Kế hoạch lớn về khu hệ vi khuẩn và những bí mật của sự tiêu hóa – Quần thể vùng bụng

Các vi khuẩn Lactobacillus, Streptococcus, Enterobacreria, Peptococcus... chúng có số lượng trên 100.000 tỷ và sống trong ống tiêu hóa của chúng ta. Các vi khuẩn tạo nên khu hệ vi sinh vật của vùng bụng của chúng ta là gấp 10 lần hoặc nhiều hơn tổng số các tế bào mà chúng tạo thành cơ thể con người. Dù không hề biết, 1 người trưởng thành mang trên cơ thể mình 1 kg các vi sinh vật đó. Phần lớn chúng sống trong kết tràng, đại tràng một cách thường xuyên: Đó là những sinh vật thường trú. Hàng tỷ vi sinh vật khác vận chuyển quá cảnh hàng ngày vào cơ thể chúng ta với thức ăn.

Mặc dù vi khuẩn thường đi đôi với bệnh tật, nhưng quần thể vi sinh vật đó là cần thiết đối với đời sống của chúng ta. Các loài vi khuẩn mà chúng sống trong cơ thể chúng ta hoàn thành hai chức năng chủ yếu. Chúng chịu trách nhiệm một phần sự tiêu hóa bằng cách biến đổi các thức ăn thành các chất dinh dưỡng: Chúng ăn những thức ăn thừa và sản sinh ra các axit béo và các vitamin có lợi cho cơ thể chúng ta... Chúng cũng tạo thành một hàng rào chống lại các vi sinh vật có tiềm năng nguy hiểm mà chúng ta ăn vào cùng các thức ăn. Các vi khuẩn tốt đó là một mắt xích chủ yếu của hệ miễn dịch của chúng ta. Bởi vì còn hơn cả da, hệ tiêu hóa tiếp xúc với thế giới bên ngoài với những hiểm nguy của nó. Nếu như toàn bộ biểu bì của chúng ta có diện tích gần 2m ²thì 9 mét chiều dài của các loại ruột của chúng ta khi trải ra, có một diện tích bằng hai cái sân tenis (400 m ²)! Hơn nữa, hệ thống đó chứa phần lớn các tế bào miễn dịch của chúng ta. Một số loài vi khuẩn có thể hạn chế tác động độc hại của những mầm vi khuẩn xấu. Một số loài vi khuẩn khác không cho chúng tích tụ trong cơ thể nhờ những chất kháng khuẩn. Chẳng hạn độ toan của các vi khuẩn Lactobacillus làm hạ thấp độ pH của kết tràng, điều này làm giới hạn sự sinh trưởng của các vi sinh vật có hại. Ngoài ra, một số loài vi khuẩn làm tăng cường các tế bào chủ yếu của hệ miễn dịch, những sát nhân tự nhiên. Những nghiên cứu thực hiện trên các lực sĩ đã chứng minh rằng các tế bào giảm đi trong thời hạn mười giờ sau những cố gắng thể lực; tuy nhiên sự giảm sút sức hệ miễn dịch có thể tránh được bằng cách đưa vào cơ thể các vi khuẩn thông qua việc ăn uống.

Như vậy, tất cả các vi khuẩn đó đã tham gia vào sự hoạt động tốt của cơ thể chúng ta. Kẻ thù của chúng: Các kháng sinh phá hủy một cách mù quáng các vi khuẩn gây bệnh và cả các vi khuẩn khác. Sau đó cần phải hai đến ba tuần lễ quần thể vi khuẩn của chúng ta phục hồi, thời kỳ sau điều này khu hệ vi khuẩn nhạy cảm hơn đối với các bệnh. Thực sự là một vòng luẩn quẩn.

Cũng có những loài vi khuẩn xấu gây bệnh: Viêm dạ dày - ruột, ung thư, bệnh Crohn (viêm mãn tính hệ tiêu hóa). Các nhà nghiên cứu vừa mới cho biết sự có mặt của một loài vi khuẩn cùng họ với vi khuẩn gây bệnh lao là Mycobacteriumparatuberculosis mà nó có thể là một trong những yếu tố gây ra bệnh.

Hiện nay, có gần 20% các vi khuẩn của đường ruột chúng ta đã được nghiên cứu trong phòng thí nghiệm “Sinh hóa học phân tử đã cho phép những tiến bộ lớn trong mười năm gần đây”, nhà nghiên cứu về sinh thái học và sinh lý học hệ sinh học của Viện Inra là Gérard Corthier đã nói như vậy. Và ông cũng nói: “Nhưng các phương pháp nghiên cứu còn phức tạp, nên cần thời gian để phát hiện bản chất và vai trò chính xác của từng vi khuẩn”. Vì thế, chỉ vào mùa hè năm ngoái (2005) một nhóm nghiên cứu của Viện Inra vừa mới tìm ra được trình tự bộ gen của vi khuẩn Lacto bacillus bulgaricus một trong hai vi khuẩn tạo ra sữa chua.

Tuy nhiên, một sự thật: Chúng ta phân biệt tất cả các họ của các vi khuẩn sau đây. Nhiều nhất là Clostridium coccides và Clostridium leptum được gọi là những vi khuẩn trội; các vi khuẩn khác là các bacteroide và các bifidus, bị lấn át. Đó là bốn họ vi khuẩn. Nhưng các loài vi khuẩn (một nghìn tất cả) khác biệt rất nhiều giữa người này và người khác: “Hai người có cùng một loại thức ăn, rất hiếm có cùng chung những loài vi khuẩn”, Gerard Cothier giải thích. Thành phần của “cư dân” nhỏ bên trong chúng ta, trên thực tế là rất cá nhân. Mỗi cá nhân có một hỗn hợp nhỏ của riêng mình về các vi khuẩn. Nó thay đổi rất ít trong suốt cuộc đời. Như vậy, không có khu hệ vi khuẩn tốt hay xấu, nhưng có một sự cân bằng riêng cho mỗi người để có một sức khỏe tốt. Khi mới sinh ra, trẻ sơ sinh không có vi khuẩn trong ống tiêu hóa của nó. Trong quá trình hai tháng đầu tiên, một khu hệ vi khuẩn đường ruột được hình thành. Nó phải mất hơn hai năm để ổn định. Trong quãng thời gian đó, môi trường và chế độ ăn là quyết định.

Một đứa bé được sinh ra bằng cách mổ tử cung không có cùng một khu hệ vi khuẩn với một đứa bé được sinh ra qua đường âm đạo, bởi vì qua sự tiếp xúc bằng miệng của đứa trẻ sơ sinh với khu hệ vi khuẩn của âm đạo người mẹ mà những vi khuẩn đầu tiên thiết lập trong cơ thể đứa bé. Việc bú sữa mẹ, phong phú hơn loài vi khuẩn bifidus, tạo điều kiện cho sự có mặt và sự phát triển của loài vi khuẩn đó hơn là đối với sữa tổng hợp. Ở tuổi trưởng thành, thức ăn là một yếu tố của một sự cân bằng tốt của khu hệ vi khuẩn đường ruột. Khi già đi, khu hệ vi khuẩn đường ruột phức tạp hơn và người ta thấy xuất hiện ở những người lớn tuổi những loài vi khuẩn mới.

Trong những năm gần đây, việc nghiên cứu đã hoàn thiện các probiotic là những loại thức ăn mà trong đó người ta đưa những vi khuẩn có tác động dương tính đối với sức khỏe. Trên mô hình sữa chua (yaourt), các probiotic tham gia vào sự cân bằng của khu hệ vi khuẩn đường ruột và có thể có những tác động trên hệ miễn dịch hay sự vận chuyển phân.

Sylue Auborion thừa nhận “Ngày nay chúng ta có thể chứng minh được hiệu quả tổng thể của những sản phẩm chứa các probiotic, nhưng các cơ chế tác động của chúng vẫn còn chưa biết. Gerard Cothier xác nhận: “Hiệu lực của chúng chỉ kéo dài trong thời gian mà người ta ăn sản phẩm”. Bởi vì chúng cũng không tích tụ lại trong hệ tiêu hóa. Chúng chỉ đi qua cùng các thức ăn và không làm rối loạn sự cân bằng tự nhiên của khu hệ vi khuẩn đường ruột.

Khu hệ vi khuẩn đường ruột, thế giới phức tạp đó, được tạo thành bởi những yếu tố tốt và xấu, vẫn là một lĩnh vực mở đối với khoa học. Nhiều chương trình đang được tiến hành ở nhiều nước để giải mã tổng thể các trình tự chuỗi ADN của các vi khuẩn của khu hệ vi khuẩn đường ruột. Các nhà khoa học nói đến một metagenom, mười lần quan trọng hơn bộ gen của một nhóm nghiên cứu của chúng ta. Họ hy vọng hiểu được vai trò của nó một cách chính xác. Hiện nay một nhóm nghiên cứu Trường Đại học Saint Louis (bang Misissipi Mỹ) đã phân biệt được một vi khuẩn mà nó quay vòng các chất thải cuối cùng và làm cho chúng tiêu hóa được. Các con chuột mà người ta tiêm cho chúng loài vi khuẩn đó đã to lớn hơn những con chuột không được tiêm. Một lối đi chống bệnh béo phì? Một con đường thăm dò khác là nghiên cứu được lý học khao khát. Ý tưởng tìm loại vi khuẩn mà nó khi thoái gián thức ăn sản sinh ra được các petit có khả năng tác động trên các dị ứng hoặc các bệnh khác. Từ đó, chỉ cần ăn chúng để tự chữa bệnh.

Dưới đây là những hoạt động chủ yếu của hệ tiêu hóa của chúng ta với sự tham gia của các vi khuẩn:

1. Miệng, cửa vào của chu trình

Ở đây, các men của nước bọt làm thoái gián lần đầu tiên thức ăn. Một triệu vi khuẩn lưu trú trong miệng như Streptococcus salivarius hay Streptococcus mutans chịu trách nhiệm về hàm răng và sâu răng. Những vi khuẩn có mặt trong các thức ăn chỉ đi qua và đi vào dạ dày. Pho mát chứa rất nhiều vi khuẩn, xà lách cũng có thể chứa nhiều chúng tùy theo mức độ sạch của nó. Một thìa sữa chua có thể có trên 100 triệu vi khuẩn.

2. Dạ dày, một môi trường thù địch

Đối với các vi khuẩn, dạ dày là tử địa của chúng: Quá nhiều oxy, quá nhiều độ toan. Mỗi ngày, các tuyến của dạ dày tiết ra 70 centilit các dịch ăn mòn chứa axit clohydric. Tuy vậy, các Lactobacillus và Streptococcus vẫn sống ở đó. Vi khuẩn Helicobacter pylori gây ra các loại ung thư ưa thích ở đó. Các men, pepsin và chymosin hoạt động cùng các dịch dạ dày cắt nhỏ các loại thức ăn để tạo thành một loại bột nhão những tiểu phẩm 1 mm, gọi là nhũ trấp. Sắt và vitamin B12 được hấp thụ từng phần ở đây.

3. Tuyến tụy, nhà máy sản xuất các men

Mỗi ngày tuyến tụy tiết ra khoảng 2 lít các loại dịch trong tá tràng, phần đầu tiên của ruột non. Chúng gồm các anylaza, các men cần thiết cho sự tiêu hóa và làm giảm bớt độ toan xung quanh. Song song với đó, tuyến tụy phóng thích vào máu insulin và glucagon, hai hocmon điều hòa tỷ giá đường.

4. Ruột non, trung tâm sự tiêu hóa

Các men amylaza và lipaza tiêu hóa chất bột, các loại mỡ và các protein của các loại thức ăn. Một khi được biến đổi thành những thành phần cơ bản như glucoza, các axit amin, chúng được hấp thụ bởi các vách của ruột. Các vách ruột được phủ những chất nhầy mà chúng làm tăng bề mặt và làm thuận lợi cho sự hấp thụ các chất dinh dưỡng. Vào cuối giai đoạn này, trên 90% các thức ăn đã được tiêu hóa.

Mật được gan sản sinh mỗi ngày khoảng 1 lít, được tích lũy trong túi mật, chất lỏng màu xanh lá này tham gia vào sự thoái gián các loại mỡ khi chảy vào ruột non và làm cho chúng dễ tiêu hóa hơn.

5. Khu hệ vi khuẩn bí mật của hồi tràng

Một khu hệ vi khuẩn phong phú nhất trong phần cuối này của ruột non, nằm ngay phía trước kết tràng. Có gần 100 triệu vi khuẩn trong một gam. Người ta còn chưa biết rõ bản chất và vai trò của chúng. Các men tiếp tục làm nhiệm vụ biến đổi các thức ăn thành những thành phần cơ bản như glucoza và các axit amin mà chúng được hấp thụ bởi các vách ruột non và được phóng thích vào máu.

6. Kết tràng, thiên đường của những vi khuẩn

Các vi khuẩn tăng sinh nhờ sự thiếu mặt của oxy. Người ta đếm được trên 100 tỷ trong một gam (mà gần 20% đã được biết ngày nay), tức toàn bộ nặng 1 kg! Khi ăn các loại thức ăn, chúng sản sinh ra các loại khí (như metan, hydrosunfua, chịu trách nhiệm về các chứng đầy hơi) và các vitamin (B, K...) mà chúng được hấp thụ bởi vách của kết tràng và được sử dụng bởi cơ thể.

7. Một quần thể biến động

Các vi khuẩn thực thụ của kết tràng của chúng ta sinh sản hàng ngày bằng cách chia đôi hai lần. Chúng không bằng lòng ăn những cặn bã của thức ăn: Chúng tự nuôi dưỡng một nửa bằng chính cơ thể chúng ta bằng cách hấp thụ một phần của vách kết tràng luôn luôn thay đổi mới (với một chu kỳ khoảng 5 ngày). Một khi các vi khuẩn đó đã hoàn thành công việc tiêu hóa của chúng, phân trở nên chắc lại và chuẩn bị để được thải ra ngoài.

Thời gian cần thiết để tiêu hóa một loại thức ăn là 32 giờ. Tùy theo tầm quan trọng của bữa ăn và bản chất của nó, cần phải tính thời gian đó từ 24 giờ đến 48 giờ.

8. Sẵn sàng cho sự bài xuất

Phân đi đến trực tràng, dài chừng mười lăm centimet. Ở đó, giữa hai cơ thắt, một ở bên trong và không theo ý muốn, một ở bên ngoài (hậu môn) và theo ý muốn, các thụ quan cho não biết lượng chứa khối phân để cuối cùng phát động quá trình bài xuất. Bình quân, một người lớn cho ra hàng ngày 100g phân. Một nửa của trọng lượng đó là các vi khuẩn./.