Bệnh do thiếu vận động
Nét đặc thù của tĩnh tại, không vận động cơ thể là sáng dừng xe trước văn phòng, suốt ngày cặm cụi trên bàn giấy, chiều lấy xe về ngồi xem ti vi, giải trí bằng những hoạt động nhẹ nhàng... Lối sống này làm cho sự chuyển hoá không bình thường, ảnh hưởng đến dự trữ và cung cấp năng lượng. Khi cơ thể vận động vừa phải trong 30 - 40 phút, năng lượng do ATP (adenosin triphosphat) ở cơ vừa đủ để thực hiện các động tác co cơ ban đầu.
Sau đó, ATP được sản xuất thêm từ dự trữ lipid (triglycerid) ở tế bào mỡ và glucid dưới dạng glucogen ở gan, qua 3 giai đoạn:
- Glucogen biến đổi thành glucoz.
- Triglycerid thành acid béo tự do.
- Lưu lượng máu tăng chuyển nhanh các phân tử glucoz và acid béo tự do đến các cơ đang hoạt động và ở đây cơ biến đổi các chất glucoz và acid béo tự do thành ATP.
So sánh một người chạy dai sức (marathon) cần được cung cấp 500g glucid và 71g lipid trong 2 giờ rưỡi và một người ngồi trước ti vi xem người kia chạy, người sau này sử dụng trực tiếp glucoz ăn vào (không tạo glucogen dự trữ) và dự trữ chất béo, ta thấy triglycerid tăng cao ở người tĩnh tại.
Vì vậy, sống tĩnh tại sinh ra nhiều bệnh:
Béo phì: ăn mà thiếu vận động, năng lượng không được sử dụng sẽ tích lũy dưới dạng mỡ, khối nạc giảm, bị thay thế bằng tổ chức mỡ, các cơ teo lại giảm trương lực, các bắp thịt nhão dần.
Thể dục thể thao giúp tăng khối lượng cơ, tăng tiêu hao năng lượng khi nghỉ ngơi. Chính vận động cơ thể cùng với việc kiểm soát chế độ ăn uống sẽ giúp tránh thừa cân, béo phì.
Bệnh tim mạch: hoạt động thể lực đều đặn trong những giới hạn an toàn có tác dụng tốt đối với hệ tim mạch như giảm trị số huyết áp tâm thu do giảm các lực cản ngoại vi, cải thiện sự nhận máu trở về tim và mức cung cấp máu cho ngoại vi, giảm tần số co bóp của tim. So với những người không luyện tập, nhóm hoạt động thể lực đều đặn ít bị tai biến mạch vành.
Bệnh Alzheimerlà một dạng tăng dần sự sa sút trí tuệ ở người trung niên, đến nay chưa có cách điều trị. Một nghiên cứu đã chứng minh: vận động cơ thể giảm đến 50% nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Những tai biến của hệ tuần hoàn làm tăng tổn thương ở não, thúc đẩy sự xuất hiện các triệu chứng Alzheimer. Vận động còn giúp não bộ tạo liên kết giữa các nơron, vận động cơ thể ngăn ngừa các rối loạn về năng lực nhận thức và trí nhớ.
Ung thư đại tràng và ung thư vú: nhiều nghiên cứu chứng minh vận động cơ thể thường xuyên điều hoà sự lưu thông các chất ở ruột, tránh táo bón, giảm đến 60% nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Vận động cũng làm giảm tác động oestrogen đến các thụ thể hormon ở vú và giảm ung thư vú.
Đái tháo đường týp II(không phụ thuộc insulin): vận động cơ thể gia tăng tính nhạy cảm đối với insulin, hormon kích thích sử dụng glucoz trong cơ thể. Nhờ vậy, glucoz trong máu được dễ dàng thoái hóa. Insulin trực tiếp giảm đường huyết bằng cách làm cho gan để dành glucoz và làm cho các mô tiêu thụ nhiều glucoz hơn.
Nguồn: tuoitre.com.vn 8/8/2005
