Liên hiệp các hội và khoa học kỹ thuật Việt Nam
Thứ sáu, 16/04/2021 17:26 (GMT+7)

GS. Hoàng Chương - Gừng càng già càng cay

GS. Hoàng Chương là một người rất hiếm, giống như người xưa nói: “Gừng càng già càng cay”. Mặc dù tuổi đã cao nhưng sức khỏe và sức làm việc của ông không biết mệt mỏi. Tôi thật sự khâm phục sức khỏe, cũng như ý chí, nghị lực phi thường của ông dành cho sự nghiệp giữ gìn và phát huy nền văn hóa dân tộc Việt Nam”

Lời của NSND Đặng Nhật Minh nhận xét về GS. Hoàng Chương trong chương trình “Tuổi vàng cống hiến":

Không phải ngẫu nhiên, tôi mượn lời nhận xét của NSND Đặng Nhật Minh về GS. Hoàng Chương, mở đầu cho bài viết này. Mà đó là sự chọn lọc, sắp xếp thật kỹ để có được những câu chữ ấy viết về ông. Một con người tài năng, quyết đoán, luôn nhiệt huyết, tìm tòi, nghiên cứu và rất tâm huyết với công việc. Đi đến đâu ông cũng đem lửa lòng thổi vào cho lớp diễn viên, từ lớp trẻ đến lớp cao tuổi cũng như những khán giả công chúng có chung chí hướng yêu nghệ thuật như ông. Có thể nói ông là “người của công việc”, mà mọi người đã dành cụm từ “cánh chim không biết mỏi” để nói về ông.

Sinh ra và lớn lên trong giai đoạn chiến tranh chống thực dân Pháp (năm 1936), tại Bình Định - mảnh đất địa linh nhân kiệt, được xem là “cái nôi” của võ thuật và nghệ thuật Tuồng (Hát Bội), Bài chòi. Có lẽ đó chính là “điểm nhấn” đã ăn sâu trong máu thịt ông, để ông chọn và gắn mình cùng sự nghiệp văn hóa dân tộc Việt Nam từ khi còn là một thiếu niên cho đến hôm nay.

Từ nhỏ ông đã được học tư tưởng trọng nhân tài, học chính sách chiêu hiền đãi sĩ của vua Quang Trung, nên ông sớm tập hợp quanh mình được nhiều tài năng, và sống có tâm, có đức. 15 tuổi vào trường âm nhạc tỉnh, rồi tham gia vào thiếu sinh quân và vào Đoàn văn công Liên khu 5. Vốn là một người siêng năng, chăm chỉ, nên ông đã thi đỗ và được đi học ở trường Đại học Sân khấu Liên Xô (1962 - 1964). Sau đó, ông tiếp tục học Tổng hợp văn khóa 8 (1964 - 1967) trường Đại học Văn khoa (cùng lớp với ông Nguyễn Phú Trọng nay là Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam). Ra trường, ông được điều về Bộ Văn hóa và sau đó lại được cử đi nghiên cứu sinh ở Rumani từ 1969 - 1973. Sau khi về nước, ông giữ vị trí là Phó Giám đốc Nhà hát tuồng Việt Nam, tiếp là là làm Viện phó rồi Viện trưởng Viện Nghiên cứu Sân khấu Việt Nam (1983 - 1999). Với thời gian đó ông được bầu là Phó chủ tịch thường trực Trung ương Hội hữu nghị Việt Nam - Rumani và ông được Bộ Giáo dục, Học viện Nghệ thuật Sân khấu điện ảnh Rumani phong hàm Giáo sư (1996). Một niềm vinh dự, tự hào nữa cho chính ông cũn như người thân và bạn bè ông, là vào cuối năm 2005, ông được Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng nhất tại Đại hội Thi đua Toàn quốc - Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam. Và đến Đại hội thi đua toàn quốc Liên hiệp các Hội KHKTVN 2010 ông được tôn vinh một trong 10 nhà khoa học xuất sắc nhất.

Để có được những mốc thời gian đáng nhớ và đầy tự hào trong suốt bao nhiêu năm đó, GS. Hoàng Chương không ngừng học tập, lao động và sáng tạo, cũng như nghiên cứu, tìm tòi, bảo tồn và phát huy nền văn hóa dân tộc Việt Nam. Cụ thể, ông có hơn 20 công trình nghiên cứu đã công bố về lĩnh vực lý luận nghệ thuật, văn hóa dân tộc như “Những vấn đề sân khấu truyền thống, “Bài chòi và dân ca Liên khu 5”, “Nghệ thuật tuồng Bắc”, “Tuồng và võ thuật dân tộc”... Ông còn là người chủ trì, chủ biên nhiều công trình cấp bộ về văn hóa dân tộc. Ông cũng đã tổ chức các hội thảo có được nhiều tiếng vang trong và ngoài nước như “Tuồng với đề tài nước ngoài”, “Mối tương đồng giữa văn hóa Việt Nam và Hàn Quốc”, “Văn học nghệ thuật với đề tài Tây Sơn”, hội thảo quốc tế “Âm nhạc và sân khấu truyền thống Việt Nam với người nước ngoài”... Ngoài ra, GS. Hoàng Chương đã dàn dựng được hàng chục vở tuồng và kịch trong đó có nhiều vở đã đạt được huy chương vàng, huy chương bạc trong các hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc.

Không chỉ đắm mình cùng nghệ thuật, GS. Hoàng Chương còn dành thời gian để viết và xuất bản hơn 20 đầu sách và hàng trăm bài báo, bài nghiên cứu về nghệ thuật dân tộc, ca ngợi những bậc hiền tài, những người có công, có đức, có tài ở Việt Nam từ những anh hùng, danh nhân đến các vị cao niên như Vũ Khiêu, Hoàng Châu Ký, Mịch Quang, Hoàng Trinh đến những người trẻ như Võ Thành Tân, Phan Thanh Liêm, Mai Tuyết Hoa, Lý Nhã Kỳ... Ông tham gia tích cực vào việc phát hiện, bảo vệ, tôn vinh những di sản văn hóa dân tộc cùng những công trình mới như Múa rối nước, Quan họ, Bài Chòi, Hát Xẩm... Giáo sư còn tham gia giảng dạy ở nhiều trường và là người duy nhất được mời giảng cho sinh viên Mỹ hàng năm sang thực tập tại Việt Nam và gần đây ông thường xuyên được các trường đại học Mỹ mời sang thuyết giảng về nghệ thuật truyền thống Việt Nam. Ông quan niệm: “Nếu một quốc gia không có văn hóa thì quốc gia đó sẽ không tồn tại”. Vì thế, cả ngày lẫn đêm, ông luôn tìm tòi, nghiên cứu cho việc bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam. Gần đây ông đã chỉ đạo phục hồi thành công nghệ thuật Bài chòi trên miền Bắc, sau 35 năm vắng bóng.

Hiện ông là Tổng Giám đốc Trung tâm nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Việt Nam, kiêm Chủ nhiệm Tạp chí Văn hiến Việt Nam. Với vai trò là người “thuyền trưởng”, ông đã tập hợp được hàng chục giáo sư, viện sỹ, tiến sỹ, kể cả những giáo sư nổi tiếng ở nước ngoài như Trần Văn Khê, Thái Kim Lan, Nguyễn Thuyết Phong, Mecgaet, Batresser và nhiều NSND, NSƯT tham gia hoạt động nghiên cứu, tìm tòi, lưu giữ và phát huy những nét đặc sắc của sân khấu truyền thống như Tuồng, Chèo, Cải Lương, Bài Chòi, Múa Rối nước, dân ca Bắc Trung Nam...

Tuy rất bận rộn nhưng ông vẫn là linh hồn của Hội hữu nghị Việt Nam - Rumani và Hội đồng hương Bình Định trên đất Bắc. Với vai trò và trọng trách ấy, GS. Hoàng Chương luôn có nhiều sáng kiến, tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa, như hỗ trợ cho học sinh nghèo học giỏi ở Bình Định, giúp đỡ những người gặp khó khăn, nghèo túng... Đặc biệt, giải thưởng Đào Tấn ra đời nhằm tôn vinh danh nhân văn hóa dân tộc, và động viên những người có cống hiến đáng kể cho nền văn hóa dân tộc là do ông sáng kiến và chủ trì. Song song đó, ông còn tham gia vào nhiều hoạt động xã hội từ thiện, như tham gia thành lập Quỹ từ thiện Quốc tế Shinhop do diễn viên, nghệ sĩ tài năng Lý Nhã Kỳ làm Chủ tịch. Đây là một trong những Quỹ từ thiện tài trợ về y tế, giáo dục và giải phẫu miễn phí cho trẻ em khiếm thị trong cả nước.

Một buổi tôi mang các sản phẩm Cao ngựa Chu Việt, cùng rượu Mã Pín tửu - một loại rượu thơm ngon và bổ dưỡng đến biếu ông và hỏi: “Tuổi đã cao, mà công việc của Giáo sư lại không phải ít, vậy Giáo sư làm sao để hoàn thành hàng loạt công việc như vậy?”. Cười một cách bình thản, ông trả lời: “Bất cứ việc gì đi chăng nữa cũng phải sắp xếp một cách khoa học. Trước nhất phải chuẩn bị thời gian hết sức khoa học, đầy đủ, sắp xếp rõ ràng trong đầu từng công việc cụ thể, thứ tự, chứ không nên làm việc quan liêu, chủ quan tùy tiện. Thứ hai, để có được sức khỏe dẻo dai, tôi thường xuyên phải tập thể dục”.

Nhận xét về GS. Hoàng Chương, ông Hoàng Tuấn Anh - Bộ trưởng Bộ VHTTDL có nói: “GS. Hoàng Chương là người trí tuệ, chuyên môn sâu trong lĩnh vực lý luận nghệ thuật và đặc biệt là sân khấu Tuồng. Sức làm việc của ông chúng ta phải noi theo, luôn luôn sáng tạo, tìm tòi, đổi mới. Đối với đồng chí, đồng đội ông hết sức bao dung và là con người hết sức thẳng thắng, luôn luôn bảo vệ cái đúng, cái tốt và đấu tranh với cái xấu cái không đẹp...”. Còn ông Vũ Oanh - Nguyên ủy viên Bộ Chính trị nhận xét: “GS. Hoàng Chương là người tâm huyết, có quyết đoán trong công việc, rất nghiêm khắc, bảo đảm chất lượng công việc hiệu quả nhất”...

Có lẽ chính những nhận xét của đồng nghiệp, đồng chí, đồng đội, những người biết và hiểu về GS. Hoàng Chương như vậy đã nói lên được sự hăng say, nhiệt huyết luôn âm ỉ trong người ông. Một con người luôn sống và lao động vì sự nghiệp chung của đất nước. Chúng ta, cầu chúc Giáo sư luôn luôn có được nhiều sức khỏe, để ông có nhiều thời gian tiếp tục cống hiến cho sự nghiệp phục hồi, bảo tồn và lưu giữ văn hóa nước nhà.

Lê Hải Châu (Ủy viên UBMTTQ Việt Nam)

Nguồn:http://khcnmt-bvhttdl.vn/

Xem Thêm

Những bác sĩ phẫu thuật Việt Nam nổi tiếng thế giới
Việt Nam không chỉ nổi tiếng với văn hóa, ẩm thực mà còn ngày càng chứng minh sự tiến bộ trong lĩnh vực y học và phẫu thuật. Dưới đây là danh sách những bác sĩ phẫu thuật nổi tiếng của Việt Nam được thế giới ghi nhận.
Người đam mê những sáng kiến kỹ thuật môi trường từ rác thải
Tại vòng chung khảo Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Phú Yên lần thứ 10 (2022-2023) tổ chức ngày 3/8 vừa qua, tôi đặc biệt chú ý tới giải pháp “Thiết bị ủ rác thải hữu cơ dễ phân hủy sinh học cụm dân cư” là 1/41 giải pháp được chọn vào Chung khảo và đã đạt giải Ba, thuộc lĩnh vực: Nông-Lâm-Ngư nghiệp,Tài nguyên và Môi trường của TS Võ Anh Khuê và cộng sự.

Tin mới

Phổ biến kiến thức lập báo cáo kiểm kê phát thải khí nhà kính
Ngày 22/3 tại An Giang, Trung tâm Chứng nhận chất lượng và phát triển doanh nghiệp (thuộc Vusta) đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ An Giang, Liên hiệp hội An Giang đã tổ chức hội thảo “Tuyên truyền, phổ biến kiến thức lập báo cáo kiểm kê phát thải khí nhà kính cho doanh nghiệp tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long - năm 2024”.
Thanh Hoá: Phản biện quy định chi phí tham gia chương trình đào tạo
Sáng ngày 19/3, Liên hiệp hội tỉnh tổ chức hội thảo “Quy định mức chi phí đào tạo, mức hỗ trợ đào tạo đối với từng nhóm đối tượng tham gia chương trình đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 03 tháng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” (Quy định) do Sở Lao động, Thương binh và Xã hội soạn thảo.