Đông y điều trị bệnh đục thủy tinh thể người cao tuổi
Theo YHCT, bệnh có tên làviên ế nội chướngthuộc bệnh củathủyluân.Ngườixưa còn căn cứ vào hình thái, màu sắc đục thủy tinh thể mà chia ra:phù ế nội chướngtương đương với đục thủy tinh thể hình đĩa trước,bạch ế hoàng tâm nội chướngtương đương với đục thủy tinh thể nhân,trầm ế nội chướngtương đương với đục thủy tinh thể hình đĩa sau. Ngoài ra còn có các tên khác nhưtán ế, sáp ế, hoạt ế, hoành ếv.v... Sách Bí truyền nhãn khoa còn ghi:Phàm bệnh mắt lúc bắt đầu nhẹ thấy như ruồi bay, mù khói nhẹ nặng dần, không đau, không ngứa, dần dần mắt mù.
Bệnh đục thủy tinh thể người cao tuổi phát triển chậm và tăng theo tuổi cho nên ngăn chặn bệnh phát triển càng sớm càng tốt.
Nguyên nhân bệnh lý
1. Can thận âm hư:Người cao tuổi, cơ thể suy yếu, can thận âm hư mắt mất sự nuôi dưỡng. Sách Nội kinh ghi:56 tuổi, can khí bắt đầu suy, chất mật giảm, mắt bắt đầu nhìn khôngrõ.Theo học thuyết tạng phủ, can khai khiếu ra mắt, mắt có khí huyết nuôi dưỡng mới nhìn thấy, thận tàng tinh, chủ con ngươi, can thận tinh huyết đầy đủ thì mắt nhìn rõ, phân biệt ngũ sắc, can thận tinh huyết không đủ thì mắt sinh bệnh chướng.
2. Tỳ khíhư nhược:Sách Nội kinh viết:Tinh khí của ngủ tụng lục phủ đều rót vào mắt là nhờ có Tỳ Vị vận hóa đưa lên, nay Tỳ khí hư nhược không vận hóa đủ tinh khí lên mắt nên mắt mờ sinh chướng.
3.Docon người lo lắng lao động quá sức Tâm dinh tổn thương hoặc do Can khí uất kết, Can huyết hư không dưỡng được mắt, sinh mắt mờ.
Tuy bệnh đục thủy tinh thể người cao tuổi chủ yếu là do Can Thận âm huyết hư nhưng cũng có người tạng vốn can dương thịnh dotính tình nóng nảy hay giận dữ, hoặc là người đàm thấp thịnh, vốn béo mập nên lúc trị bệnh cũng cần lưu ý.
Biện chứng luận trị
Trên lâm sàng thường điều trị theo các thể bệnh sau đây:
1.Can Thận âm hư:
- Triệu chứng chủ yếu:Mất nhìn mờ như có ruồi bay hay bóng của một điểm, sợi tơ đen bay lơ lửng, cảm giác mắt khô sáp kèm theo váng đầu ù tai ra mồ hôi trộm, lòng bàn chân tay nóng, lưng gối nhức mỏi, chân tay yếu. Lưỡi thon đỏ ít rêu, mạch Huyền Sác Nhược.
- Phép trị:Tư dưỡng Can Thận minh mục
- Bài thuốc:Minh mục địa hoàng hoàn
Thục địa 16g Sơn thù 10g
Hoài sơn 12g Đơn bì 12g
Bạch linh 12g Trạch tả 12g
Cúc hoa 10g Kỷ tử 10g
Đương qui 12g Bạch thược 12g
Bạch tật lê 10g Thạch quyết minh 20g
2.Tỳ thận dương hư
- Triệu chứng chủ yếu:Người mệt mỏi chán ăn, hoa mắt ruồi bay, sợ lạnh, chân tay lạnh, tự ra mồ hôi, tiểu đêm hoặc liệt dương, tiểu trong tiêu lỏng.
Lưỡi bệu rêu trắng, mạch Trầm tiểu.
- Phép trị:Ôn bổ tỳ thận minh mục
- Bài thuốc:Tứ quân hợp Hữu qui hoàn gia giảm.
Đảng sâm 12g Bạch truật 12g
Bạch linh 12g Chích thảo 4g
Lộc nhung cao 6g Tiên mao 10g
Tiên linh tỳ 8g Nhục quế 3g
Chế phụ phiến 8g Đỗ trọng 12g
Sơn dược 12g Hoàng kỳ 16g
Kỷ tử 10g Đương qui 12g
Thục địa 16g Ngũ vị tử 3g
3. Tỳ khí hư nhược:
- Triệu chứng chủ yếu:2 mắt mờ, mí mắtnặng, sắc mặt vàng xạm người mệt mỏi, chán ăn sợ lạnh, chất lưỡi hồng nhạt, ít rêu, mạch Hư Đại.
- Phép trị:Kiện ích khí minh mục
- Bài thuốc:Bổ trung ích khí gia minh mục hoàn
Hoàng kỳ 16g, Đảng sâm 12g, Bạch truật 10g, Đương qui 12g, Sài hồ 10g, Thăng ma 6g, Cam thảo 6g, Cúc hoa 10g, Kỷ tử 10g, Bạch tật lê, Thạch quyết minh 20
4. Khí huyết lưỡng hư:
- Triệu chứng chủ yếu:Mắt mờ không nhìnlâu được, sắc mặt vàng tái, cơ teo, miệng nhạt chán ăn, chất lưỡi hồng nhạt, mạch Tế Nhược.
- Phép trị:Song bổ khí huyết
- Bài thuốc:Bát trân thang
Đảng sâm 12g Bạch truật 12g
Bạch linh 12g Cam thảo 6g
Đương qui 12g Bạch thược 12g
Thục địa 16g Xuyên khung 10g
Tang thầm 16g Cúc hoa 10g
Kỷ tử 10g Bạch tật lê 10g
- Triệu chứng chủ yếu:Nggời bứt rứt dễ cáu gắt, hoa mắt chóng mặt, mắt đỏ nóng, ngực sườn đầy tức, rìa lưỡi đỏ, rêu mỏng, mạch Huyền
- Phép trị:Sơ Can lý khí giáng hỏa minh mục
- Bài thuốc: Gia vị Tiêu dao tán
Sài hồ 10g Đương qui 12g
Bạch thược 12g Kỷ tử 10g
Bạch linh 12g Bạch truật 10g
Cam thảo 6g Cúc hoa 10g
Bạc hà 8g Hoàng cầm 12g
Đơn bì 12g Quyết minh tử 10g
Gừng nướng 6g.
Chế độ ăn uống và phòng bệnh
1. Chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng, ăn nhiều chất có sinh tố C, không ăn nhiều chất cay nóng, hạn chế thuốc lá, rượu bia.
2. Tránh làm việc nhiều, lao động quá sức, không căng thẳng tinh thần, không đọc sách nhiều để mắt được nghỉ ngơi.
3. Tránh sống nơi có nhiều bụi môi trường ô nhiễm.
4. Xoa mắt hàng ngày và sáng dậy nên ngâm mắt bằng nước nóng 20 - 30 phút mỗi ngày.
