Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 12/06/2006 23:43 (GMT+7)

Bão Chanchu qua cái nhìn của một nhà khoa học Mỹ gốc Việt

TS Trần Tiễn Khanh cũng là chuyên viên hình thành và áp dụng các mô hình cho ô nhiễm không khí, khí tượng và môi trường. Từ năm 1980, ông lập Hãng tham vấn AMI  Environmental., cố vấn cho Chính phủ Hoa Kỳ cũng như các hãng điện lực và công ty dầu lửa. 

Những ngày qua, ông thường xuyên theo dõi các cuộc tranh luận về nguyên nhân dẫn đến thảm nạn bão Chanchu và đã cung cấp cho chúng tôi những dữ liệu so sánh cần thiết cùng những nhận định chuyên môn.

* Thưa ông, bão Chanchu hình thành tại vùng biển Mindanao từ 8.5, vượt qua quần đảo Philippines ngày 14.5. Sau đó 1 ngày, cơ quan dự báo khí tượng thủy văn ở VN thông báo bão Chanchu đang hướng vào đất liền. Liệu có sự khác nhau đối với các dự báo của nước ngoài được cập nhật tại vnbaolut.com do ông phụ trách?

- Sau khi xem lại hai bản sơ đồ báo bão của Hải quân Mỹ và Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn VN  cùng ngày 14.5, tôi có vài nhận xét: theo dự báo của Mỹ, Chanchu đã đổi hướng lên phía Bắc, ngoài khơi Quy Nhơn, trong khi dự báo VN vẫn cho rằng bão vẫn tiến về Thanh Hóa. Có thể những người làm dự báo VN đã không tham khảo các dự báo quốc tế như của Hải quân Hoa Kỳ, của Hồng Kông, của Nhật. Các dự báo này, như của Hải quân Hoa Kỳ đều căn cứ trên các ảnh vệ tinh - cho ra các dự kiến mới nhất từ 3 ngày trở lên - mà chúng tôi đã tạo link liên kết tại vnbaolut.comvới mô hình tối tân nhất là MM5/72, thường xuyên cập nhật 4 lần/ngày và người sử dụng nó hoàn toàn miễn phí.

* Thật tiếc, những dự báo như vậy trong thực tế đã không đến được ngư dân. Trong các cuộc nói chuyện với chúng tôi sau khi thoát nạn trở về, ngư dân cho biết họ theo dõi tin bão từ các trung tâm dự báo khí tượng ven bờ như Bạch Long Vĩ, các radio duyên hải miền Trung qua ICOM và từ Đài tiếng nói VN (VOV).

-  Theo như tôi biết, các ngư dân đã nghe tin tức từ VOV, cũng như họ đã được thân nhân thông báo lại các bản tin trên VOV và VTV qua sóng ICOM. Tôi không biết các dự báo của VOV, VTV do ai làm, lấy từ đâu, có tham khảo các dự báo quốc tế? Việc tham khảo này rất dễ dàng khi vào internet. Như tôi biết, có một cơ quan nghiên cứu khí tượng thủy văn ở Hà Nội, cũng biết đến website vnbaolut.com. Và chắc rằng, nếu thường xuyên vào internet, họ phải biết các dự báo của Hải quân Hoa Kỳ. Tại đó đã loan báo rõ: bão Chanchu sẽ đổi hướng từ ngày 10.5 chứ không phải đợi đến 15.5 như dự báo của VN. Tuy nhiên, trong chuyện đi tìm nguyên nhân thảm nạn, tôi nghĩ không thể hoàn toàn đổ hết trách nhiệm cho những người làm dự báo. Vấn đề giờ đây là tìm ra giải pháp. Theo tôi, đó là làm sao để ngư dân được biết các dự báo thời tiết mới nhất cũng như các tin tức mới nhất về cơn bão đang hình thành để bà con có đủ thời gian phòng tránh an toàn. Việc vnbaolut.com cập nhật ngày 4 lần với dự báo trước 72 giờ cũng nằm trong nỗ lực đó.

* Theo các nhà dự báo VN, bão Chanchu đã đột ngột chuyển hướng Bắc. Theo ông, có gì kỳ lạ trong việc chuyển hướng này?

-  Bão lên hướng Bắc, thật ra không có gì kỳ lạ hết, vì các cơn bão đầu mùa ít khi vào bờ biển VN. Tại 3 bản đồ các cơn bão ở vùng Thái Bình Dương 3 năm qua (2003-2005) mà tôi gửi kèm cho thấy điều đó. Hằng năm có khoảng 30 trận bão ở vùng tây bắc Thái Bình Dương nhưng chỉ có 3 - 4 cơn bão vào bờ biển VN. Đa số các bão ngoặt lên hướng Bắc vì ảnh hưởng khối áp cao bán vĩnh cửu ngoài khơi và lực Coriolis do quả đất xoay. Đường đi của bão chỉ thay đổi khi nó bị tác động mạnh bởi các yếu tố khác, như gió mùa Đông Bắc chẳng hạn. Trường hợp bão Chanchu cũng vậy, ngay khi mới hình thành ngày 8.5, các dự báo đều cho nó đi hướng Bắc hoặc Bắc - Tây Bắc nhưng vì ảnh hưởng đợt gió mùa Đông Bắc (khối không khí lạnh áp cao) nên nó tạm "bị ép" đi về hướng Tây - Tây Bắc trong vài hôm. Khi lực này tan, bão trở lại lộ trình ban đầu là hướng Bắc. Cho nên, bão Chanchu đổi hướng Bắc, không có gì kỳ lạ. Chuyện kỳ lạ là nếu cơn bão này thật sự đổ bộ VN vào tháng 5, vì mùa bão ở miền Trung thường chỉ diễn ra từ tháng 8 đến tháng 11 hằng năm. "Tháng bảy, nước nhảy lên bờ", ông cha ta thường nói.

* TS có thể giới thiệu sơ nét về trang vnbaolut.com?

- Năm 1999-2000 về thăm quê, tôi đã chứng kiến nhiều cảnh thương tâm do bão lụt gây ra ở miền Trung. Trở lại Mỹ, tôi lập website này để chia sẻ thông tin với đồng nghiệp và bà con trong nước. Các cơ quan khí tượng quốc tế dùng các phương tiện như satellite, computers và mô hình để làm dự báo, không những mô hình vùng Thái Bình Dương mà toàn cầu. Hằng ngày,  tôi lấy các dữ kiện này để chạy mô hình MM5 để làm dự báo chi tiết cho hơn 60 địa điểm ở VN. Các mô hình có thể dự báo trước 3 - 5 ngày trong khi VN vì thiếu phương tiện nên chỉ làm dự báo 24 giờ nên chúng gần với thông báo hơn là dự báo.

Tôi được biết, các làng đánh cá ở VN ít có máy tính nối mạng internet. Theo tôi, các ngư dân có thể nhờ thân nhân ở thành phố như Đà Nẵng, Hội An, TP.HCM... mỗi khi có tin báo bão thì vào mạng vnbaolut.com theo dõi, gọi về cho gia đình họ thông báo ra ngoài biển bằng ICOM. Công việc này không khó khăn và cũng không tốn kém bao nhiêu. Rút kinh nghiệm của Chanchu, từ nay, trang web của tôi sẽ có các dự báo lộ trình bão của Hải quân Mỹ, Nhật, Hồng Kông và Philippines.

Nguồn: thanhnien.com.vn, 29/05/2006

Xem Thêm

Tìm giải pháp chuyển đổi số toàn diện tại Liên hiệp Hội Việt Nam
Hơn 40 năm thành lập, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đang nỗ lực hiện đại hóa hoạt động trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, Liên hiệp Hội Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều hạn chế về hạ tầng công nghệ và nhận thức, đòi hỏi những bước đi chiến lược hơn trong tương lai.
Yên Bái: Nghiên cứu di tích Lịch sử - Văn hóa vùng hồ Thác Bà
Ngày 29/10, tại huyện Lục Yên, Liên hiệp hội tỉnh phối hợp với Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch, UBND huyện Lục Yên và Hội Khoa học Lịch sử tỉnh đã tổ chức hội thảo Nghiên cứu di tích Lịch sử - Văn hóa vùng hồ Thác Bà phục vụ nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị và phát triển khu du lịch quốc gia hồ Thác Bà.

Tin mới

Hội nghị Hội đồng Trung ương LHHVN lần thứ 9 (Khóa VIII): Kiện toàn nhân sự Đoàn Chủ tịch, Hội đồng trung ương
Sáng ngày 20/12, Phiên buổi sáng Hội nghị Hội đồng Trung ương lần thứ 9, khóa VIII của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHHVN) đã diễn ra với nhiều nội dung quan trọng, trong đó có việc tiến hành bầu bổ sung Ủy viên Hội đồng Trung ương và bầu bổ sung Ủy viên Đoàn Chủ tịch LHHVN khóa VIII.
Bình Định: Liên hiệp Hội hoàn thành tốt hoạt động năm 2024
Sáng 18/12, Liên hiệp hội tỉnh đã tổ chức hội nghị Ban Chấp hành lần thứ 16 (mở rộng), khóa V, nhiệm kỳ 2018-2025 dưới sự chủ trì của bà Nguyễn Thị Thanh Bình – Chủ tịch và các Phó Chủ tịch Liên hiệp hội tỉnh, cùng với sự tham dự của các ủy viên Ban Chấp hành LHH khóa V, nhiệm kỳ 2018-2025.
Viện Chính sách, Pháp luật và Quản lý với công tác truyền thông, phổ biến kiến thức
Viện Chính sách, Pháp luật và Quản lý (Tổ chức khoa học công nghệ thuộc Liên hiệp hội Việt Nam) được thành lập năm 2013 hoạt động trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ như: Nghiên cứu khoa học và thực hiện các đề tài liên quan đến chính sách, pháp luật và quản lý, trong đó có công tác truyền thông, phổ biến kiến thức.
Vinh danh 77 Kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN năm 2024
Việc vinh danh và trao chứng chỉ Kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN cho các kỹ sư của Việt Nam năm 2024 đã thể hiện được uy tín của chương trình và nhu cầu ngày càng cao của các kỹ sư trong lĩnh vực điện lực nói riêng, kỹ sư tại Việt Nam nói chung.
Tìm giải pháp chuyển đổi số toàn diện tại Liên hiệp Hội Việt Nam
Hơn 40 năm thành lập, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đang nỗ lực hiện đại hóa hoạt động trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, Liên hiệp Hội Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều hạn chế về hạ tầng công nghệ và nhận thức, đòi hỏi những bước đi chiến lược hơn trong tương lai.
Phú Thọ: Tìm giải pháp nâng cao trình độ phát triển kinh tế xã hội
Ngày 17/12, Liên hiệp Hội tỉnh đã phối hợp với Cục Thống kê tỉnh và Hội Thống kê tỉnh tổ chức hội thảo tư vấn phản biện và giám định xã hội về: Đánh giá trình độ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Phú Thọ so với các tỉnh trong vùng Trung du và miền núi phía Bắc đến năm 2023; đề xuất giải pháp cho những năm tiếp theo.
Phú Yên: Kết quả sau một năm nhìn lại
Qua một năm hoạt động, Liên hiệp Hội Phú Yên đã đạt được những kết quả nhất định, không chỉ phản ánh sự cố gắng của Liên hiệp Hội Phú Yên trong việc phát triển khoa học và kỹ thuật, mà còn cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp trong tỉnh để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.