Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ ba, 28/06/2005 16:27 (GMT+7)

Việt Nam nhân bản được phôi nang sao la

Tuy các phôi nang này dừng phân chia sau10-12 ngày tuổi vì chưa có tử cung phù hợp để nuôi tiếp, nhưng kết quả đã chứng tỏ thành công bước đầu trong công nghệ nhân bản của nước ta.

Sao la biểu tượng cho sự đe dọa khẩn cấp đối với đa dạng sinh học của Việt Nam và thế giới. Được công bố năm 1994, việc loài vật có vú, kích thước lớn được phát hiện muộn mằn như vậy đã gây ngạc nhiên lớn cho giới khoa học. Sau sao la, việc tìm thấy các loài khác như mang lớn, những con thuộc loài hươu, nai... đã làm thay đổi cái nhìn của thế giới về đa dạng sinh học ở khu vực Trường Sơn.

Tiến sĩ Bùi Xuân Nguyên, Trưởng phòng Công nghệ Phôi, Viện Công nghệ sinh học (Viện Khoa học và Công nghệ VN), trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: "Trên thế giới, song song với phương pháp bảo tồn tại chỗ (in situ), còn có kiểu bảo tồn ex situ, nghĩa là bảo tồn tế bào, mô. Theo cách thứ hai này, người ta lấy các tế bào của sinh vật, cất trữ lạnh để phục vụ nhân giống. Tuy tại Đông Nam Á chưa chính thức có hệ thống bảo tồnáp dụng phương pháp thứ 2, nhưng chúng ta đã có ngân hàng đa dạng sinh học mini, đặt tại Phòng công nghệ Phôi. Đến nay ngân hàng đã có được tế bào của nhiều loài vật quý hiếm như sao la, mang lớn, gấu, hổ..."

Không phải đến bây giờ, mà từ năm 1999, nhóm nghiên cứu đã bắt tay vào việc nhân bản sao la và năm 2000 đã có được phôi nang đầu tiên. Tuy nhiên, công trình chỉ thực sự đẩy nhanh từ năm 2003, khi có sự hỗ trợ của dự án French Biodiva do Bộ Ngoại giao Pháp tài trợ.

Tiến sĩ Nguyên, cho biết, công trình nhân bản sao la thuộc dự án French Biodiva có hai mục tiêu: 1- Giữ được nguồn gene và tạo phôibằng phương pháp nhân bản vô tính; 2- Nghiên cứu cơ bản về quá trình lập trình của phôi nhân bản (hoạt động của bộ gene trong quá trình phát triểncủa phôi) và các cơ chếliên quan đến miễn dịch sinh sản trên mô hình phôi này, từ đó tìm cách cấy vào loài gần với nó.

Mục tiêu 1 đã đạt được sau khi các nhà khoa học tại Pháp và Việt Nam cùng nhân bản ra phôi sao la. Mục tiêu 2 đang được triển khai ở Pháp, trong đó có việc lập ngân hàng phôi của sao la, cấy thử vào các loài bò và dê.

Các nhà nghiên cứu Việt Nam đã thành công ở tất cả các bước trước của công nghệ nhân bản, như: Năm 1978 cấy phôi trên thỏ, 1980-1985 nghiên cứu cấy phôi bò, 1982 đông lạnh phôi thỏ, kỹ thuật đông nhanh, 1992 thụ tinh ống nghiệm,
1999 nhân bản.

Từ lúc tạo phôi nang cho đến khi nhân bản được nguyên vẹn con sao la là cả một chặng đường dài. Tiến sĩ Nguyên cho biết, vì không có trứng sao la, nên nhóm nghiên cứu phải tạo ra phôi hỗn hợp, nghĩa là cấy tế bào sao la vào trứng trâu bòhay trứng dê. Phôi sao la nuôi trong môi trường nhân tạocó tốc độ phát triển như phôi bò (nghĩa là phát triển thành phôi nang ở giai đoạn 7-8 ngày tuổi). Chúng lớn đến 10-12 ngày tuổi thì bị thoái hóa nếu không có môi trường tử cung phù hợp để nuôi tiếp. Muốn có sao la con, nhóm nghiên cứu cần cấy phôi vào cơ thể sao la cái. Theo cách này, phôi sẽ có khả năng phát triển cao, vì nó mang chủ yếu ADN của sao la. Song hiện nay, việc có được một con sao la để cấy phôi không khả thi lắm. Vì thế, nhóm nghiên cứu đang tìm hiểu cách thức để cấy phôi này vào các loài gần, như bò hoặc dê.

Tiến sĩ Nguyên giải thích nhân bản sao la phức tạp hơn so với việc nhân bản các loài thú quý hiếm khác như bò gaur hay thậm chí cả bò xám, vì nếu có phôi của chúng người ta có thể cấy lên bò nhà, do chúng có họ hàng gần với nhau. Trong trường hợp sao la, xét về phân loại, đây là loài có vị trí giữa bò và dê, mặt khác, bản thân các đặc điểm sinh học của sao la như thời gian mang thai cũng còn chưa được biết rõ.

Trước mắt, trong khi chờ đợi kết quả cấy thử phôi sao la vào các loài khác tại Pháp, nhóm nghiên cứu tại Việt Nam đã tiến hành quan sát nhiễm sắc thể để kiểm chứng nghiên cứu trên phương diện tế bào học nhằm ổn định hóa quá trình tạo phôi của khỉ, sao la, bò... Các nhà khoa học cũng sẽ tìm cách lấy tế bào gốc của phôi sao la nhân bản. Việc này đã thực hiện được trên chuột và bò.

Tuy vậy, hy vọng có được một con sao la thực sự từ công nghệ nhân bản tại nước ta còn khá xa vời. Tiến sĩ Nguyên thừa nhận nghiên cứu nhân bản sao la là một quá trình lâu dài. Ngoài ra, ông cũng cho biết, cần có những dự án quốc tế để hỗ trợ hoạt động này, chứ nếu chỉ dựa vào kinh phí và kinh nghiệm từ phía Việt Nam thì sẽ không khả thi.

Nguồn: vnexpress.net  28/6/2005

Cá thể sao la cho tế bào

Phôi sao la 11 ngày tuổi

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Lan tỏa thông điệp về sự sẻ chia, đồng cảm và tinh thần đoàn kết quốc tế giữa hai nước Việt Nam - Cuba
(Mặt trận) - Sáng 13/8, tại Hà Nội, ông Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dự và phát biểu tại Lễ phát động cấp quốc gia Chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề “65 năm nghĩa tình Việt Nam - Cuba”.
Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Trung ương Hội ND Việt Nam Lương Quốc Đoàn gặp mặt Khối diễu hành “Nông dân Việt Nam”
(Mặt trận) - Sáng 12/8, tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam (Gia Lâm - Hà Nội), ông Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ban chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã có buổi gặp mặt lực lượng Khối diễu hành "Nông dân Việt Nam" tại đại lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Tổng hội Y học Việt Nam: 70 năm xây dựng và phát triển
Trải qua 70 năm xây dựng và phát triển, với sứ mệnh vừa kế thừa truyền thống vừa tiếp tục đổi mới phương thức và nội dung hoạt động, Tổng hội Y học Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Vị trí, vai trò của Tổng hội được củng cố, nâng cao cả về số lượng và chất lượng, từng bước đáp ứng yêu cầu phát triển chung của ngành y tế và của đất nước.
Đồng chí Đỗ Văn Chiến: Việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy để phục vụ nhân dân tốt hơn, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc hơn
(Mặt trận) - Sáng 11/8, phiên chính thức Đại hội đại biểu Đảng bộ Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã khai mạc trọng thể tại Hà Nội. Đồng chí Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội.
Một trí thức Liên hiệp Hội tỉnh Bình Phước được Đồng Nai giữ lại tránh “chảy máu chất xám” trong sắp xếp bộ máy
Sở Nội vụ tỉnh Đồng Nai vừa có văn bản khẳng định ông Nguyễn Ngọc Vũ - Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật (KH&KT) tỉnh Đồng Nai, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh Bình Phước không thuộc diện giải quyết nghỉ việc theo Nghị định 178/2024/NĐ-CP.
VUSTA làm việc với Đoàn công tác Hiệp hội Khoa học và Công nghệ Bắc Kinh (BAST)
Ngày 7/8, tại trụ sở Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Tp. Đà Nẵng, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) đã có buổi làm việc với Đoàn công tác Hiệp hội Khoa học và Công nghệ Bắc Kinh (BAST). Đây là hoạt dộng trong khuôn khổ Hội nghị giữa kỳ lần thứ 24 của AFEO do VUSTA tổ chức đăng cai.
Vinh danh 20 kỹ sư tiêu biểu tại Hội nghị AFEO năm 2025
Ngày 6/8, tại Đà Nẵng, trong khuôn khổ chương trình Hội nghị AFEO Midterm 2025 do Liên đoàn các Tổ chức Kỹ sư ASEAN (AFEO) phối hợp Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức, 20 kỹ sư đến từ các đơn vị của Việt Nam đã được vinh danh tại Lễ trao chứng chỉ Kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN (ACPE) năm 2025.