Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 28/03/2006 16:13 (GMT+7)

Món ăn-bài thuốc chữa lẹo mắt, chắp mắt

Lẹo mắt

Lẹo mắt là chứng viêm cấp tính, do một loại tụ cầu khuẩn xâm nhập vào tuyến chân lông mi (Maibomian gland) gây nên. Khi lẹo mới mọc, mi mắt sưng nhẹ, hơi đỏ, ngứa, đau, tiếp đó ở chỗ đau nổi lên một khối rắn to cỡ hạt gạo. Lẹo thường mọc ở ngay bờ mi, dính chặt vào da mi, sau 3-4 ngày lẹo mưng mủ và vỡ. Lẹo rất hay tái phát, lan từ mi này sang mi khác, có khi sưng to cả mi mắt và gây ứ phù màng tiếp hợp.

Nếu lẹo mọc ở phía trong mi, thường là do viêm tuyến sụn mi, nhìn phía ngoài thấy có một cục đỏ, đau, lật mi ra thấy có một khối mủ, bọc trong một bao xơ.
Nếu lẹo mọc ở góc trong gần vùng lệ đạo, viêm tấy, có nhiều mủ thì phải cảnh giác vì vùng này gần tĩnh mạch xoang hang có thể gây nhiễm khuẩn máu.
Theo Đông y, lẹo mắt chủ yếu do phong nhiệt bên ngoài thâm nhập vào cơ thể, hoặc do ăn quá nhiều các thứ cay nóng, khiến cho hỏa độc uất kết ở tỳ vị mà gây nên bệnh.
Lẹo tuy là một chứng bệnh nhiễm khuẩn, nhưng khi bệnh mới phát, nếu điều trị kịp thời (hoặc châm ngay huyệt phế du), hạt lẹo có thể không mưng mủ và tự tiêu. Như vậy, khi âm dương cân bằng lại (các chức năng của cơ thể được điều hòa lại), bệnh có thể sẽ bị đẩy lùi.

Kinh nghiệm trong Đông y cho thấy, sử dụng các loại thực phẩm và dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu thũng và tả hỏa để chữa trị thường có kết quả rất tốt. Dưới đây là một số món ăn và bài thuốc cụ thể:

Bài 1: Dùng 2 thìa canh bột vừng đen hòa vào một cốc sữa đậu nành đã đun sôi, sau đó lại hòa thêm 1 thìa canh mật ong vào uống. Mỗi ngày uống 1 lần sau khi ăn điểm tâm buổi sáng.

Bài 2: Kim ngân hoa, bồ công anh, cúc hoa mỗi vị 20g. Tất cả cho vào nồi, đổ ngập nước, đun sôi, giữ nhỏ lửa trong 15 phút, chắt lấy nước đầu. Lại đổ nước vào nồi, sắc như lần trước lấy nước thứ hai. Trộn 2 nước với nhau, chia thành 3 lần uống trong ngày. Trường hợp bệnh phát nặng, đau nhức nhiều, kèm theo các chứng trạng toàn thân như phát sốt, sợ rét, miệng khát thích uống nước, đại tiện táo, mạch sác,... thì phải dùng bài thuốc sau:

Bài 3: Kim ngân hoa, liên kiều, bồ công anh, gai bồ kết mỗi vị 15g; phòng phong 12g; bạch chỉ 10g; xuyên khung 8g, cam thảo 6g. Sắc và uống giống như bài 2.

Chắp mắt

Chắp là chứng viêm mạn tính, do tuyến sụn mi bị nghẽn tắc gây nên. Bệnh hay tái phát, người lớn và trẻ em đều có thể bị mắc. Khi sờ nắn bên ngoài mi mắt thấy có một hoặc vài hạt nhỏ cỡ hạt gạo hoặc hạt đỗ, rắn, ranh giới rõ ràng và không di động theo da, đó là bị lên chắp. Nếu chắp nằm trên sụn mi, lật mi lên không nhìn thấy, nhưng sờ ngoài mi sẽ thấy một khối tròn rắn, không sưng, không đỏ, không đau, ấn vào cũng không đau hoặc chỉ có cảm giác hơi nằng nặng và không mưng mủ (trừ trường hợp chắp bị viêm nhiễm). Nếu chắp nằm dưới kết mạc, lật mi sẽ thấy một khối nhỏ màu vàng hoặc màu xám, khối chắp cọ xát lên giác mạc khiến người bệnh có cảm giác như bị dị vật lọt vào mắt.

Theo Đông y, nguyên nhân của bệnh chắp là do tỳ vị vận hóa thất thường (hệ tiêu hóa bị rối loạn, cản trở sự hấp thụ các chất dinh dưỡng) hoặc do thường ngày ăn quá nhiều các thứ hậu vị cay nóng, khiến cho thấp nhiệt ngưng tụ lại, làm nghẽn tắc mạch lạc mà gây nên bệnh. Phép chữa chủ yếu sử dụng các vị thuốc có tác dụng thanh nhiệt, trừ thấp, hóa đàm và tán kết. Cụ thể, có thể sử dụng một trong các bài thuốc sau:
Bài 1: Huyền sâm, thổ phục linh mỗi vị 15g; hạ khô thảo 12g; bán hạ chế 10g; trần bì, cam thảo mỗi vị 6g; bối mẫu 8g. Tất cả cho vào nồi, đổ ngập nước, sau khi sôi tiếp tục đun nhỏ lửa trong 20 phút, chắt lấy nước đầu. Lại đổ nước vào nồi, sắc như lần trước lấy nước thứ hai. Trộn 2 nước với nhau, chia thành 3 lần uống trong ngày.

Bài 2: Hải đới (côn bố) 15g, bán hạ chế 10g, trần bì 6g, bạch cương tàm (sao vàng) 6g. Sắc và uống giống như bài trên.

Chú ý: Khi bị lẹo hoặc chắp mắt cần kiêng những thứ có tính kích thích như rượu, thuốc lá, hành, tỏi, ớt, hẹ, kinh giới...

Không ăn những thức ăn có tính nhiệt như thịt dê, thịt chó, thủ lợn...

Để giúp bệnh mau chóng hồi phục, nên hạn chế cả các món thủy sản và hải sản.

Nguồn: Sức khoẻ & Đời sống số 931, ngày11/03/2006

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Chủ tịch VUSTA Phan Xuân Dũng dự Lễ kỷ niệm 50 năm thành lập Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam
Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam được thành lập ngay sau giải phóng năm 1975. Trong suốt 50 năm qua, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho hoạt động tư vấn chính sách đối với các vấn đề trọng đại của đất nước. Gần đây nhất là phản biện trong góp ý văn kiện Đại hội XIII và XIV của Đảng, các đề án tăng trưởng xanh, đường sắt cao tốc, quy hoạch vùng và dự thảo nhiều chính sách kinh tế quan trọng...
Lãnh đạo VUSTA tham dự Hội nghị IAS 2025
Đoàn công tác của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) do PGS.TS Phạm Ngọc Linh, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy, Phó Chủ tịch VUSTA, Giám đốc Ban Quản lý dự án Quỹ Toàn cầu - VUSTA về phòng, chống HIV/AIDS làm trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị Khoa học quốc tế về phòng, chống HIV/AIDS 2025 (Hội nghị IAS 2025) tại Rwanda từ ngày 12/7 đến ngày 17/7/2025.
Thắp nến tri ân nhân Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh Liệt sĩ
Ngày 24/7, nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947–27/7/2025), Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam phối hợp cùng Đoàn Thanh niên Hội Nhà báo Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trang trọng tổ chức Chương trình “Thắp nến tri ân” tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Mai Dịch (Cầu Giấy, Hà Nội).
Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh
Đại hội Đảng bộ Liên hiệp Hội Việt Nam (VUSTA) nhiệm kỳ 2025–2030 được tổ chức thành công vào sáng ngày 21/7. Tại Đại hội, đại diện Đoàn Thanh niên VUSTA đã có bài phát biểu chúc mừng đại hội. Bí thư Đoàn Thanh niên Lê Thị Thủy khẳng định: “Tuổi trẻ VUSTA tự hào được rèn luyện, trưởng thành dưới cờ Đảng quang vinh và luôn xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc đổi mới đất nước”.