Hành trình 10 năm Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên nhi đồng vùng phía Đông tỉnh Đắk Lắk

Nhiều mô hình sáng tạo

Ba mươi chín mô hình, giải pháp tham gia dự thi năm nay đến từ các đơn vị, trường học thuộc 5 lĩnh vực: Đồ dùng dành cho học tập; Phần mềm tin học; Sản phẩm thân thiện với môi trường; Các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; Các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế. Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên và Nhi đồng tỉnh Phú Yên (cũ) lần thứ 10 (2024-2025) do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh làm cơ quan thường trực, phối hợp với Sở KH&CN, Sở GD&ĐT và Tỉnh đoàn Phú Yên tổ chức. 

Theo ông Nguyễn Văn Khoa - Nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh cho biết: Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên và Nhi đồng khơi dậy và phát huy tiềm năng sáng tạo của các em, giúp các em trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng sáng tạo và nuôi dưỡng ước mơ trở thành những nhà sáng chế trong tương lai. Cuộc thi cũng nhằm phát hiện, bồi dưỡng các tài năng trẻ và thúc đẩy phong trào thi đua học tập, nghiên cứu, sáng tạo khoa học kỹ thuật trong giới trẻ. 

Năm 2025 là năm đặc biệt, đánh dấu chặng đường 10 năm với rất nhiều dấu mốc đáng nhớ trong hành trình tìm kiếm, khuyến khích và tôn vinh sự sáng tạo của các bạn trẻ trong toàn tỉnh. Qua các giải pháp tham dự có nhiều ý tưởng sáng tạo bằng các sản phẩm, mô hình, được gắn với cuộc sống và góp phần bảo vệ môi trường, có khả năng vận dụng vào các môn học, vào thực tiễn vừa có ý nghĩa thiết thực, vừa khơi dậy và phát huy truyền thống nhân ái tốt đẹp của dân tộc ta, ông Khoa cho biết thêm.

Nhiều mô hình sáng tạo đã được trao giải cao lần này như mô hình: Bàn học tích hoạt AI hỗ trợ học sinh của nhóm tác giả Nguyễn Long Nhật, Huỳnh Công Vinh, Lê Xuân Huy, Bùi Thị Thuý Duyên, Phan Thị Thu Nga đơn vị Trường THPT Trần Quốc Tuấn; Hệ thống chăn nuôi gia cầm tự động của nhóm tác giả Nguyễn Đoàn Thành Phát, Nguyễn Bảo Trân thuộc đơn vị Trường THCS Hoàng Hoa Thám, Đông Hoà; Thiết bị báo động té ngã thông minh cho người cao tuổi của nhóm tác giả Đặng Kỳ Anh, Lương Minh Hoàng thuộc đơn vị Trường THPT Lê Lợi, Đồng Xuân; Hệ thống tự động dẫn nước biển vào ruộng muối kết hợp cảm biến giúp nâng cao chất lượng sản phẩm – Smart Salt Field System (SSFS) của nhóm tác giả Trần Lê Tuấn Khôi, Trần Quang Huy thuộc đơn vị Trường THPT Phan Đình Phùng, Sông Cầu.

Quang cảnh chấm thi lần thứ 10 phía Đông Đăk Lăk

Ứng dụng vào thực tiễn

Mô hình đạt giải Nhất cấp tỉnh lần này được trao cho giải pháp “Bàn học tích hợp AI hỗ trợ học sinh”. Đây là sản phẩm không chỉ mang tính chất tích hợp thông minh, mà còn là một giải pháp giáo dục toàn diện. Mô hình kết hợp môi trường học tập vật lý và sức mạnh của trí tuệ nhân tạo, nhằm tối ưu hóa việc học, bảo vệ sức khỏe và nâng cao kỹ năng tự học của học sinh.

Trao đổi về ý tưởng và nguyên lý thiết kế, học sinh Nguyễn Long Nhật, cho biết: “Ý tưởng cốt lõi của mô hình là biến chiếc bàn học bình thường thành một trung tâm học tập thông minh, nơi học sinh vừa có thể viết, đọc, vừa được AI hỗ trợ, cụ thể như: Giải đáp thắc mắc về bài học ngay tức thì; Gợi ý phương pháp giải bài tập; Lập kế hoạch học tập cá nhân hóa; Giám sát tư thế ngồi và thời gian học”. Về nguyên lý thiết kế gồm ba yếu tố chính: Không gian học tập tối ưu – bàn có bố trí khoa học, ánh sáng phù hợp, hạn chế gây mỏi mắt và mệt mỏi cơ thể. Tích hợp phần cứng AI – màn hình cảm ứng, camera, micro, loa, cảm biến. Hệ thống phần mềm AI – kết nối với cơ sở dữ liệu học tập, sử dụng các mô hình AI hỗ trợ học tập đa môn.

Một sản phẩm đạt giải Nhì được Ban Giám khảo đánh giá cao lần này là giải pháp “Hệ thống tự động dẫn nước biển vào ruộng muối kết hợp cảm biến giúp nâng cao chất  lượng sản phẩm – Smart Salt Field System (SSFS)”  của 2 học sinh  Trần Lê Tuấn Khôi  (lớp 10 A1) và  Trần Quang Huy  (lớp 10 A5) trường THPT Phan Đình Phùng, TX Sông Cầu tỉnh Phú Yên (cũ), nay là P. Sông Cầu tỉnh Đắk Lắk (mới). Với mục đích ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào nghề làm muối truyền thống các vùng ven biển Phú Yên (cũ) - Một nghề có từ lâu đời nhưng vẫn còn nhiều khâu thủ công, gây tốn nhiều công sức, đặc biệt là ở cánh đồng muối Tuyết Diêm, ở xã Xuân Cảnh, tỉnh Đắk Lắk (mới) và cánh đồng muối Xuân Phương ở P. Sông Cầu tỉnh Đắk Lắk (mới), hướng đến người dân làm muối.

BGK lắng nghe thuyết trình giải pháp dự thi của các thí sinh

Đại diện nhóm tác giả mô hình, học sinh Trần Lê Tuấn Khôi, chia sẻ “Quá trình lấy nước biển vào ruộng muối hiện nay chủ yếu bằng thủ công, tốn kém thời gian và công sức, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động, đặc biệt là vào ban đêm…”; “Đã có một số giải pháp công nghệ để hỗ trợ hộ dân làm muối (diêm dân). Tuy nhiên, những giải pháp này vẫn còn nhiều nhược điểm: Chi phí đầu tư cao, cấu hình phức tạp, khó lắp đặt, thiếu sự tích hợp giữa đo độ mặn, cảm biến mực nước và nguồn điện không ổn định. Đặc biệt đối với diêm dân kiến thức kỹ thuật còn yếu, nhận thấy những bất cập đó, nhóm chúng tôi sáng tạo mô hình này nhằm đưa ra giải pháp công nghệ ứng dụng cảm biến vào hệ thống điều khiển tự động dẫn nước biển vào ruộng muối… để giúp Diêm dân” học sinh Trần Lê Tuấn Khôi, chia sẻ thêm.

Qua 10 năm tổ chức Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên và Nhi đồng phía Đông tỉnh Đắk Lắk thật sự đã tạo sân chơi trí tuệ, giúp các em tiếp cận nhiều nguồn tri thức, từ đó có niềm đam mê nghiên cứu, ươm mầm những sáng tạo trong tương lai; Đồng thời tư duy phát triển các ý tưởng thành các sáng kiến, giải pháp, ứng dụng hữu ích vào thực tiễn sản xuất và đời sống cũng như trong học tập; Các mô hình, sản phẩm tham gia dự Cuộc thi luôn bảo yêu cầu Thể lệ Cuộc thi và phù hợp với điều kiện nghiên cứu các nhà trường, thực tiễn đời sống sinh hoạt, học tập của các em học sinh tham gia dự thi, ông Nguyễn Văn Khoa chia sẻ.