiễm phải tà khí phong hàn xâm nhập vào khiếu lạc tổn thương đến các kinh dương gây ảnh hưởng tới sự vận hành kinh phí gây ra méo miệng, mắt nhắm không kín.

* Do nhiễm phong nhiệt làm tổn thương thực thể các khiếu lạc thuộc khu vực (thủ diện) đầu mặt làm bế tắc vận hành kinh khí mà gây bệnh.

* Hoặc do bất nội ngoại nhân: sang chấn gây ứ huyết làm ảnh hưởng trực tiếp đến sự vận hành kinh khí, kinh khí bị bế tắc mà gây nên.

3. Biện chứng luận trị

a) Trúng phong hàn ở kinh lạc

* Triệu chứng lâm sàng : miệng méo, mắt nhắm không kín (cùng bên) không huýt sáo, thổi lửa được. Nặng chảy nước dãi, ăn cơm rơi vãi, mặt má bên bệnh thường lạnh. Bệnh hay gặp sau khi bị lạnh, gió rét, tắm lạnh hoặc bị nước mưa. Rêu lưỡi trắng, mạch phù trì hoặc phù khẩn.

* Phương pháp điều trị : khu phong tán hàn hoạt lạc.

* Bài thuốc : bài khiên chính tán. Bạch phụ tử 24g, bạch cương tàm 40g. Toàn yết 30g.

+ Cách bào chế: bạch cương tàm sao vàng. Toàn yết bỏ đầu và chân rửa dấm sao vàng, bạch phụ tử vi sao. Ba vị trên tán bột.

+ Cách dùng: uống ấm mỗi lần uống 15g, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần.

* Châm cứu:

+ Ôn châm: tình minh, toản trúc, ế phong, thừa khấp, địa thương, giáp xa.

+ Châm tả: hợp cốc bên đối diện.

b) Trúng phong nhiệt ở kinh lạc

* Triệu chứng lâm sàng : sưng đau vùng đầu mặt (thủ diện, nhĩ bệnh) hoặc sưng đau, chảy mủ tai... Kèm theo sốt, ù tai sau đó méo miệng, mắt nhắm không kín cùng bên, bệnh ngày một rõ, sợ gió, sợ nóng. Mạch phù sác.

* Phương pháp điều trị : khu phong thanh nhiệt thông kinh hoạt lạc.

* Bài thuốc : bài phòng phong gia ngân hoa thang.

Phòng phong 16g, đương qui 12g, xích phục linh 15g, hạnh nhân 10g, tần giao 12g, hoàng cầm 16g, cát căn 20g, khương hoạt 12g, quế chi 6g, kim ngân hoa 12g.

+ Cách bào chế: đương qui tẩm rượu. Các vị trên + nước 1800ml, sắc lọc bỏ bã lấy 300ml.

+ Cách dùng: uống ấm chia đều 4 phần, ngày uống 3 lần, tối 1 lần.

* Châm cứu:

+ Châm: các huyệt tại chỗ bên bệnh thừa khấp, tình minh, toản trúc, hạ quan, địa thưng, ế phong.

+ Châm tả: hợp cốc (đối diện), khúc trì.

c) Huyết ứ ở kinh lạc

* Triệu chứng lâm sàng: sau chấn thương va đập mạnh ở vùng đầu mặt, dần méo miệng, mắt nhắm không kín, đau âm ỉ, chảy nước dãi, há miệng đau mỏi.

* Phương pháp điều trị : hành huyết trục ứ, thông kinh hoạt lạc.

* Bài thuốc : bài tứ vật đào hồng gia đan sâm tô mộc.

Xuyên khung 12g, xuyên qui 16g, bạch thược 16g, địa hoàng 24g, đào nhân 10g, hồng hoa 8g, đan sâm 16g, tô mộc 12g.

+ Cách bào chế: đào nhân bỏ vỏ, xuyên qui tẩm rượu. Các vị trên + nước 1700ml, sắc lọc bỏ vã lấy 300ml.

+ Cách dùng: uống ấm chia đều 4 lần, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần.

* Châm cứu:

+ Châm các huyệt tại chỗ: tình minh, thừa thấp, giáp xa, địa thương, thừa tương, ế phong.

+ Toàn thân: châm tả hợp cốc (đối diện).

Nguồn: T/c Đông y, số 366, 25/10/2004, tr 17

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.
Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương
Hướng tới chào mừng Đại hội Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Cuộc thi sáng tác biểu trưng (logo) Đảng uỷ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và biểu trưng (logo) Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 được chính thức khởi động từ ngày 18/7/2025.