Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 28/09/2007 21:41 (GMT+7)

Quy tắc xác định số có nghĩa trong đo lường và làm tròn số theo số có nghĩa trong tính toán

1. Số có nghĩa

Kết quả của một phép đo trực tiếp phải được ghi chép sao cho người sử dụng số liệu hiểu được mức độ chính xác của phép đo. Về nguyên tắc, số liệu phải được ghi sao cho chỉ có số cuối cùng là bất định. Số bất định là số được ước tính trên thang chia cho dụng cụ đo không đạt độ chính xác đến giá trị đó.

Ví dụ: Ghi thể tích là 23,40 ml có nghĩa là vạch chia trên dụng cụ đo đến 0,1 ml, còn số đọc phần trăm ml là bất định (ước lượng). Các số tin cậy cùng với số bất định đầu tiên được gọi là số có nghĩa.

2. Quy tắc xác định số có nghĩa

Tất cả những chữ số không là số không, trong các phép đo đều là những số có nghĩa.

Ví dụ: Các số đo: 24,7 m; 0,734 m; 714 m. Những số này có 3 số có nghĩa.

Những số không xuất hiện ở giữa những số không phải là số không, là những số có nghĩa.

Ví dụ: Các số đo: 7.0003 m; 40,79 m; 1,503 m. Những số này có 4 số có nghĩa.

Những số không, xuất hiện trước tất cả những số không phải là số không, là không có nghĩa.

Ví dụ: Các số đo: 0,0071 m; 0,42 m; 0,000099 m. Những số này chỉ có 2 số có nghĩa.

Những số không, ở cuối mỗi số và ở bên phải dấu phẩy thập phân là số có nghĩa.

Ví du: Các số đo: 43,00 m; 1,010 m; 9,000m. Những số này có 4 số có nghĩa.

Số không được dùng để thiết lập điểm thập phân không được tính vào số có nghĩa.

Ví dụ: Trong các số 0,0034 chỉ có 2 số có nghĩa (3 và 4), nhưng trong số 3,040 lại có 4 số có nghĩa.

Với các số phức tạp thường được chuyển sang dạng số luỹ thừa thập phân và chỉ có các số ở phần nguyên được tính vào số có nghĩa.

Ví dụ: 1064 = 1,064.10 3có 4 số có nghĩa

0,000520 = 5,20.10 -4có 3 số có nghĩa hoặc viết 5,2.10 -4có 2 số có nghĩa

Theo các quy tắc trên thì số liệu 2,4g có 2 số có nghĩa. Và nếu quy ra miligam thì phải viết 2,4.10 3mg (2 số có nghĩa) mà không biết 2.400 (4 số có nghĩa).

3. Quy tắc làm tròn số

Trong các phép tính chỉ được làm tròn ở kết quả cuối cùng để giảm độ chính xác của kết quả, do việc làm tròn ở các giai đoạn tính trung gian.

Nếu số đứng liền sau số có nghĩa mà nhỏ hơn 5 thì tất cả những chữ số sau đó có nghĩa được bỏ đi. Nếu số đứng liền sau số có nghĩa mà lớn hơn hoặc bằng 5 thì số có nghĩa cuối cùng được cộng thêm 1.

Khi cộng và trừ chỉ giữ lại ở kết quả cuối cùng một số số thập phân bằng đúng số thập phân của số hạng có số thập phân ít nhất.

Ví dụ: a = 6,145 + 13,24 = 54,085

Làm tròn thì a = 54,1 (giữ lại số thập phân)

b = 1374,252 – 309,48 = 1.604,772

Làm tròn thì b = 1.064,77 (giữ lại hai số thập phân)

Khi nhân và chia cần giữ lại ở kết quả cuối cùng một số chữ số có nghĩa bằng đúng số chữ số có nghĩa của thừa dố có số chữ số có nghĩa ít nhất.

Ví du: x = (3,084 x 0,2750/41,256 = 0,020557

Làm tròn thì x = 0,0206 (3 số có nghĩa)

y = (6,125.10 -5x 3,7.10 -8)/5,73.10 3= 4,220.10 -16

Làm tròn thì y = 4,2.10 -16(2 số có nghĩa)

Xem Thêm

Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Ngày 25/6/2025, tại Tp. Huế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) chủ trì, phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Huế (Liên hiệp Hội TP. Huế) tổ chức Hội thảo “Phát huy vai trò, trách nhiệm của đội ngũ trí thức để góp phần tích cực cho sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023”.
An Giang: 8 giải pháp thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ
Đến nay, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội tỉnh) đã tập hợp được 40 hội, tổ chức thành viên với 9.554 hội viên cá nhân, trong đó có hơn 3.451 hội viên trí thức. An Giang xác định và đề ra mục tiêu về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) đến năm 2030.
Thanh Hoá: Hội thảo KH về giải quyết tình trạng thiếu lao động ở nông thôn, lao động trực tiếp tham gia SX nông nghiệp
Sáng ngày 27/5/2025, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (Liên hiệp hội) phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Viện Nông nghiêp tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp giải quyết tình trạng thiếu lao động sản xuất ở khu vực nông thôn, lao động có kỹ thuật, tay nghề cao trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ”.
Bình Thuận: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất
Sáng ngày 27/5, tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp đột phá trong ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào thực tiễn quản lý và sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Thuận”.

Tin mới

Công nghệ mới trong xử lý chất thải góp phần phát triển bền vững ngành chăn nuôi Việt Nam
Ngày 3/7, Liên hiệp Hội Việt Nam phối hợp với Liên hiệp hội tỉnh Bắc Ninh và Hội Chăn nuôi Việt Nam tổ chức Hội thảo Phổ biến một số công nghệ mới có hiệu quả trong xử lý chất thải chăn nuôi. Hội thảo thu hút sự tham dự của đông đảo người sản xuất, kinh doanh, hộ chăn nuôi và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.
"Sắp xếp lại giang sơn” là bước đi lịch sử
Sáng 30/6, Tổng Bí thư Tô Lâm dự Lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội về sáp nhập tỉnh, thành phố cùng các quyết định của Trung ương Đảng thành lập đảng bộ tỉnh và nhân sự lãnh đạo địa phương tại Thành phố Hồ Chí Minh và có bài phát biểu với nhân dân Thành phố, đồng thời gửi gắm thông điệp tới nhân dân cả nước.
Phối hợp thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật
Vừa qua, Viện Tài chính vi mô và Phát triển cộng đồng (MACDI) - tổ chức trực thuộc VUSTA - đã có buổi làm việc và ký kết thỏa thuận hợp tác với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế và Liên hiệp hội tỉnh nhằm triển khai Dự án “Thúc đẩy giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật tại An Giang, Bắc Ninh và Hòa Bình với sự tham gia của nhóm hỗ trợ trẻ hòa nhập”.
Công bố giải thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI
Sáng ngày 30/6, Ban Tổ chức Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Trị tổ chức Công bố các quyết định khen thưởng và trao thưởng Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Trị lần thứ XI (2024 – 2025). Tham dự có các thành viên trong Ban Tổ chức Hội thi; các tác giả, nhóm tác giả của 23 giải pháp, đề tài đạt giải tại Hội thi lần này.