Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 02/10/2009 23:24 (GMT+7)

Tiến bộ trong điều trị nhũn não món quà cho người cao tuổi

Tai biến mạch máu não thường gặp ở người cao tuổi

Tai biến mạch máu não là tình trạng cung cấp máu nuôi cho một phần của não bị gián đoạn, làm tế bào não bị huỷ hoại (chết đi), sau đó hoạt động của cơ thể và khả năng tư duy sẽ mất đi. Bệnh tai biến mạch máu não có thể gặp bất kỳ ở lứa tuổi nào nhưng chiếm tỷ lệ cao nhất ở người cao tuổi, 75% các trường hợp xảy ra ở tuổi trên 65. Sau 50 tuổi, cứ mỗi 10 năm, nguy cơ tai biến mạch máu não tăng gấp đôi. Đây có thể xem là một bệnh do tích tụ của tuổi già, tuổi càng cao thì khả năng bị tai biến càng nhiều. Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến tử vong, tuổi càng cao, tỉ lệ tử vong càng nhiều.

Nhóm các yếu tố nguy cơ kiểm soát được

- Tăng huyết áp: tăng huyết áp là một yếu tố nguy cơ quan trọng, ảnh hưởng đến thành động mạch (thành động mạch mỏng đi, hẹp lại làm ngăn cản dòng chảy, rối loạn chức năng nội mạc mạch máu; thành động mạch yếu dễ tạo ra các phình mạch, dễ phát triển mảng xơ vữa. nguy cơ cao tạo thành cục máu đông gây bít tắc, sự tích tụ mỡ ở thành mạch).

- Bệnh lý tim mạch: phát triển những mảng xơ vữa ở thành động mạch não (kết hợp với hình thành cục máu đông do tình trạng rối loạn nhịp tim, bệnh mạch vành, suy tim…)

- Hút thuốc lá: làm tăng nguy cơ tạo thành mảng xơ vữa, tăng sự đông máu. Nicotin trong thuốc lá làm co thắt mạch máu. Ngừng hút thuốc lá là một lựa chọn thông minh cho những người có nguy cơ.

- Cơn thiếu máu não thoáng qua: đây là một tình trạng cấp cứu, nếu không điều trị nguyên nhân gây ra sẽ có khả năng bị tai biến đến 20% trong vòng 90 ngày.

- Đái tháo đường: đái tháo đường kiểm soát kém làm tăng tuần suất và độ nặng của xơ vữa động mạch, tăng đông máu. Đái tháo đường cũng hay đi kèm với béo phì và tăng huyết áp.

- Rối loạn về máu: đó là tình trạng rối loạn về đông và chảy máu (đa hồng cầu, thiếu máu hồng cầu liềm…).

- Dùng chất kích thích (amphetamin, cocain), thuốc ngừa thai (đặc biệt trên người hút thuốc lá).

Có hai loại tai biến mạch máu não: tai biến thiếu máu (gọi là nhũn não, chiếm 80%) và tai biến xuất huyết. Loại đầu này xảy ra do mạch máu cung cấp cho mô não bị tắc hoặc do tình trạng giảm huyết áp toàn thân (rất ít gặp). Riêng tình trạng tắc mạch máu não thường có hai tình huống: cục máu đông hình thành tại mạch máu não do tình trạng xơ vữa động mạch (giống trong nhồi máu cơ tim) và cục máu đông từ nơi khác chạy đến làm tắc mạch máu. Tai biến xuất huyết là do mạch máu não bị vỡ, gồm xuất huyết nội sọ và xuất huyết dưới màng cứng.

Có hai nhóm yếu tố nguy cơ gây tai biến mạch máu não. Nhóm không kiểm soát được: tuổi và tiền sử gia đình bị tai biến mạch máu não; nhóm có thể kiểm mạch máu não. Những tiến bộ trong điều trị nhóm não trong tai biến mạch máu não, nhũn não chiếm số lượng lớn, trong đó vai trò của cục máu đông rất quan trọng nên người ta tập trung vào nghiên cứu, cải tiến kỹ thuật điều trị nhằm giảm tỉ lệ tử vong và di chứng về sau. Điều trị cổ điển là điều trị triệu chứng, kiểm soát yếu tố nguy cơ và hạn chế tối đa di chứng. Điều quan trọng là trong tình trạng tắc mạch máu não, không thể giải quyết y như tắc mạch vành (thực hiện tái tưới máu mạch vành).

Dùng thuốc tiêu sợi huyết để phá huỷ cục máu đông

Khuyến cáo phòng ngừa tai biến mạch máu não

- Theo chế độ ăn khoẻ mạnh ít mỡ, muối, nhiều rau xanh…

- Không hút thuốc lá.

- Kiểm soát cân nặng (tương xứng với chiều cao).

- Tập thể dục đều đặn mỗi ngày.

- Theo dõi huyết áp và thử cholesterol định kỳ nếu có nguy cơ.

- Phụ nữ có nguy cơ cao thì không dùng thuốc ngừa thai (loại uống).

- Kiểm soát đường huyết ở người đái tháo đường.

- Uống aspirin liều thấp và thuốc giảm mỡ máu nhóm statin ở người có nguy cơ.

Hiện nay, các trung tâm điều trị lớn ở Việt nam đã bắt đầu áp dụng phương pháp điều trị này cho bệnh nhân nhũn não. Riêng tại TPHCM có chương trình liên kết các trung tâm đột quị để điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết. Người ta tiêm thuốc tiêu sợi huyết vào tĩnh mạch nhằm phá huỷ cục máu đông gây bít tắc lòng mạch máu não. Kết quả mang lại rất ngoạm mục: cục máu đông tan đi và lưu thông mạch máu được tái lập, mô não được cung cấp máu trở lại. Nếu điều trị thành công, bệnh nhân hồi phục nhanh và không để lại di chứng (hoặc di chứng rất nhẹ). Tuy nhiên, phương pháp này rất khó áp dụng vì yêu cầu về “thời gian vàng”, bệnh nhân phải đến để dùng thuốc trong vòng 3 - 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng (tuỳ cục máu đông ở tĩnh mạch hay động mạch) và có nhiều chống chỉ định do tác dụng phụ của thuốc. Chính vì vậy nên dù triển khai phương pháp này ở TPHCM khoảng 2 - 3 năm nay nhưng số lượng bệnh nhân nhũn não được dùng thuốc rất ít (không đến 3%).

Phá cục máu đông bằng phương pháp cơ học

Đây là một phương pháp mới được thế giới áp dụng từ đầu năm 2008 và ở TPHCM chuẩn bị áp dụng; nếu áp dụng được, Việt Nam là nơi đầu tiên ở Đông Nam Á thực hiện kỹ thuật tiên tiến này. Phương pháp này chỉ áp dụng ở những nơi có máy chụp mạch máu xoá nền (DSA): người ta khảo sát nơi mạch máu não bị tắc để đưa dụng cụ vào lấy cục máu đông nhằm đưa lưu thông máu trở lại bình thường. đã có hai cuộc hội thảo ở Hà Nội và TPHCM vào giữa năm 2008. Hệ thống hút cục máu đông có tên là Penumbra gồm 3 bộ phận: ống thông hút máu đông, dây phá cục máu đông, và máy hút áp lực âm. Sau khi cục máu đông được hút xong, mạch máu não sẽ được chụp hình để đánh giá mức độ tái lưu thông, nếu máu được tái lưu thông thì mô não sẽ được cung cấp máu trở lại và các triệu chứng sẽ hồi phục một cách nhanh chóng. Thiết bị Penumbra đã được FDA (Hoa Kỳ) công nhận độ an toàn và hiệu quả từ tháng 12 – 2007. Ưu điểm của các ứng dụng cơ học này cho phép điều trị cho bệnh nhân nhũn não đến muộn trong vòng 8 giờ đầu (mở rộng khoảng thời gian điều trị so với phương pháp dùng thuốc tiêu huyết khối).

Xem Thêm

An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Hà Giang: Góp ý dự thảo sửa đổi Luật Chất lượng sản phẩm
Ngày 13/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật (Liên hiệp hội) tỉnh đã tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (CLSPHH). Tham dự hội thảo có lãnh đạo đại diện các Sở, ban ngành của tỉnh, các hội thành viên Liên hiệp hộivà các chuyên gia TVPB.
Đại hội thi đua yêu nước Liên hiệp Hội Việt Nam lần thứ V
Đây là sự kiện chính trị quan trọng và có ý nghĩa sâu sắc trong công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam), là ngày hội tôn vinh điển hình tiên tiến các tập thể, cá nhân nhà khoa học trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam đã nỗ lực phấn đấu, đóng góp cho công tác hội và sự nghiệp KH&CN nước nhà.
THI ĐUA LÀ YÊU NƯỚC!
Năm 2025 không chỉ đánh dấu nhiều ngày lễ trọng đại của đất nước, mà còn là mốc son đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.
Thảo luận, đề xuất các giải pháp phát triển hạ tầng xanh hướng tới xây dựng đô thị bền vững
Ngày 6/6, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Tổng Hội Xây dựng Việt Nam tổ chức Hội thảo Phát triển hạ tầng xanh hướng tới xây dựng đô thị bền vững. Các chuyên gia, nhà khoa học tại hội thảo đã làm rõ vai trò và nhu cầu cấp thiết của phát triển hạ tầng xanh, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp về chính sách và công nghệ.