Kỹ thuật nhân giống lan Mokara

Mokara là nhóm giống hoa được lai tạo từ các giống Arachnis + Vanda + Ascocentrum. Giống lan này có đặc điểm tương tự như nhóm Vanda là loài đơn thân, thân hình trụ dài tiếp tục mọc cao lên mãi, không có giả hành, lá dài hình lòng máng hay hình trụ mọc cách hai bên thân. Phát hoa mọc từ nách lá giữa thân, phát hoa dài mang nhiều hoa thường không phân nhánh. Hoa cỡ trung bình đến lớn, cánh đài của hoa rất lớn. Hoa có nhiều màu sắc phong phú từ trắng, tím, hồng đỏ, cam, vàng nâu, xanh. Trên cánh hoa thường có chấm, có đốm hoặc hình caro rất đẹp. Nhóm giống này rất thích hợp với việc trồng sản xuất hoa cắt cành do siêng ra hoa, có thể đạt 6 – 8 phát hoa/ năm.

1. Kỹ thuật nhân giống chiết tách lan mokara
- Hiện nay, phương pháp nhân giống chiết tách lan Mokara khá đơn giản và dễ làm hơn được tiến hành ngay tại vườn. Cách tiến hành như sau:
+ Cây lan mokara mẹ sau thời gian trồng từ 1,5 – 2 năm, có chiều cao đạt từ 1,2-1,5 m, bộ rễ phát triển khỏe, lá xanh, không bị sâu bệnh sẽ được chọn cắt nhân giống.
+ Phần hom giống sau khi cắt khỏi cây mẹ có chiều cao từ 30 – 50 cm, tùy theo tình trạng cây và ý thích của người muốn nhân giống. Hom giống phải có ít nhất 1 rễ.

- Sau khi cắt hom 1 tháng, cây mẹ sẽ nảy ra 4 – 6 chồi và sau 4 – 6 tháng chồi con đạt kích thước 20 – 30 cm, có 1 – 2 rễ, đủ tiêu chuẩn tiếp tục cắt nhân giống.

- Không nên để chồi con trên cây mẹ quá lâu, sẽ làm mất sức cây mẹ. Muốn khai thác hoa trên cây mẹ, nên để lại một chồi con trên cùng và tiếp tục chăm sóc bình thường.

2. Kỹ thuật nhân giống bằng nuôi cấp mô
- Đây là phương pháp nhân giống chung được áp dụng cho hoa lan rất hiệu quả. Từ một cây mẹ ban đầu có thể nhân ra hàng ngàn cây có kích thước và chất lượng đồng đều như nhau, giúp việc nhân giống được nhanh hơn. Nên chọn lựa cây mẹ ban đầu tốt, như có đặc tính ra hoa liên tục.

- Nhược điểm duy nhất của phương pháp nhân giống bằng cấy mô là từ cây cấy mô đến khi ra hoa thời gian kéo dài tối thiểu là 3 – 4 năm cây mới ra hoa nếu chăm sóc tốt. Trong khi đó cây trồng bằng hom cắt từ ngọn cây mẹ chỉ cần 3 – 6 tháng đã ra hoa. Như vậy thời gian chăm sóc kéo dài, mặc dù giá thành cây giống ban đầu thấp.

3. Kỹ thuật nhân giống bằng hom
- Đây là phương pháp nhân giống đơn giản bằng cách cây con được cắt thẳng từ đoạn ngọn của cây mẹ. Thông thường tùy theo yêu cầu quy cách hom giống tối thiểu phải bao gồm từ 2 – 3 rễ đâm ra từ thân cây mẹ. Kích cỡ thường để trồng là tối thiểu 25 – 30cm, có thể tới 50 – 60cm. Hom càng dài thì khả năng cây càng khỏe do có nhiều rễ, sau khi cắt trồng sang vườn mới thì khả năng phục hồi nhanh, mau ra hoa trở lại. Tùy theo đặc tính giống, sau 3 tháng cây con cắt từ ngọn đã có thể cho hoa nhưng thông thường để dưỡng cây người ta cắt bỏ các phát hoa ở giai đoạn này.

- Nhược điểm của phương pháp này là giống đợt đầu nhân ra với số lượng hạn chế, cứ một cây mẹ thì cắt được một ngọn – tức 1 cây con. Tuy nhiên sau khi cắt ngọn, cây mẹ nếu chăm sóc tốt từ các nách lá, tập trung phần trên gần chỗ cắt sẽ ra tiếp tục các mầm cây con. Thông thường từ cây mẹ sẽ ra được 2 – 3 chồi, tối đa có thể 4 chồi, sau khoảng 6 tháng cây con sẽ phát triển hoàn chỉnh và có thể tách ra để trồng. Giá thành cây giống cũng cao như cây mẹ.

4. Kỹ thuật nhân giống từ hom có cải tiến
- Biện pháp cắt hom lấy phần ngọn làm cây giống, còn phần gốc sẽ phát triển các chồi con thành cây thành phẩm để trồng đang được nhà vườn trồng lan cắt cành Mokara áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, một điểm hạn chế của phương pháp này là hệ số nhân chồi không cao. Từ một cây mẹ ban đầu, sau khi cắt hom, lấy phần ngọn ta được một cây thành phẩm thì số lượng chồi con sinh ra không nhiều, từ 2 – 3 chồi, tối đa có thể 4 chồi.

- Cần sử dụng các loại phân bón lá có hàm lượng đạm cao như 31-11-11 kết hợp loại có chứa axit amin, rong biển được phun liên tục vào thời điểm trước khi cắt ngọn 1 tháng và sau khi cắt 6 tháng.