Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ hai, 12/06/2006 23:43 (GMT+7)

Bão Chanchu qua cái nhìn của một nhà khoa học Mỹ gốc Việt

TS Trần Tiễn Khanh cũng là chuyên viên hình thành và áp dụng các mô hình cho ô nhiễm không khí, khí tượng và môi trường. Từ năm 1980, ông lập Hãng tham vấn AMI  Environmental., cố vấn cho Chính phủ Hoa Kỳ cũng như các hãng điện lực và công ty dầu lửa. 

Những ngày qua, ông thường xuyên theo dõi các cuộc tranh luận về nguyên nhân dẫn đến thảm nạn bão Chanchu và đã cung cấp cho chúng tôi những dữ liệu so sánh cần thiết cùng những nhận định chuyên môn.

* Thưa ông, bão Chanchu hình thành tại vùng biển Mindanao từ 8.5, vượt qua quần đảo Philippines ngày 14.5. Sau đó 1 ngày, cơ quan dự báo khí tượng thủy văn ở VN thông báo bão Chanchu đang hướng vào đất liền. Liệu có sự khác nhau đối với các dự báo của nước ngoài được cập nhật tại vnbaolut.com do ông phụ trách?

- Sau khi xem lại hai bản sơ đồ báo bão của Hải quân Mỹ và Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn VN  cùng ngày 14.5, tôi có vài nhận xét: theo dự báo của Mỹ, Chanchu đã đổi hướng lên phía Bắc, ngoài khơi Quy Nhơn, trong khi dự báo VN vẫn cho rằng bão vẫn tiến về Thanh Hóa. Có thể những người làm dự báo VN đã không tham khảo các dự báo quốc tế như của Hải quân Hoa Kỳ, của Hồng Kông, của Nhật. Các dự báo này, như của Hải quân Hoa Kỳ đều căn cứ trên các ảnh vệ tinh - cho ra các dự kiến mới nhất từ 3 ngày trở lên - mà chúng tôi đã tạo link liên kết tại vnbaolut.comvới mô hình tối tân nhất là MM5/72, thường xuyên cập nhật 4 lần/ngày và người sử dụng nó hoàn toàn miễn phí.

* Thật tiếc, những dự báo như vậy trong thực tế đã không đến được ngư dân. Trong các cuộc nói chuyện với chúng tôi sau khi thoát nạn trở về, ngư dân cho biết họ theo dõi tin bão từ các trung tâm dự báo khí tượng ven bờ như Bạch Long Vĩ, các radio duyên hải miền Trung qua ICOM và từ Đài tiếng nói VN (VOV).

-  Theo như tôi biết, các ngư dân đã nghe tin tức từ VOV, cũng như họ đã được thân nhân thông báo lại các bản tin trên VOV và VTV qua sóng ICOM. Tôi không biết các dự báo của VOV, VTV do ai làm, lấy từ đâu, có tham khảo các dự báo quốc tế? Việc tham khảo này rất dễ dàng khi vào internet. Như tôi biết, có một cơ quan nghiên cứu khí tượng thủy văn ở Hà Nội, cũng biết đến website vnbaolut.com. Và chắc rằng, nếu thường xuyên vào internet, họ phải biết các dự báo của Hải quân Hoa Kỳ. Tại đó đã loan báo rõ: bão Chanchu sẽ đổi hướng từ ngày 10.5 chứ không phải đợi đến 15.5 như dự báo của VN. Tuy nhiên, trong chuyện đi tìm nguyên nhân thảm nạn, tôi nghĩ không thể hoàn toàn đổ hết trách nhiệm cho những người làm dự báo. Vấn đề giờ đây là tìm ra giải pháp. Theo tôi, đó là làm sao để ngư dân được biết các dự báo thời tiết mới nhất cũng như các tin tức mới nhất về cơn bão đang hình thành để bà con có đủ thời gian phòng tránh an toàn. Việc vnbaolut.com cập nhật ngày 4 lần với dự báo trước 72 giờ cũng nằm trong nỗ lực đó.

* Theo các nhà dự báo VN, bão Chanchu đã đột ngột chuyển hướng Bắc. Theo ông, có gì kỳ lạ trong việc chuyển hướng này?

-  Bão lên hướng Bắc, thật ra không có gì kỳ lạ hết, vì các cơn bão đầu mùa ít khi vào bờ biển VN. Tại 3 bản đồ các cơn bão ở vùng Thái Bình Dương 3 năm qua (2003-2005) mà tôi gửi kèm cho thấy điều đó. Hằng năm có khoảng 30 trận bão ở vùng tây bắc Thái Bình Dương nhưng chỉ có 3 - 4 cơn bão vào bờ biển VN. Đa số các bão ngoặt lên hướng Bắc vì ảnh hưởng khối áp cao bán vĩnh cửu ngoài khơi và lực Coriolis do quả đất xoay. Đường đi của bão chỉ thay đổi khi nó bị tác động mạnh bởi các yếu tố khác, như gió mùa Đông Bắc chẳng hạn. Trường hợp bão Chanchu cũng vậy, ngay khi mới hình thành ngày 8.5, các dự báo đều cho nó đi hướng Bắc hoặc Bắc - Tây Bắc nhưng vì ảnh hưởng đợt gió mùa Đông Bắc (khối không khí lạnh áp cao) nên nó tạm "bị ép" đi về hướng Tây - Tây Bắc trong vài hôm. Khi lực này tan, bão trở lại lộ trình ban đầu là hướng Bắc. Cho nên, bão Chanchu đổi hướng Bắc, không có gì kỳ lạ. Chuyện kỳ lạ là nếu cơn bão này thật sự đổ bộ VN vào tháng 5, vì mùa bão ở miền Trung thường chỉ diễn ra từ tháng 8 đến tháng 11 hằng năm. "Tháng bảy, nước nhảy lên bờ", ông cha ta thường nói.

* TS có thể giới thiệu sơ nét về trang vnbaolut.com?

- Năm 1999-2000 về thăm quê, tôi đã chứng kiến nhiều cảnh thương tâm do bão lụt gây ra ở miền Trung. Trở lại Mỹ, tôi lập website này để chia sẻ thông tin với đồng nghiệp và bà con trong nước. Các cơ quan khí tượng quốc tế dùng các phương tiện như satellite, computers và mô hình để làm dự báo, không những mô hình vùng Thái Bình Dương mà toàn cầu. Hằng ngày,  tôi lấy các dữ kiện này để chạy mô hình MM5 để làm dự báo chi tiết cho hơn 60 địa điểm ở VN. Các mô hình có thể dự báo trước 3 - 5 ngày trong khi VN vì thiếu phương tiện nên chỉ làm dự báo 24 giờ nên chúng gần với thông báo hơn là dự báo.

Tôi được biết, các làng đánh cá ở VN ít có máy tính nối mạng internet. Theo tôi, các ngư dân có thể nhờ thân nhân ở thành phố như Đà Nẵng, Hội An, TP.HCM... mỗi khi có tin báo bão thì vào mạng vnbaolut.com theo dõi, gọi về cho gia đình họ thông báo ra ngoài biển bằng ICOM. Công việc này không khó khăn và cũng không tốn kém bao nhiêu. Rút kinh nghiệm của Chanchu, từ nay, trang web của tôi sẽ có các dự báo lộ trình bão của Hải quân Mỹ, Nhật, Hồng Kông và Philippines.

Nguồn: thanhnien.com.vn, 29/05/2006

Xem Thêm

Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Quảng Ngãi: Tổ chức Hội nghị tuyên truyền cho trí thức
Chiều 9/5, tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm tỉnh Quảng Ngãi, Liên hiệp hội tỉnh đã phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh uỷ tổ chức Hội nghị thông tin, tuyên truyền cho đội ngũ trí thức và Hội viên của Câu lạc bộ Lê Trung Đình tỉnh Quảng Ngãi với chủ đề “Tình hình Biển Đông gần đây và chính sách của Việt Nam”.
Đắk Lắk: Hội nghị phản biện Dự thảo Nghị quyết về bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở
Sáng ngày 27/5/2025, tại trụ sở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đắk Lắk (Liên hiệp hội) đã diễn ra Hội nghị phản biện và góp ý đối với Dự thảo Nghị quyết của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh Đắk Lắk về việc quyết định các biện pháp bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Phát động Chiến dịch phục hồi rừng “Rừng xanh lên 2025” tại Sơn La
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Đa dạng sinh học 22/5 và Ngày Môi trường Thế giới 05/06, ngày 25/5, Liên Hiệp Hội Việt Nam (LHHVN) đã phối hợp cùng Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature), Hạt Kiểm lâm Vân Hồ, Trung tâm Nghiên cứu Sáng kiến Phát triển cộng đồng (RIC) và chính quyền địa phương phát động trồng hơn 18.000 cây bản địa tại hai xã Song Khủa và Suối Bàng, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.
VinFuture 2025 nhận 1.705 đề cử toàn cầu – tăng 12 lần số đối tác đề cử sau 5 mùa giải
Giải thưởng Khoa học Công nghệ toàn cầu VinFuture đã chính thức khép lại vòng đề cử cho mùa giải thứ 5 với 1.705 hồ sơ đến từ khắp nơi trên thế giới. Đặc biệt, số lượng đối tác đề cử chính thức của Giải thưởng đã tăng trưởng vượt bậc, đạt 14.772 đối tác.
Hỗ trợ thực hiện các giải pháp bảo tồn và phục hồi rừng tự nhiên gắn với cải thiện sinh kế bền vững
Dự án Hỗ trợ phục hồi rừng tại huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình do Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên Việt là Chủ dự án với mục tiêu hỗ trợ việc thực hiện các giải pháp bảo tồn và phục hồi rừng tự nhiên gắn với cải thiện sinh kế bền vững cho cộng đồng.
Vĩnh Long: Tập huấn nâng cao nhận thức về ứng phó khí hậu gắn với kinh tế xanh
Sáng ngày 23/05, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Vĩnh Long (Liên hiệp hội) phối hợp với Chi cục Môi trường và Kiểm lâm – Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh, Đảng ủy, UBND xã Thuận Thới, Hợp tác Xã Thuận Thới tổ chức Hội nghị “Tập huấn tuyên truyền nâng cao nhận thức về công tác, ứng phó khí hậu gắn với kinh tế xanh”.
Liên hiệp hội Hà Tĩnh: 30 năm một chặng đường phát triển
Kể từ khi mới thành lập đến nay, hệ thống tổ chức của Liên hiệp hội tỉnh Hà Tĩnh không ngừng được bổ sung, kiện toàn và phát triển. Bên cạnh việc xây dựng và phát triển tổ chức, Liên hiệp hội đã bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị của từng thời kỳ, khắc phục thách thức, nắm bắt cơ hội để tạo động lực vươn lên.
Đoàn đại biểu VUSTA viếng đồng chí Trần Đức Lương, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Chiều ngày 24/5/2025, đoàn đại biểu Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam do TSKH. Phan Xuân Dũng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam làm trưởng đoàn đã tới kính viếng đồng chí Trần Đức Lương, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Thanh Hoá: Tập huấn Bình dân học vụ số cho cán bộ, hội viên
Ngày 22/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa tổ chức Hội nghị tập huấn về Công nghệ số ứng dụng trong sản xuất và đời sống (Bình dân học vụ số) cho gần 200 cán bộ, hội viên của các hội thành viên, trung tâm trực thuộc, đơn vị liên kết trong hệ thống Liên hiệp hội.