Cần có tầm nhìn chiến lược tất yếu khai thác năng lượng gió trước nguy cơ khủng hoảng năng lượng đang đến gần

Vấn đề Năng lượng ở ta đang nóng, rất bức xúc.

Hiện nay nước ta đang đứng trước nguy cơ thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng. Qua nhiều hội thảo, hội nghị về năng lượng, qua trao đổi với nhiều nhà khoa học, cho thấy: Còn vài thập niên nữa, năng lượng hóa thạch: than đá, dầu mỏ, khí đốt sẽ bị cạn kiệt, loài người sẽ lâm vào tình trang khủng hoảng năng lượng trầm trọng. Việt Nam không thể tránh khỏi nguy cơ do thiếu hụt năng lượng sắp đến gần.

Qua gặp mặt đầu xuân của Hiệp hội năng lượng, cho thấy nhiều nhà máy nhiệt điện do Trung Quốc xây dựng bị hư hỏng, chất lượng kém, xây dựng chậm tiến độ, sản xuất điện bị ảnh hưởng lớn. Các nhà máy thủy điện rất thiếu nước, nguy cơ thiếu điện đang xảy ra, giá điện sẽ tăng...

Năng lượng là then chốt, quyết định sự tồn tại và phát triển của xã hội. Muốnphát triển đất nước, năng lượng phải đi trước một bước,nên hưởng ứngcuộccách mạng KHKT do đại hội Đảng lần thứ III phát động, 1960, ta bắt đầu xây dựng nhiều nhà máy nhiệt điện, thủy điện.

Nếu thiếu năng lượng, công, nông, ngư nghiệp, chế biến, sản xuất, kinh doanh sẽ bị đình đốn, kinh tế, KHKT, đời sống xã hội sẽ bị tụt hâu. Thậm chí, thiếu điện thì không thể tổ chức một hội nghị, hội thảo KH.

Thực tếhiện nayta rất thiếu điện, năm nàocũng nhập khẩu nước ngoài.Dự đoán khi ta trở thành nước công nghiệp, năm 2020, công suất sản xuấtđiện tăng gấp 4 lần so với năm2006 (theo báo cáo ngành Điện tại hội nghi khoa học toàn quốc 2007, tr 116-117, năm 2006 công suất điện 12.352Mw sản xuất 60,6 tỷ Kwh, năm 2010 công suất 19.550 Mw sản xuất 112,658 tỷ Kwh, năm 2015 công suất 32.116 Mw, sản xuất 190,700 tỷ Kwh, năm 2020 công suất 48.462 Mw, sản xuất 294,012 tỷ Kwh)mặc dù lúc đóđã xây xong các nhà máy điện hạt nhân 4.000 Mw, nhưng ta vẫn thiếu hụt năng lượng4.000 Mw, phải nhập của Lào 2.000Mw, Campuchia 1.000Mw, Trung quốc 1.000 Mw...

Bởi vậykhông nên thỏa mãn hiện tại, thờ ơ, không lo đến ngày mai.

Qua sơbộsốliệu trên, chứng tỏ chúng ta chưa bảo đảm an ninh năng lượng, có nguy cơ thiếu hụt năng lượng trầm trọng. Nếu cứ duy trì sản xuất điện như hiện nay, chúng ta không thể đạt mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, năm 2020 nước ta không thể trở thành nước công nghiệp được. Khi thiếu điện thì công, nông, ngư nghiệp, chế biến, khai tác sẽ bị tụt hậu, đời sống vật chất và tinh thần sút kém sẽ gây bất ổn định đời sống, xã hội.

Bởi vậy, ngay từ bây giờ ta phải có bước đột phá đầu tư khai thác năng lượng gió tiềm tàng vô tận.Theo dự đoán tiềm năng này có thể đến 10 triệu tỷ Kw. Nếu khai thác 10% năng lượng này cũng đủ dùng cho toàn thế giới. Khai thác năng lượng gió, năng lượng mặt trời là bước đi tất yếu của loài người thay thế nguồn năng lượng hóa thạch sắp cạn kiệt.

Hiện nay gió là nguồn năng lượng phát triển nhanh nhất trên thế giới, mức độ tăng trưởng đạt 29% trong thập kỷ qua, trong lúc đó than chỉ tăng 2,5%, năng lượng hạt nhân tăng 1,8%, khí tự nhiên tăng 2,5% và dầu tăng 1,7%/năm.

Hiện nay nhiều nước nỗ lực khai thác năng lượng gió, đi đầu là Đức, Mỹ, Tây Ban Nha, Trung Quốc. Cơ quan năng lượng Đức đề ra mục tiêu đến năm 2015 sản lượng điện từ các năng lượng tái tạo chiếm 20% tổng sản lượng điện quốc gia, trong đó 35.000 Mw điện được sản xuất từ gió.

Khu vực Đông Nam Á có nhiều đảo lớn nhỏ nằm ở phía Tây Thái Bình Dương, phía đông Ấn độ dương chịu ảnh hưởng của hai luồng gió mùa rất mạnh là gió Đông Bắc và Tây Nam. Philipin có 7.107 hòn đảo, phía tây Indonexia có 17.000 hòn đảo, Việt Nam hơn 3000 hòn đảo đều có gió mạnh thường xuyên. Theo khảo sát của Ngân hàng thế giới“The World Bank Asia Alternatic Energy Program”đã cho điều tra bản đồ gió với sự thực hiện của AWS True Wind- một tổ chức nghiên cứu có 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, đo dạc và mô hình hóa khí quyển, trong đó có 4 nước Việt nam, Lào, Campuchia, Trung và Tây bắc Thái lan cho thấy về diện tích, 28.000 km ²của Việt nam có gió rất tốt. Trong khi đó Campuchia 345 km ², Lào 6676 km ², Thái lan là 761 lm ².

Ưu thế của Việt nam là có bờ biển dài trên 3.000 km, nhiều hải đảo, núi cao từ 400 đến 1500 m ở Đông và Tây dãy Trường sơn có tốc độ gió từ 7 đến 9m/s là thường xuyên, có lúc 15-17m/s, đặc biệt là ở mền Trung và Tây nguyên đến nay chưa được khai thác.

Từ năm 1960 đến nay nhiều cơ quan, xí nghiệp, trường học, cục, vụ, viện, quân đội, cá nhân không chuyên đã chế tạo hàng vạn roto gió thí nghiệm loại nhỏ theo mẫu nước ngoài để phát điện, làm muối, bơm nước tưới cây, nhưng khó thành công, chưa có roto nào đạt công suất vài kw, tồn tại được vài năm, thường gãy cánh, gãy đuôi lái hết, tốn kém rất nhiều tiền của. Nhiều nơi chế tạo nhiều lần roto gió công suất nhỏ, công nghệ thấp, nhưng không tìm được nguyên nhân bất thành, trở thành bế tắc, gây chán nản trong khoa học. Bởi vậy khai thác năng lượng gió ở ta đang rất yếu kém, vì ta chưa đạt được kiến thức sáng chế mới, kém công nghệ cao, chế tạo mò mẫm, nhận thức theo cảm tính, ảo tưởng về công suất năng lượng gió. Có người hàng chục năm nghiên cứu chế tạo hàng ngàn roto gio, được mời ngồi trên ghế hội đồng để xét chọn dự án, mà nhận thức còn ấu trỉ, đến nỗi cho rằng:“Công suất roto gió tỷ lệ thuận với bình phương đường kính bánh gió”, mặc dầu tỷ lệ với bình phương bán kính bánh gió đã thổi phồng công suất lên hàng chục lần rồi.

Chúng ta hoan nghênh một số nhà đầu tư nhập khẩu các turbin gió roto trục ngang cỡ lớn, công nghệ cao của nước ngoài, lắp đặt ở Bình thuận, Ninh thuận và sẽ mở rộng ra ở Tây nguyên, Côn đảo, Phú quốc, mở ra một giai đoạn mới phát triển năng lượng gió ở Việt nam. Mong rằng sẽ tiếp tục nhân rộng ra các vùng khác…Tuy nhiên công suất được công bố không đủ tin cậy. Nếu turbin gió có công suất đích thực chỉ 100 KW là sức mạnh to lớn không thể có sức mạnh nào cản trở được (máy phát điện Diesel 75 mã lực=55KW đã có sức mạnh phi thường). Nếu turbin gió công suất 1500KW nó chạy tung trời, thế mà có nhiều turbin gió không quay được đặt ra nghi vấn ?.

Đáng tiếc ở ta chưa đủ khả năng để chế tạo các turbin gió cỡ lớn công nghệ cao, chưa tận dụng được tiềm năng trí tuệ, nội lực trong nước, nên phải nhập 100% thiết bị, máy móc, vật liệu, công nghệ lắp đặt của nước ngoài, bị lệ thuộc, không chủ động được kỹ thuật công nghệ năng lượng gió.

Những Turbin gió trên là tiêu biểu hiện nay, đạt công suất đáng kể, đã sản xuất hàng vạn turbin, góp phần kinh tế xã hội ở nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên người ta chưa tìm ra giải pháp mới hơn để khắc phục những yếu kém của nó về hiệu suất, các cánh chỉ đón gió một hướng, tốc độ chậm, lãng phí năng lượng, cánh nặng hàng tấn tiêu hao năng lượng, khởi động khó, gây tiếng ồn lớn, giá thành đắt, tính toán bị thổi phồng công suất để quảng cáo... (thực tế thường chỉ đạt 1/10 hay 1/15 công suất tính toán quảng cáo).

Qua nhiều năm nghiên cứu sáng chế, tôi đã tìm ra giải pháp mới về Design thiết bị khai thác năng lượng gió theo nguyên lý cản cánh buồm hiệu suất cao, đón gió mọi hướng, nên gió chiều nào roto cũng quay không cần bánh lái chỉnh hướng, đặc biệt là có thể tăng lưu lượng gió, tăng công suất lên nhiều lần nhờ hệ thống phụ, có thể ổn định điều tốc, dễ chế tạo, lắp đặt, giá thành hạ, đã thử nghiệm ở Đà Nẵng (1978) công suất 15 KW, ở HTX Tứ Hiệp, Thanh Trì, Hà nội (1981-1983) công suất 5 KW để bơm nước thải nuôi cá (công bố trên báo Nhân dân ngày 6/5/1983, Hà nội mới ngày 10/4/1983) đã viết lý thuyết 220 trang khẳng định tính mới, đã đăng ký bản quyền tác giả số 435/2001/QTG ngày 5/12/2001, đạt giải Nhì về Sáng kiến sử dụng năng lượng gió bảo vệ môi trường nhân ngày môi trường thế giới 5/6/2006, đã dự nhiều Techmart Hà Nội, Cần Thơ, Tiết kiệm năng lượng quốc tế, có nhiều bằng khen, giấy chứng nhận..

Từ năm 1980 tác giả đã có nhiều đề xuất khai thác năng lượng gió gửi lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đấu năm 1990 đã gặp trực tiếp Bộ trưởng Kế hoạch - Đàu tư đề nghị đưa năng lượng gió vào chương trình quốc gia để đàm phán sử dụng kỹ thuật của CHLB Đức và kinh phí của EU theo gợi ý của ông Wolfgang Skor, giám đốc Trung tâm Thủy khí động học của Đức, nhưng đều không có hiệu quả, vì năng lượng gió bị coi thường, bị đánh giá thấp.

Gần đây, do năng lượng hóa thạch: than đá, dầu mỏ, khí đốt sắp bị cạn kiệt, trước nguy cơ khủng hoảng năng lượng đang đến gần, nhiều nước thi đua nhau khai thác năng lượng gió, ta mới bắt đầu thấy giá trị của năng lượng này, đã mở nhiều hội nghị, hội thảo về năng lượng tái tạo mà quan trọng nhất là năng lượng gió, nhưng cũng chỉ là những bài tham luận chung chung công bố chính sách, kêu gọi nước ngoài đầu tư, không có tham luận dự án sáng chế cụ thể về năng lượng gió, nên bị dẫm chân tại chỗ. Về phia các cơ quan quản lý nắm kinh tế và quyền lực chỉ trông chờ các Cục, Vụ, Viện KH, các trường đại học, các GS, TS học vị cao, nhưng vì họ bị lệ thuộc sách vở, thiếu lăn lộn thực tế để phát minh sáng chế, nên cả cuộc đời chưa đưa ra được phát kiến mới về năng lượng gió. Mặt khác chỉ trông đợi nước ngoài,“Bụt chùa nhà không thiêng”, đã lập Hội đồng có học vị cao, chuyên sâu lý thuyết, nhưng thiếu thực tế, để chọn dự án năng lượng gió, nhưng dự án được duyệt lại mua thiết bị nước ngoài về lắp đặt, tốn kém hàng tỷ đồng, không thể sản xuất hàng loạt được, thổi phồng công suất, gây tốn kém lớn về ngân sách?

Qua một số vấn đề nêu trên, trước nguy cơ khủng hoảng năng lượng sắp đến gần, để bảo đảm an ninh năng lượng trước mắt và lâu dài cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nước ta cần có tầm nhìn chiến lược tất yếu, cần có bước đột phá khai thác năng lượng gió sạch, bền vững cho tương lai Việt nam.

Muốn đạt mục tiêu to lớn trên, nhà nước phải đầu tư kinh phí, kỹ thuật thích đáng, tự mình làm chủ kỹ thuật, không lệ thuộc nước ngoài, tập trung khai thác năng lượng gió theo nguyên lý cản cánh buồm nói trên, lúc đầu chế tao loại nhỏ vài KW, tiếp đến vài chục, vài trăm KW theo khả năng sẵn có ở trong nước để phục vụ đồng bào vùng có gió mạnh quanh năm như bờ biển, hải đảo núi cao, vùng sâu, vùng xa, bộ đội Hải quân, Biên phòng, Thông tin, ngư dân, nông dân, đánh bắt cá tôm, sục khí nuôi tôm, thắp sáng, chạy điện đài, chạy máy, nối mạng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng lên theo sự vận động không ngừng của cuốc sống.