Me rừng - thuốc trị tiểu đường
Cây thườngmọcởchỗsáng, chiều cao thông thường từ5 – 7m, có khi hơn. Lá nhỏxếp sít nhau thành hai dãy, trông nhưlá kép lông chim. Ra hoa vào tháng 4 – 5 hằng năm; hoa nhỏmàu vàng mọc thành tánởnách. Quảthịt, hình cầu to bằng quảtáo ta và có khía rất mờ.
Bộphận dùng làm thuốc là quả, lá, vỏcây và rễ(Fructus, Folium, Cortex et Radix Phyllanthi Emblicae). Quảthu hái vào mùa thu đông, dùng tươi hay phơi khô đểdành sửdụng dần. Lá thu hái vào mùa hè thu; vỏvà rễthu hoạch quanh năm, có thểsửdụng tươi hay sấy khô đểdùng dần.
Theo đông y cho rằng quảme rừng có vịchua ngọt, hơi chát, tính mát có công năng sinh tân, chỉkhát, lợi tiểu, hạnhiệt, tiêu viêm, nhuận phếhóa đờm…ỞẤn Độcũng sửdụng nó làm thuốc mát, lợi tiểu, nhuận tràng.
Còn lá me rừng có vịcay, tính bình, tác dụng lợi tiểu. Rễcây có vịđắng chát, tính bình với tác dụng thu liễm, hạhuyết áp. Vỏcây cũng có tác dụng thuliễm. Hoa me rừng công dụng làm mát, hạnhiệt, nhuận tràng. Ngoài raởẤn Độcòn thấy người ta sửdụng quảme rừng khô đểtrịxuất huyết,ỉa chảy và lỵhoặc phối hợp với sắt đểtrịthiếu máu, vàng da và chứng khó tiêu.
Trong đông y cũng được sửdụng đơn độc hay phối hợp nhưlấy quảme rừng dùng trong trịcảm mạo phát sốt, đau họng, đau răng, chảy máu chân răng, lợi, miệng khô phiền khát, tiểu đường, thiếu vitamine C.
Dùng rễcây me rừng làm thuốc trịhuyết áp cao, đau thượng vị, viêm ruột, lao hạch và cảbệnh bạch huyết. Còn lá me rừng dùng làm thuốc trịphù thũng, viêm da mẩn ngứa, eczema hay dùng ngoài lấy lá nấu nước tắm rửa phòng trịbệnh ngoài da.
Để tham khảo và áp dụng, sau đây xin nêu vài phương thuốc chữa trị các bệnh chứng tiêu biểu.
* Chữa cảm mạo phát sốt: Quảme rừng 10 – 30g, sắc lấy nước uống, chia làm nhiều lần.
* Chữa trị huyết áp cao: Rễcây me rừng 15 – 30g, sắc lấy nước uống trong ngày.
* Làm lợi tiểu: Lấy 10 – 20g vỏthân cây me rừng sắc lấy nước uống nhiều lần trong ngày. Hoặc lấy 10 – 20g lá me rừng sắc lấy nước uống. Cũng có thểcho râu ngô, mã đềsắc cùng lấy nước uống nhiều lần trong ngày.
* Trị tiểu đường: Quảme rừng 15 – 20g,ướp với muối ăn vàuống hằng ngày. Hoặc lấy 15 – 20 quảme rừng nấu sôi, sauướp muối ăn hằng ngày.
* Trị nước ăn chân: Lấy quảme rừng giã lấy nước bôi vào chỗchân bịnước ăn.
* Chữa rắn cắn (chỉ sử dụng khi điều kiện không có y tế hoặc hỗ trợ khi đã được y tế cấp cứu): Lấy vỏcây me rừng giã pha chút nước ép lấy nước cốt uống còn bã đắp nơi rắn cắn, lấy dây hoặc băng dính băng giữcho khỏi bịrơi.
* Chữa phù thũng, Eczema, viêm da, mẩn ngứa: Quảme rừng 10 – 30g, rễ, vỏme rừng 15 – 30g, lá me rừng 10 – 20g, sắc lấy nước thuốc uống ngày 1 thang, chia 2 – 3 lần.
Kết hợp dùng ngoài cần lấy một lượng lá me rừng vừa đủnấu sôi dùng nước tắm rửa hàng ngày.