Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 03/11/2006 14:30 (GMT+7)

Bạn biết gì về nhà hóa học vĩ đại MENĐELEEP

Định luật tuần hoàn và hệ thống tuần hoàn là cống hiến quan trọng nhất của Đ.I.Menđeleep trong sự phát triển khoa học tự nhiên. Nhưng đó chỉ là một phần trong di sản sáng tạo to lớn của nhà bác học. Toàn bộ sáng tạo của ông gồm 25 tập sách dày là một bộ bách khoa toàn thư thực thụ.

Menđeleep hệ thống hóa những tri thức tản mạn về hiện tượng đồng hình và điều đó đã có tác dụng phát triển hóa địa. ông phát hiện nhiệt độ sôi, tới hạn trên nhiệt độ này chất không thể tồn tại ở trạng thái lỏng, ông xây dựng thuyết hydrat về dung dịch và do đó xứng đáng được coi là nhà hóa lý xuất sắc. Khi tiến hành nghiên cứu sâu sắc về tính chất các khí loãng ông đã chứng tỏ là một nhà vật lý thực nghiệm xuất sắc. Menđeleep đề xuất thuyết nguồn gốc vô cơ của dầu mỏ, thuyết này cho đến nay đã được nhiều người ủng hộ. Nghiên cứu quá trình chế thuốc súng không khói; nghiên cứu sự du hành trên những tầng cao của khí quyển, khí tượng, ông là nhà kỹ thuật đo lường hoàn thiện. Khi là người lãnh đạo Viện đo lường trung ương ông đã có nhiều đóng góp để phát triển kỹ thuật đo lường. Nhờ những cống hiến khoa học của mình, Menđeleep được bầu làm viện sĩ của hơn 50 Viện Hàn lâm và Hội Khoa học nhiều nước trên thế giới.

Theo lời ông, ông coi hoạt động khoa học là “Sự phục vụ đầu tiên đối với Tổ quốc”. Sự phục vụ thứ hai là hoạt động sư phạm. Menđeleep là tác giả của sách giáo khoa “cơ sở hóa học”. Khi ông còn sống, cuốn sách này trải qua 8 lần xuất bản và nhiều lần được dịch ra tiếng nước ngoài. Menđeleep giảng dạy ở nhiều trường thuộc Pêtecbua. Vào cuối đời ông viết “Trong số hàng nghìn học sinh, nhiều người hiện nay là những nhà hoạt động có tiếng ở khắp nơi và mỗi khi gặp học sinh cũ bao giờ tôi cũng nghe nói rằng tôi đã gieo hạt giống của tôi trong con người họ chứ không chỉ đơn thuần làm tròn nghĩa vụ của mình”.

“Sự phục vụ thứ ba đối với Tổ quốc, trong môi trường công nghiệp và nông nghiệp thật là đa dạng và hữu ích. Ở đây, Menđeleep tỏ ra là một người yêu nước chân chính, quan tâm đến sự phát triển và tương lai của nước Nga. Tại điền trang Boblovo của ông, Menđeleep tiến hành những thí nghiệm trồng lúa mỳ. ông nghiên cứu chi tiết các phương pháp khai thác dầu mỏ và nêu nhiều chỉ dẫn quý báu nhằm hoàn thiện công việc này. ông thường xuyên đi sâu tìm hiểu những nhu cầu sống còn của công nghiệp, thăm những công xưởng và nhà máy, khu mỏ và hầm mỏ. Uy tín của Menđeleep lớn đến mức ông thường xuyên được mời làm chuyên gia để giải quyết những vấn đề kinh tế phức tạp.

Trước khi mất không lâu ông cho xuất bản cuốn sách “Để nhận thức nước Nga”. Trong đó ông vạch ra một chương trình rộng lớn phát triển những lực lượng sản xuất của đất nước.

“Hạt giống khoa học này sẽ nẩy mầm cho mùa gặt của nhân dân”. Đó là khẩu hiệu của toàn bộ hoạt động của nhà bác học.

Menđeleep là một trong những người có trình độ văn hóa cao nhất của thời đại ông. Ông quan tâm sâu sắc đến văn học và nghệ thuật, xây dựng một bộ sưu tầm khổng lồ phiên bản tranh của các hoạ sĩ thuộc nhiều nước và nhiều dân tộc. Những nhà hoạt động văn hóa xuất sắc thường gặp nhau ở nhà ông.

Nguồn: Tạp chí Hóa học và ứng dụng, số 7/2006, trang 9.

Xem Thêm

Nữ tiến sĩ Tây học đầu tiên của Việt Nam
Người phụ nữ này là nữ tiến sĩ Tây học đầu tiên của Việt Nam. Tên tuổi của bà từng nổi đình nổi đám, thậm chí cánh mày râu trước khi gặp cũng phải chuẩn bị lời ăn tiếng nói cẩn thận.
Tôn vinh và tri ân một nghề cao quý nhất
Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 hằng năm là dịp để toàn xã hội tôn vinh và tri ân những người thầy, người cô đã tận tụy cống hiến cho sự nghiệp trồng người. Đây không chỉ là ngày lễ ý nghĩa trong ngành giáo dục mà còn mang tính nhân văn sâu sắc, gắn kết tinh thần “tôn sư trọng đạo” - truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
GS.TSKH Nguyễn Đức Cương: Khoa học phải luôn mở rộng hợp tác và học hỏi
GS.TSKH Nguyễn Đức Cương, một trong những nhà khoa học hàng đầu về hàng không - vũ trụ của Việt Nam, đã có hơn nửa thế kỷ cống hiến cho ngành khoa học kỹ thuật hàng không vũ trụ. Không chỉ là người đặt nền móng cho các sản phẩm bay tiết kiệm chi phí cho Việt Nam, ông còn là người thầy tâm huyết, truyền cảm hứng và kiến thức cho nhiều thế hệ trẻ…

Tin mới

Hà Giang: Tổng kết hoạt động năm 2024 triển khai nhiệm vụ năm 2025
Ngày 16/01, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) tỉnh Hà Giang đã tổ chức hội nghị Ban chấp hành (BCH) Liên hiệp hội nhằm tổng kết hoạt động năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025; tham dự hội nghị có đại diện Ban Dân vận Tỉnh uỷ, một số sở, ngành, hội thành viên Liên hiệp hội tỉnh.
TSKH Nghiêm Vũ Khải: Thách thức lớn của Nghị quyết 57-NQ/TW là thể chế, hạ tầng và nhân lực
Nếu không có một cuộc cách mạng thực sự về khoa học và công nghệ, chúng ta sẽ không thể vượt qua tình trạng tụt hậu. Điều này đòi hỏi sự đầu tư bài bản, định hướng rõ ràng và cam kết lâu dài từ cả hệ thống chính trị, các doanh nghiệp và cộng đồng khoa học.
Gặp mặt cán bộ hưu trí Xuân Ất Tỵ 2025
Ngày 15/1, tại Hà Nội, Liên hiệp Hội Việt Nam (LHHVN) đã tổ chức buổi gặp mặt cán bộ hưu trí Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là hoạt động thường niên của LHHVN nhằm bày tỏ sự quan tâm cũng như lòng tri ân sâu sắc của lãnh đạo, người lao động cơ quan LHHVN đối với các thế hệ đi trước.
Viết tiếp hành trình trao gửi yêu thương
Trong những năm qua, VUSTA luôn chú trọng thực hiện các hoạt động thiện nguyện, góp phần thực hiện an sinh xã hội. Năm 2024 đã đánh dấu đậm nét những nỗ lực không ngừng nghỉ của VUSTA trong các hoạt động vì cộng đồng. Ngay đầu Năm mới 2025, VUSTA thực hiện chương trình thiện nguyện và xây dựng nông thôn mới, viết tiếp hành trình trao gửi yêu thương tại tỉnh Cao Bằng.
Trà Vinh: 7 nhiệm vụ đặt ra cho công tác thi đua, khen thưởng năm 2025
Công tác thi đua, khen thưởng có vị trí, vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, là biện pháp để tố chức thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Thông qua việc tổ chức các phong trào thi đua nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của các tập thể, cá nhân, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao.
Chủ tịch Phan Xuân Dũng thăm, chúc Tết Nguyên đán Ất tỵ 2025 tại tỉnh Ninh Thuận
Sáng ngày 13/01/2025, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (LHHVN), đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận đã đến thăm, tặng quà các gia đình chính sách, hộ nghèo trên địa bàn các huyện Thuận Nam, Ninh Phước, Ninh Sơn và Bác Ái, tỉnh Ninh Thuận nhân dịp Năm mới và Tết Nguyên đán Ất tỵ 2025.